Dostępność cyfrowa

Deklaracja dostępności to opis dostępności podmiotu publicznego dla osób z niepełnosprawnościami. Informuje te osoby o rozwiązaniach, ale też problemach, jakie spotkają na stronie internetowej, w aplikacji mobilnej i budynkach danego podmiotu publicznego.

Od 23 września 2020 r. taka deklaracja jest obowiązkowa dla każdej strony internetowej, a od 23 czerwca 2021 r. dla każdej aplikacji mobilnej, która należy do podmiotu publicznego. Obowiązek ten wynika z Ustawy z 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (dalej ustawa o dostępności cyfrowej).

Deklaracja opisuje stan dostępności. Nawet jeśli strona internetowa jest niedostępna, to musi mieć w pełni dostępną deklarację, która opisuje ten stan.

Zobacz, jak wygląda przykładowa deklaracja dostępności. Spełnia ona zarówno wymagania treściowe, jak i techniczne deklaracji dostępności.   

Poznaj wymogi dostępności cyfrowej dla podmiotów publicznych. Dzięki nim zrozumiesz, na co musisz zwrócic uwagę w deklaracji. 

Następnie zbierz dane o stanie dostępności cyfrowej strony internetowej, dla której tworzysz deklarację. Ewentulane błędy i sposoby radzenia sobie z nimi musisz opisać w deklaracji. Takie badanie najlepiej zlecić specjaliście ds. dostępności cyfrowej (audytorowi dostępności), ale możesz także wykonac je samodzielnie, bazując na przygotowanej przez nas liście kontrolnej.  

Musisz także zebrać informacje o dostępności architektonicznej siedziby podmiotu publicznego oraz informacje o dostępności komunikacyjno - informacyjnej. 

Deklarację napisz w języku, w jakim podawane są treści na stronie internetowej. Jeżeli jest kilka wersji językowych strony, przygotuj na każdą z nich deklarację we właściwym języku.

Zawartość deklaracji dostępności jest dokładnie określona i wspólna w całej Unii Europejskiej. W deklaracji są 3 rodzaje treści:

1. takie, które musisz użyć co do słowa zgodnie ze wzorem, uzupełniając tylko np. nazwą podmiotu publicznego — oznaczyliśmy je w przykładzie jako „obowiązkowy format”;
2. takie, które możesz opisać własnymi słowami, ale uwzględniając w tym opisie konkretne wymagane elementy — oznaczyliśmy je w przykładzie jako „konieczne”;
3. inne nieobowiązkowe treści, przydatne dla osób z niepełnosprawnościami, korzystających z informacji i usług danego podmiotu publicznego.

Deklarację musisz zacząć od tytułu: Deklaracja dostępności. Jest to obowiązkowy format tego tytułu.

Po tytule umieść zobowiązanie do przestrzegania dostępności i informację, jakiej strony dotyczy deklaracja. Mają one obowiązkowy format, podany w kolejnym akapicie. Uzupełnij go jedynie o nazwę podmiotu publicznego i nazwę strony internetowej, której dotyczy deklaracja. Nazwa strony powinna być linkiem prowadzącym do tej strony.

[Nazwa podmiotu publicznego] zobowiązuje się zapewnić dostępność swojej strony internetowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. 
Deklaracja dostępności dotyczy strony internetowej [nazwa strony internetowej].

Kolejnym elementem jest data pierwszej publikacji strony internetowej (której dotyczy deklaracja) i data ostatniej istotnej aktualizacji strony (która mogła wpłynąć na dostępność cyfrową). Daty zapisz w formacie: dzień (liczbowo) miesiąc (słownie) rok (liczbowo), np. 5 lutego 2020 r. lub dla wersji innych niż w języku polskim w formie najbardziej czytelnej, powszechnie używanej i zrozumiałej dla tego języka. Obie te daty są konieczne. Najnowsze warunki techniczne wskazują we wzoracach szczegółowo nowy format zapisu dat.

