Czy UE potrzebuje katalogu zasad cyfrowych? W jaki sposób wzmocnić kontrolę użytkownika nad danymi w rzeczywistości cyfrowej? - to główne, choć niejedyne, tematy piątkowego posiedzenia Rady Unii Europejskiej ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii. Polskę reprezentował minister Janusz Cieszyński, sekretarz stanu ds. cyfryzacji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

W trakcie piątkowego spotkania ministrowie m.in. przyjęli podejście ogólne wobec dyrektywy ws. bezpieczeństwa sieci i informacji (NIS2). Dyrektywa - w świetle rosnącej liczby cyberincydentów i cyberataków - ma kluczowe znaczenie dla podniesienia poziomu cyberbezpieczeństwa w Unii Europejskiej i w państwach członkowskich UE.

- Cyberbezpieczeństwo jest w 100% kwestią paneuropejską. Dlatego proponujemy prace nad jednolitym mechanizmem zapewniającym stabilne finansowanie tego sektora – powiedział minister Janusz Cieszyński.

W trakcie debaty na temat NIS2 zwrócił uwagę na to, że bez zapewnienia organom odpowiedzialnym za cyberbezpieczeństwo mechanizmu finansowania, słuszne postulaty dyrektywy pozostaną wyłącznie na papierze.

W trakcie spotkania Prezydencja Słowenii przedstawiła również informacje dotyczące aktualnego stanu prac nad kluczowymi dokumentami UE dla sektora cyfrowego: rozporządzenia w sprawie roamingu międzynarodowego, aktu w sprawie zarządzania oraz rozporządzenia o e-prywatności.

- Po wejściu taniego roamingu przeciętne zużycie danych zagranicą wzrosło w Polsce 24 razy. Musimy utrzymać tę zasadę – taki postulat, wspólnie z przedstawicielami Finlandii, Litwy, Szwecji i Słowenii, w trakcie Rady przekazał minister Janusz Cieszyński. – Walczymy o tani roaming dla wszystkich Europejczyków i liczymy, że decyzje zapadną jeszcze podczas spotkania z Parlamentem Europejskim – dodał.

Jedną z głównych części posiedzenia była debata orientacyjna nt. deklaracji praw i zasad cyfrowych dla Unii Europejskiej, którą Komisja Europejska planuje przedstawić w pierwszym kwartale 2022 r.

Podczas dyskusji ministrowie próbowali odpowiedzieć na pytania:

• Czy europejska deklaracja w sprawie praw i zasad cyfrowych powinna wyznaczać drogę naprzód na następną dekadę i stanowić pierwszy krok do ustanowienia globalnego punktu odniesienia wraz z tymi partnerami, którzy wyznają wartości demokratyczne UE?
• Na jakich komponentach sektora cyfrowego powinna skupiać się deklaracja?

- Nie jest konieczne formułowanie na nowo i w osobnym dokumencie praw i zasad cyfrowych, których już teraz UE przestrzega – powiedział minister Janusz Cieszyński. - Transformacja cyfrowa powinna mieć ludzką twarz, czyli opierać się na podstawowych prawach i wolności człowieka, demokracji i ochronie prywatności - dodał.

Zdaniem Janusza Cieszyńskiego Unia Europejska powinna skoncentrować się na tym, aby zadbać o to, aby po końcu IV fali pandemii nie zalała nas znowu fala dezinformacji na tematy związane z COVID-19. Polska od lat zwraca uwagę na to, że wokół tematów takich jak koronawirus czy rozwój technologii 5G koncentrują się ataki informacyjne na Europę i działania państw członkowskich powinny obejmować walkę z tym zjawiskiem.

Unijni ministrowie ds. telekomunikacji rozmawiali też o kontroli konsumentów i przedsiębiorców nad ich danymi w ramach usług cyfrowych.

- Dostęp do danych to paliwo dla innowacji w nauce i biznesie. Powinniśmy wypracować standardy udostępniania danych na rzecz europejskich przedsiębiorców i należy poważnie rozważyć, czy w celu zbudowania zaufania wokół tego procesu rolę pasa transmisyjnego w tej dziedzinie nie należy powierzyć europejskim uczelniom – powiedział Janusz Cieszyński.

Minister wyraził nadzieję, że przygotowywane i planowane przez UE regulacje prawne, takie jak akt o zarządzaniu danymi (Data Governance Act, DGA) czy akt o danych (Data Act, DA) zapewnią prawne mechanizmy zwiększające zaufanie do wymiany danych.

Rada przyjęła także sprawozdania z postępu prac dotyczące aktualnie procedowanych dokumentów: aktu o sztucznej inteligencji, projektu rozporządzenia o identyfikacji elektronicznej i usług zaufania oraz programu „Cyfrowa dekada”. Prace nad nimi w przyszłym roku będą kontynuowana pod przewodnictwem Francji, która na zakończenie posiedzenia zaprezentowała swój plan prac w obszarze cyfrowym.