Dodatkowe zarobkowanie i zatrudnienie
Ocena konkretnego stanu faktycznego należy do dyrektora generalnego (kierownika) urzędu, który:
- realizuje czynności z zakresu prawa pracy wobec pracowników urzędu,
- realizuje politykę personalną, m.in. dokonuje czynności wynikające z nawiązania i trwania stosunku pracy,
- posiada wiedzę o obowiązkach, które wykonują podlegli mu pracownicy – zgodnie z ustawą o służbie cywilnej każde stanowisko podlega opisowi.
Z tego powodu to dyrektor generalny (kierownik) urzędu ocenia czy np. odpłatne prowadzenie szkoleń przez członka korpusu służby cywilnej narusza przepisy ustawy o służbie cywilnej lub zasady etyki. Poniższe informacje mogą pomóc w podjęciu tej decyzji.
1. Jakie ograniczenia obowiązują członków korpusu słuzby cywilnej, którzy chcą podjąć dodatkowe zatrudnienie?
- Zakaz realizacji prac sprzecznych z obowiązkami służbowymi
Członek korpusu służby cywilnej (niezależnie od statusu zatrudnienia i zajmowanego stanowiska) nie może wykonywać czynności lub zajęć, które są sprzeczne z obowiązkami wynikającymi z ustawy o służbie cywilnej. Nie może także realizować zadań, które podważają zaufanie do służby cywilnej.
- Dodatkowe zatrudnienie tylko po uzyskaniu pisemnej zgody
Członek korpusu służby cywilnej może podjąć dodatkowe zatrudnienie (nawiązanie stosunku pracy) tylko po uzyskaniu pisemnej zgody dyrektora generalnego (kierownika) urzędu.
- Dodatkowe ograniczenie dla urzędników i stanowisk kierowniczych
Urzędnicy i osoby zajmujące stanowiska kierownicze w służbie cywilnej mogą podejmować dodatkowe zarobkowanie na podstawie umów cywilno-prawnych (np. umowy o dzieło, umowy zlecenie) tylko na podstawie pisemnej zgody dyrektora generalnego (kierownika) urzędu.
- Konieczność rezygnacji z dodatkowego zatrudnienia i zarobkowania
Każdy członek korpusu ma obowiązek zrezygnować z wykonywania czynności, która jest sprzeczna z obowiązkami określonymi w ustawie lub podważa zaufanie do służby cywilnej. Posiadanie zgody na dodatkowe zarobkowanie nie zwalnia z odpowiedzialności za naruszenie przepisów i zasad etyki.
2. Co należy zrobić przed podjęciem decyzji o dodatkowym zarobkowaniu?
- Po pierwsze: przeanalizować czy dana praca nie jest sprzeczna z obowiązkami służbowymi
Członek korpusu służby cywilnej (niezależnie od statusu zatrudnienia i zajmowanego stanowiska) nie może wykonywać czynności lub zajęć, które są sprzeczne z obowiązkami wynikającymi z ustawy o służbie cywilnej. Nie może realizować zadań, które podważają zaufanie do służby cywilnej.
- Po drugie: wystąpić o pisemną zgodę na wykonywanie dodatkowych zadań
Urzędnik służby cywilnej lub osoba na wyższym stanowisku w służbie cywilnej wystepuje o zgodę do dyrektora generalnego (kierownika) urzędu, natomiast dyrektor generalny urzędu do Szefa Służby Cywilnej.
W sprawach, które budzą wątpliwości etyczne pracownik może poprosić przełożonego o opinię w jego sprawie.
3. Jak spawdzić czy dana praca jest sprzeczna z obowiązkami służbowymi?
Praca jest sprzeczna z obowiązakami służbowymi jeśli może:
- utrudnić lub uniemożliwić prawidłowe (zgodne z prawem) wykonywanie obowiązków służbowych,
- wywołać uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność,
- podważać zaufanie do służby cywilnej,
- godzić w powagę lub godność członka korpusu służby cywilnej.
4. Jakie zasady służby cywilnej i zasady etyki korpusu służby cywilnej należy wziąć pod uwagę, podejmując decyzję o dodatkowym zarobkowaniu czy zatrudnieniu?
Należy przede wszystkim zwrócić uwagę na zasady:
- bezinteresowności, zgodnie z którą członek korpusu:
- nie przyjmuje żadnych korzyści od osób zaangażowanych w prowadzone sprawy,
- nie przyjmuje żadnej formy zapłaty za publiczne wystąpienia, gdy mają one związek z zajmowanym stanowiskiem,
- rezygnuje z dodatkowego zatrudnienia lub zajęcia zarobkowego, jeżeli dalsze jego wykonywanie może mieć negatywny wpływ na sprawy prowadzone w ramach obowiązków służbowych,
- nie prowadzi szkoleń, jeżeli mogłoby to negatywnie wpłynąć na bezstronność prowadzonych spraw,
- bezstronności, zgodnie z którą członek korpusu służby cywilnej m.in.:
- nie dopuszcza do podejrzeń o konflikt między interesem publicznym i prywatnym,
- nie podejmuje żadnych prac ani zajęć, które kolidują z obowiązkami służbowymi,
- jednakowo traktuje wszystkich uczestników w prowadzonych sprawach administracyjnych i nie ulega przy tym jakimkolwiek naciskom,
- lojalności, zgodnie z którą członek korpusu służby cywilnej wykazuje powściągliwość w publicznym wypowiadaniu poglądów na temat pracy swojego urzędu oraz innych urzędów. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji, gdy takie poglądy podważałyby zaufanie obywateli do tych instytucji.
5. Czy członek korpusu może odpowiadać dyscyplinarnie za realizację odpłatnych, dodatkowych zadań (nawet jeśli posiada zgodę dyrektora generalnego (kierownika) urzędu na ich wykonywanie)?
Tak. Pisemna zgoda dyrektora generalnego (kierownika) urzędu nie zwalnia członka korpusu z odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie obowiązków członka korpusu służby cywilnej.
6. Jakie wystąpienia publiczne członka korpusu są związane z zajmowanym przez niego stanowiskiem?
Do takich wystąpień należy publiczne zabieranie głosu w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych, które wynikają z opisu stanowiska pracy. W szczególności:
- udział w szkoleniu lub w warsztatach w charakterze wykładowcy,
- udzielenie wywiadu,
- przedstawienie prezentacji,
- prelekcja,
- udział w publicznej dyskusji na temat działalności urzędu.
Odpłatne prowadzenie szkoleń przez członków korpusu służby cywilnej nie jest jednak zakazane. Każdą sprawę należy rozpatrywać indywidualnie, a podejmując decyzję wziąć pod uwagę obowiązujące przepisy.
7. Czy dyrektor generalny urzędu może odmówić udzielenia zgody na dodatkowe zarobkowanie urzędnika służby cywilnej bez uzasadnienia swojej decyzji?
Tak. Uzasadnianie takiej odmowy jest dobrą praktyką, którą warto promować w kontekście upowszechniania zasad etyki. Nie jest to jednak obowiązek dyrektora (kierownika) urzędu.