W następnej kolejności napisz, na ile strona internetowa jest zgodna z załącznikiem do ustawy o dostępności cyfrowej. Masz 3 możliwości w obowiązkowym formacie (przykłady dla stron internetowych):

1. Ta strona internetowa jest w pełni zgodna z załącznikiem do ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych
   podmiotów publicznych. — jeśli strona spełnia wszystkie wymagania opisane w załączniku do ustawy;

2. Ta strona internetowa jest częściowo zgodna z załącznikiem do ustawy o dostępności cyfrowej z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych z powodu [niezgodności i wyłączeń] wymienionych poniżej. — jeśli strona spełnia większość wymagań opisanych w załączniku do ustawy, nie zawiera błędów dostępności cyfrowej uniemożliwiających użytkownikom odczyt lub zrozumienie prezentowanych istotnych treści i nie zawiera błędów dostępności cyfrowej uniemożliwiających użytkownikom skorzystanie z oferowanych usług;

3. Ta strona internetowa jest niezgodna z załącznikiem do ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych z powodu [niezgodności i wyłączeń] wymienionych poniżej. — jeśli strona nie spełnia większości wymagań opisanych w załączniku 1. do ustawy.

Jak opisać błędy i rozwiązania?

Jeśli strona jest częściowo zgodna lub niezgodna z ustawą o dostępności cyfrowej musisz koniecznie dodać sekcję Niedostępne treści opisać, czego dokładnie dotyczą problemy. Napisz to możliwie prosto i zrozumiale. Niedostępne treści należy wymienić w podziale na maksymalnie 3 grupy oznaczone
odpowiednimi nagłówkami, zależnie od zidentyfikowanych problemów:

• Niezgodność z załącznikiem,
• Treści nieobjęte przepisami,
• Nadmierne koszty.

Do problemów, których usunięcie wiązałoby się z nadmiernymi obciążeniami, dodaj koniecznie link do analizy to potwierdzającej, zatwierdzonej przez kierownika jednostki/podmiotu. Pamiętaj, że ustawa o dostępnosci cyfrowej dokładnie precyzuje, co powinna uwzględniać taka analiza.

Przykładowe opisy błędów i rozwiązań:

W części filmów nie ma napisów dla osób niesłyszących i Głuchych. Wszystkie nowe filmy dodawane na naszej stronie mają już takie napisy. Do filmów sprzed 23 września 2023 r. planujemy dodać napisy do końca 2025 r.

Formularz kontaktowy nie ma etykiet tekstowych powiązanych z polami i może być problematyczny dla osób korzystających z czytnika ekranu. Możesz skontaktować się z nami, pisząc na adres e-mailowy lub dzwoniąc do nas. Dane teleadresowe są obok formularza kontaktowego.

Dokumenty archiwalne opublikowane na stronie przed 23 września 2018 r. nie są dostępne. Nie mamy prawnego obowiązku dostosowywania tych dokumentów. Jeżeli potrzebujesz dostępu do nich skontaktuj się z nami i wskaż dokładnie, które z nich potrzebujesz i jak powinniśmy je dostosować.

„Wirtualny spacer” nie jest dostępny cyfrowo. Zapewnienie dostępności tej funkcji oznacza bardzo wysokie koszty, które oceniliśmy jako „nadmierne obciążenie” opisane w ustawie o dostępności cyfrowej.  Oceniliśmy to na podstawie Analizy kosztów dostępności cyfrowej funkcji wirtualnego spaceru (PDF).

Po opisie problemów koniecznie podaj datę sporządzenia deklaracji. Datę zapisz w formacie: dzień (liczbowo) miesiąc (słownie) rok (liczbowo), np. 5 lutego 2020 r. lub dla wersji innych niż w języku polskim w formie najbardziej czytelnej, powszechnie używanej i zrozumiałej dla tego języka. Najnowsze warunki techniczne wskazują we wzoracach szczegółowo nowy format zapisu dat..

Musisz także napisać, na jakiej podstawie oceniasz dostępność cyfrową strony internetowej. Treść tej oceny ma obowiązkowy format, wybierz jeden pasujący:

• Deklarację sporządzono na podstawie samooceny przeprowadzonej przez podmiot publiczny.
• Deklarację sporządzono na podstawie badania przeprowadzonego przez podmiot zewnętrzny [nazwa podmiotu zewnętrznego].
• Deklarację sporządzono na podstawie oświadczenia wykonawcy strony internetowej lub aplikacji mobilnej o zgodności z wymaganiami standardu dostępności.

Jeżeli wybierzesz opcję związaną z zewnętrznym podmiotem badawczym (np. specjalista, firma zewnętrzna), podaj jego nazwę. Możesz także, pod tą informacją, umieścić link do raportu z badania dostępności strony internetowej, który jest podstawą tej deklaracji.

Raz do roku (do 31 marca) musisz zrobić przegląd deklaracji dostępności, czyli sprawdzić jej aktualność. Po takim pierwszym przeglądzie dodaj w deklaracji datę tego ostatniego przeglądu. Zrób to nawet wtedy, gdy żadne informacje w deklaracji się nie zmieniły. Datę tę będziesz aktualizować co roku, przy kolejnych przeglądach.  Datę ostatniego przeglądu deklaracji zapisz analogicznie jak inne daty w deklaracji dostępności.

