Bezpośrednim powodem utworzenia rejestru są doświadczenia z ostatnich lat związane z największymi aferami finansowymi dotyczącymi piramid finansowych. Przypominamy, że w wyniku przestępstw w ramach wyżej wymienionych, poszkodowanych było tysiące ludzi, którzy często tracili oszczędności całego życia. Utworzona w 2020 roku PANA (Polska Agencja Nadzoru Audytowego), w ramach sprawowanego nadzoru publicznego nad firmami audytorskimi i biegłymi rewidentami ma zapewniać, że biegli rewidenci, korzystając z dostępnych prawnie środków, będą jednym z głównych punktów obrony przeciwko przestępczości finansowej.

W ostatnich latach, w trakcie kontroli w wielu podmiotach, PANA nie była w stanie – w wyznaczonym terminie – uzyskać dostępu do dokumentacji badania, za której sporządzenie odpowiada biegły rewident. Biegli rewidenci tłumaczyli się np. tym, że dokumentacja zniknęła, uległa zniszczeniu itd. Taka sytuacja skutkuje tym, że audyt jest fikcją, a inwestorzy, którzy zainwestowali w daną firmę mieli prawo oczekiwać, że będzie ona rzetelnie kontrolowana. Przypominamy, że biegły rewident to zawód zaufania publicznego i jego działalność powinna być transparentna.

Należy podkreślić, że żadne organy nieuprawnione nie będą miały dostępu do danych przekazanych przez biegłych rewidentów. Znamy przypadki, kiedy firma audytorska celowo wykreślała się z listy firm audytorskich i nie przekazywała dokumentacji, którą można by później skontrolować. Tym sposobem PANA nie ma możliwości sprawdzenia, w jakiej kondycji była firma i czy biegły rewident należycie wykonywał swoje zadania. Projektowane przepisy mają zapobiec takim sytuacjom – przechowywanie dokumentacji w cyfrowej formie uniemożliwi ukrywanie przestępstw i zatajenie informacji ważnych z punktu widzenia inwestorów.

Polska Izba Biegłych Rewidentów (PIBR) przestawiła wątpliwości w tej sprawie. Odbyło się spotkanie z udziałem kierownictwa PIBR i Prezesa PANA, podczas którego strony uzgodniły, że wypracują wspólne stanowisko dotyczące zmian w ustawie, których celem byłoby przekazanie realizacji zadania PIBR, jako samorządowi zawodowemu wykonującemu zadanie zlecone przez administrację rządową. Oznaczałoby to, że to samorząd przejmie odpowiedzialność za przechowywanie pełnego zbioru danych, a uprawnione organy, w szczególności PANA, działająca w ramach ustawowych zadań, będą zwracały się do PIBR o przekazanie niezbędnych dokumentów. Nie wiadomo, dlaczego ta informacja nie została jednak podana do wiadomości publicznej.

Informujemy, że ustawa nie będzie przedmiotem prac podczas nadchodzącego posiedzenia Sejmu – pozostajemy otwarci na realizację ustaleń w zakresie wypracowania kompromisowych zapisów. Wszystkim nam powinno zależeć na wzmacnianiu wiarygodności firm audytorskich.