Serwis Służby Cywilnej

• Konstytucja RP stanowi: „W Rzeczypospolitej Polskiej językiem urzędowym jest język polski.” (art. 27).
• Ustawa o języku polskim zobowiązuje wszystkie organy władzy publicznej oraz instytucje i organizacje, które uczestniczą w życiu publicznym do ochrony języka polskiego. Mają one:
  • dbać o to, by użytkownicy języka polskiego używali poprawnego języka i doskonalili swoją sprawność językową,
  • stwarzać warunki do właściwego rozwoju języka, który jest narzędziem międzyludzkiej komunikacji (art. 3 ust. 1 i ust. 2).

Ustawa o języku polskim określa też organy władzy publicznej, dla których język polski jest językiem urzędowym (art. 4).

• Sprawozdania o stanie ochrony języka polskiego – Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN przedstawia Sejmowi i Senatowi, nie rzadziej niż co dwa lata, sprawozdanie o stanie ochrony języka polskiego (art. 12 ust. 2 ustawy o języku polskim).

Rada wyraża też, w drodze uchwały, opinie o używaniu języka polskiego w działalności publicznej oraz ustala zasady ortografii i interpunkcji języka polskiego (art. 13 ust. 1 ustawy o języku polskim). Opinii Rady może zasięgnąć każdy organ władzy publicznej, który wykonując swoje zadania będzie miał wątpliwości dotyczące użycia języka polskiego (art. 14 ust. 1 ustawy o języku polskim).

• Kodeks postępowania administracyjnego nakazuje organom administracji publicznej, by wyjaśniały stronom postępowania zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu sprawy. Umożliwi to wykonanie decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu (art. 11).
• Ogólne rozporządzenie o ochronie danych – RODO to nowe podejście do ochrony danych. Rozporządzenie to zobowiązuje m.in. instytucje publiczne, by przetwarzały dane osobowe w sposób przejrzysty. „Zasada przejrzystości wymaga, by wszelkie informacje i wszelkie komunikaty związane z przetwarzaniem tych danych osobowych były łatwo dostępne i zrozumiałe oraz sformułowane jasnym i prostym językiem” (motyw 39).
• Ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych zobowiązuje wszystkie instytucje publiczne m.in. do tego, by:
  • tworzyły dostępne strony internetowe i aplikacje mobilne, które będą zrozumiałe dla użytkownika tych stron i aplikacji – tak aby mógł on zrozumieć treść i sposób ich prezentacji (art. 4 ust. 11),
  • zapewniały poziom dostępności cyfrowej zgodny ze standardem WCAG 2.0. (wytyczne dla dostępności, załącznik do Ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych).
• Ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami określa minimalne wymagania dotyczące dostępności architektonicznej, cyfrowej i informacyjno-komunikacyjnej.

• „Komunikacja pisemna. Rekomendacje” to broszura dla urzędników, z której dowiesz się:
  • jak pisać do obywateli w przyjaznym tonie,
  • jak komunikować się w internecie,
  • co zrobić, by uprościć język urzędowy, którym posługujesz się w swojej codziennej pracy.

Jest to drugie, rozszerzone wydanie broszury. Zawiera ona zachętę, aby urzędnicy stosowali zasady prostego języka, korzystali z porad językowych i sięgali do poradników. Pierwsze wydanie rekomendacji „Komunikacja pisemna” Szef Służby Cywilnej opracował w ramach inicjatywy „Obywatel”, w 2015 roku. Zarówno „Komunikacja pisemna”, jak i druga z rekomendacji – „Rozpatrywanie sygnałów obywatelskich” są dostępne w Serwisie Służby Cywilnej, w zakładce poświęconej konferencji "Urząd, który obywatele rozumieją" i przyjaznej komunikacji.

• W różnych krajach istnieją różne modele prostego języka. W kręgu kultury anglosaskiej obowiązuje standard plain language, opracowany w USA. Wyznacza on wzorce stosowania prostego języka w komunikacji administracji ze społeczeństwem.
  • „Federal Plain Language Guidelines” to dokument, który opisuje zasady prostego języka dla amerykańskiej administracji,
  • „Style Guide” to dokument, w którym administracja Wielkiej Brytanii określiła styl komunikacji brytyjskich urzędników.
• Na stronie Portalu Funduszy Europejskich znajdziesz publikacje, które:
  • są zbiorem porad, jak pisać o Funduszach Europejskich,
  • zawierają informacje na temat skutecznej komunikacji i sposobów dotarcia do odbiorcy,
  • poruszają temat poprawności językowej tekstów.

Publikacje te mają uniwersalny charakter – zawarte w nich zasady możesz wykorzystać także, kiedy tworzysz teksty na tematy, które nie są związane z Funduszami Europejskimi.

Polecamy też pdcast "Nie tylko design" i rozmowę Tomasz Skórskiego z:

• dr. Tomaszem Piekotem "Prosty język"
• Anną Dominiką Kwiatkowską "Prosty język w praktyce"