Informacja o skrótach klawiszowych musi być koniecznie w deklaracji o dostępności. Jeżeli na stronie internetowej użyte są jakieś specjalne skróty klawiaturowe, to opisz je (np. Do wyszukiwarki można się przenieść za pomocą skrótu ‘/’). Jeżeli nie ma ich, napisz, że używane są standardowe skróty.

W kolejnej sekcji opisz, w jaki sposób użytkownik może skontaktować się z podmiotem publicznym, którego dotyczy deklaracja, w sprawach związanych z dostępnością cyfrową strony internetowej.

Jako tytułu tej sekcji użyj Informacje zwrotne i dane kontaktowe — jest to obowiązkowy format.

Opis sposobu kontaktowania się

Koniecznie opisz z kim konkretnie i w jaki sposób można się skontaktować w sprawie problemów z dostępnościa cyfrową. Podaj różne możliwości kontaktu np. telefon i e-mail.

Kontakty mogą dotyczyć niedostępności cyfrowej całej strony internetowej lub jej konkretnego elementu (np. treści artykułu, dokumentu). Wskaż koniecznie jakie dane powinien podać użytkownik, żeby jego zgłoszenie mogło być rozpatrzone. Zakres danych do zgłoszenia określa ustawa o dostępności cyfrowej.

Możesz opisać to np. w ten sposób:

Na tej stronie internetowej są problemy, które wynikają z niespełnienia wymogów dostępności cyfrowej? Zgłoś to do [imię i nazwisko] — e-mailowo: [adres poczty elektronicznej] lub telefonicznie: [numer telefonu].

W zgłoszeniu podaj swoje imię i nazwisko oraz dane kontaktowe (np. numer telefonu, e-mail). Określ dokładny adres strony internetowej, na której jest niedostępny element lub treść. Opisz, na czym polega problem i jaki sposób jego rozwiązania byłby dla Ciebie najwygodniejszy.

Opis sposobu rozpatrywania wniosków i skarg

W dalszej części tej sekcji opisz koniecznie, jak wygląda procedura rozpatrywania zgłoszeń.

Ustawa o dostępności cyfrowej określa maksymalny termin na reakcję podmiotu publicznego jako „bez zbędnej zwłoki”, do 7 dni. W przypadku problemów z zapewnieniem dostępności cyfrowej w tym terminie podmiot może wydłużyć go do maksymalnie 2 miesięcy.

Wyjaśnij wnioskodawcy, że jeśli nie będzie możliwa poprawa zgłoszonych błędów, to zaproponowany zostanie mu inny sposób dostępu do strony lub wskazanych jej elementów. 

Możesz opisać to na przykład w ten sposób:

Na Twoje zgłoszenie odpowiemy najszybciej jak to możliwe, nie później niż w ciągu 7 dni od jego otrzymania.

Jeżeli ten termin będzie dla nas zbyt krótki, poinformujemy Cię o tym. W tej informacji podamy nowy termin, do którego poprawimy zgłoszone przez Ciebie błędy lub przygotujemy informacje w alternatywny sposób. Ten nowy termin nie będzie dłuższy niż 2 miesiące.

Jeżeli nie będziemy w stanie zapewnić dostępności cyfrowej strony internetowej lub treści według Twojego zgłoszenia, zaproponujemy Ci dostęp do nich w alternatywny sposób.

Na koniec napisz koniecznie gdzie i w jaki sposób może się odwołać lub złożyć skargę osoba, która uzna, że udzielone jej wsparcie było niewystarczające. W tej części koniecznie umieść też link do strony internetowej Rzecznika Praw Obywatelskich. Odpowiada on za rozpatrywanie ostateczne tego typu skarg. Przykładowo:

Jeżeli nasze działania nie będą dla Ciebie zadowalające, możesz zgłosić skargę do [Nazwa podmiotu, link do danych kontaktowych lub wprost dane kontaktowe]. Jeżeli nadal będziesz mieć uwagi do naszych działań związane z dostępnością cyfrową, możesz zgłosić je do Rzecznika Praw Obywatelskich. 

Sekcja składa się z trzech podsekcji: Aplikacje mobilne, Dostępność architektoniczna, Dostępność komunikacyjno - informacyjna.

Pierwsza — Aplikacje mobilne — sekcja opcjonalna tylko dla podmiotów publicznych, które posiadają i udostępniają aplikacje mobilne. Wówczas dodaj tę sekcję z tytułem Aplikacje mobilne — jest to obowiązkowy format.

Pod tym tytułem wymień koniecznie te aplikacje wraz z linkami do ich pobrania, np. w sklepie z aplikacjami lub na innej stronie internetowej.

W kolejnej podsekcji opisz, jak wygląda dostępność architektoniczna siedziby podmiotu publicznego, którego dotyczy ta deklaracja. Jest to obowiązkowa sekcja.

Jako tytułu tej podsekcji użyj Dostępność architektoniczna — jest to obowiązkowy format.

Podaj nazwę i adres podmiotu publicznego, a poniżej opisz koniecznie kluczowe elementy dostępności architektonicznej konkretnego budynku:

• Opis dostępności wejścia do budynku i przechodzenia przez obszary kontroli;
• Opis dostępności korytarzy, schodów i wind;
• Opis dostosowań, np. pochylni, platform, informacji głosowych, pętli indukcyjnych;
• Informacje o miejscu i sposobie korzystania z miejsc parkingowych wyznaczonych dla osób z niepełnosprawnościami;
• Informacja o prawie wstępu z psem asystującym i ewentualnych uzasadnionych ograniczeniach.

Koniecznie podaj też informację o możliwości skorzystania z tłumacza języka migowego na miejscu lub online. Jeżeli nie ma takiej możliwości, także o tym poinformuj.

Wprawdzie obowiązkowo musisz opisać dostępność budynku siedziby podmiotu, ale rozważ czy nie ma innych budynków, które także warto opisać, bo np. jest w nim biuro obsługi klienta.

Przykładowy opis może brzmieć:

Do budynku prowadzą 2 wejścia od [nazwa ulicy] oznaczone literami A i B. Do obu wejść prowadzą schody. Przy schodach do wejścia A znajduje się podjazd dla wózków. Dla gości przeznaczone jest wejście A.

Recepcja znajduje się po prawej stronie wejścia A. Dalsze przejście zabezpieczone jest bramkami, przez które może przejechać osoba na wózku.

Dla osób na wózkach dostępny jest tylko korytarz i pomieszczenia na parterze. Do części korytarza prowadzą schody, które można pokonać za pomocą platformy przyschodowej. W budynku nie ma windy.

Toaleta dla osób z niepełnosprawnościami znajduje się na parterze, na wprost klatki schodowej.

Przed budynkiem wyznaczono 2 miejsca parkingowe dla osób z niepełnosprawnościami.

Do budynku i wszystkich jego pomieszczeń można wejść z psem asystującym lub psem przewodnikiem.

W budynku nie ma pętli indukcyjnych.

Deklaracja dostępności musi być przygotowana i opublikowana w jeden konkretny sposób, także od strony technicznej. Dzięki temu osoby z niepełnosprawnościami będą mogły łatwo odnaleźć ją i móc się nią posługiwać w analogiczny sposób na stronach internetowych i w aplikacjach mobilnych wszystkich podmiotów publicznych.

Deklaracja dostępności musi być dostępna cyfrowo, nawet jeśli cała strona internetowa, której dotyczy, taka nie jest.

Format

Deklarację dostępności przygotuj w formacie HTML.

Umiejscowienia linku do deklaracji dostępności

Ułatw użytkownikom odnalezienia deklaracji dostępności i umieść link do niej na stronie głównej strony internetowej lub w miejscu zawsze wyświetlanym na wszystkich podstronach np. w stopce albo nagłówku.

Jeśli strona internetowa ma kilka wersji językowych, deklaracja także musi mieć wersje językowe, uwzględnij to, planując umieszczenie linku i podpinając do niego konkretną treść.

Link do deklaracji dostępności aplikacji mobilnej umieść na stronie internetowej podmiotu publicznego, najlepiej tej poświęconej aplikacji.Dobrą praktyką jest także umieszczenie go w samej aplikacji mobilnej, na przykład w sekcji pomocy i w opisie tej aplikacji w sklepie. 

Obowiązkowe identyfikatory

W kodzie HTML deklaracji umieść koniecznie odpowiednie identyfikatory (id), połączone z treściami, do których się odnoszą. Dodaj je do znaczników, w których zawarte są informacje lub w dodatkowych znacznikach <div>, <section> lub <span>. Zobacz, jak te identyfikatory użyliśmy w kodzie przykładowej deklaracji dostępności.

• a11y-wstep: cała treść oświadczenia wstępnego
• a11y-podmiot: nazwa podmiotu publicznego
• a11y-zakres: rodzaj rozwiązania cyfrowego, którego dotyczy deklaracja
• a11y-url: adres strony internetowej, której dotyczy deklaracja / adres strony, z której można pobrać aplikację mobilną
• a11y-data-publikacja: data opublikowania strony internetowej / wydania aplikacji mobilnej
• a11y-data-aktualizacja: data ostatniej aktualizacji (modernizacji) strony internetowej / aplikacji mobilnej, mającej wpływ na dostępność cyfrową danej strony / aplikacji,
• a11y-status: cała treść akapitu ze stanem zgodności z załącznikiem do ustawy o dostępności cyfrowej
• a11y-ocena: cała treść akapitu zawierającego szczegóły oceny nadmiernych kosztów lub link do dokumentu zawierającego wyniki tej oceny
• a11y-kontakt: imię i nazwisko osoby lub nazwa komórki organizacyjnej odpowiedzialnej za kontakt w sprawie dostępności cyfrowej
• a11y-email: adres poczty elektronicznej osoby lub komórki organizacyjnej do kontaktu w sprawie dostępności cyfrowej
• a11y-telefon: numer telefonu do osoby lub komórki organizacyjnej do kontaktu w sprawie dostępności cyfrowej 
• a11y-procedura: treść sekcji z opisem procedury skargowej
• a11y-data-sporzadzenie: data sporządzenia pierwszej deklaracji dostępności strony internetowej / aplikacji mobilnej
• a11y-data-przeglad: data ostatniego przeglądu deklaracji dostępności strony internetowej / aplikacji mobilnej
• a11y-aplikacje: aplikacje mobilne, tytuł sekcji z informacjami o aplikacjach mobilnych podmiotu publicznego
• a11y-architektura: Zawartość sekcji z informacjami o dostępności architektonicznej siedziby głównej podmiotu publicznego dla osób z niepełnosprawnościami
• a11y-architektura-url: adres strony internetowej, na której znajduje się opis dostępności architektonicznej siedziby głównej podmiotu
• a11y-komunikacja: Zawartość sekcji z informacjami o dostępności komunikacyjno-informacyjnej 

Te identyfikatory są wymagane, o ile treść, do której się odnoszą, jest w deklaracji dostępności. Oprócz nich możesz używać również innych znaczników klas czy identyfikatorów — nie zakłóci to działania narzędzi wspomagających osoby z niepełnosprawnościami.

Struktura nagłówkowa deklaracji

Treść deklaracji dostępności podziel na logiczne części za pomocą HTML-owych nagłówków <h…> na odpowiednim poziomie.

W deklaracji dodaj minimum 8 obowiązkowych nagłówków, w odpowiedniej hierarchii nagłówkowej:

• Deklaracja dostępności — nagłówek tytułowy;
• Stan dostępności cyfrowej — nagłówek sekcji, podrzędny do nagłówka sekcji Deklaracja dostępności;
• Przygotowanie deklaracji dostępności — nagłówek sekcji, podrzędny do nagłówka sekcji Deklaracja dostępności;
• Informacje zwrotne i dane kontaktowe — nagłówek sekcji, podrzędny do nagłówka sekcji Deklaracja dostępności;
• Obsługa wniosków i skarg związanych z dostępnością — nagłówek sekcji, podrzędny do nagłówka sekcji Deklaracja dostępności;
• Pozostałe informacje, — nagłówek sekcji, podrzędny do nagłówka sekcji Deklaracja dostępności;
• Dostępność architektoniczna — nagłówek kolejnej sekcji, podrzędny do nagłówka sekcji Pozostałe informacje,
• Dostępność komunikacyjno - informacyjna — nagłówek kolejnej sekcji, podrzędny do nagłówka sekcji Pozostałe informacje,

Opcjonalnie może pojawić się nagłówek jeszcze sekcji Aplikacje mobilne, także podrzędnej do nagłówka sekcji Deklaracja dostępności.

Nagłówki nie mają wskazanych wymaganych poziomów, ale musisz ułożyć je logicznie. Jeśli nagłówek tytularny będzie <h1> wówczas nagłówki podrzędnych sekcji powinny być <h2>. Jeśli nagłówek tytularny będzie <h2> wówczas nagłówki podrzędnych sekcji powinny być <h3>.

Wszystkie wymagania techniczne szczegółowo opisaliśmy w Warunkach technicznych publikacji oraz strukturze dokumentu elektronicznego „Deklaracji Dostępności”.