Serwis Służby Cywilnej

Spotkanie rozpoczęła szefowa służby cywilnej Anita Noskowska – Piątkowska. Podkreśliła kluczową rolę doradcy w tym, aby:

• pomagać członkom korpusu właściwie rozumieć i przestrzegać zasady,
• a tym samym — skutecznie wspierać liderów w budowie i promocji kultury opartej na wartościach w urzędzie i szerzej, w całej służbie cywilnej.

A. Noskowska – Piątkowska zwróciła uwagę, że wzmacnianie kultury uczciwości jest działaniem horyzontalnym. Ma istotne znaczenie dla powodzenia większości zadań związanych z dalszym rozwojem służby cywilnej. Szefowa Służby Cywilnej zachęciła uczestników spotkania do dalszej współpracy. Zadeklarowała stałe wsparcie dla prac Zespołu.

Przedstawicielki Ministerstwa Finansów (MF): Katarzyna Krawczuk dyrektorka Biuro Kontroli i Audytu Wewnętrznego (BKiAW) oraz Monika Kos radca w Wydziale Do Spraw Kontroli i Koordynacji Przeciwdziałania Nieprawidłowościom w BKiAW omówiły planowane rozwiązania w zakresie zapobiegania zjawiskom niepożądanym w relacjach pracowniczych w MF.

Z kolei Aneta Mirończuk główna specjalistka w Wydziale Personalnym  Departamentu Budżetu, Majątku i Kadr Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) a jednocześnie wieloletnia  przewodnicząca komisji do spraw rozpatrywania skarg na działania noszące znamiona zjawisk niepożądanych w KAS przedstawiła kompleksowe podejście do tej problematyki w KAS.  

Komentarz na temat tego, jak podobne choć nie równie kompleksowe procedury, funkcjonują w Ministerstwie Cyfryzacji (MC) i Ministerstwie Rozwoju i Technologii (MRiT) przedstawili:

• Marek Siołkowski zastępca dyrektora Biura Administracyjnego MC, doradcę ds. etyki oraz
• Emilia Chmiel, koordynator ds. równego traktowania w MRiT i Joanna Trojanowska-Glińska, główny specjalista w Biurze Dyrektora Generalnego MRiT.

Zgodnie z wynikami badań jakościowych w ramach „Diagnozy poziomu kultury uczciwości w służbie cywilnej” procedury:

• ograniczają występowanie nieprawidłowych zjawisk,
• korygują nieodpowiednia zachowania a także
• zabezpieczają przed ich wystąpieniem.

Ważny jest cykliczny przegląd procedur, tak by zapewnić ich coraz większą skuteczność. Katarzyna Dudzik koordynatorka zespołu doradców ds. etyki poinformowała, że Departament Służby Cywilnej (DSC KPRM) planuje zebrać przykłady rozwiązań z zakresu przeciwdziałania zjawiskom niepożądanym, które już funkcjonują w urzędach. Za zgodą dyrektorów generalnych/kierowników urzędów udostępnimy w zakładce „Etyka w urzędzie” Serwisu Służby Cywilnej. Takie dzielenie się gotowymi procedurami ma pomóc dyrektorom /kierownikom urzędów w tym, aby projektować i wdrażać podobne rozwiązania.

Członkowie zespołu zostali podzieleni na pięć grup dyskusyjnych. Pod kierunkiem moderatorów:

• Ewy Łotyszonok doradcy ds. etyki w Ministerstwie Edukacji Narodowej,
• Magdaleny Kąklewskiej-Brodawki doradcy ds. etyki w Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska,
• Marcina Kowalskiego doradcy ds. etyki w Wielkopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Poznaniu
• Barbary Radzkiej doradcy ds. etyki w Warmińsko-Mazurskim Urzędzie Wojewódzkim w Olsztynie oraz
• Beaty Trejnowskiej doradcy ds. etyki w Ministerstwie Aktywów Państwowych

uczestnicy spotkania:

• wymieniali się informacją na temat działań, które w ostatnim czasie realizuje urząd, aby zwiększać świadomość etyczną członków korpusu a tym samym budować kulturę opartą na wartościach,
•  dzielili się doświadczeniami, które wynikają z tego, że pełnią funkcję doradcy. Rozmawiali o wyzwaniach doradcy oraz o tym, co mogłoby im pomóc w realizacji zadań.

Wśród działań dominowały akcje informacyjno-promocyjne, również z wykorzystaniem materiałów, które udostępniamy w Serwisie Służby Cywilnej. Wyzwaniem wielu doradców są nieodpowiednie warunki pracy. Brak osobnego pomieszczenia do tego, aby prowadzić swobodne i poufne rozmowy z pracownikami, utrudnia a w wielu przypadkach uniemożliwia to, aby skutecznie doradzać pracownikom, którzy chcą zgłosić się po poradę. Wyzwaniem jest też postawa i zaangażowanie kierownictwa w kwestie etyki, które bywa niewystarczające. Stąd pomocne mogłoby być to, aby Szefowa Służby Cywilnej stale podkreślała kluczową rolę liderów w procesie promocji kultury uczciwości w służbie cywilnej. Ważne, aby zwiększać  świadomość etyczną liderów jednostek/osób zajmujących wyższe stanowiska w służbie cywilnej przez Szefową Służby Cywilnej a także uświadamiać ich o znaczeniu funkcji doradcy etycznego w organizacji.

Katarzyna Dudzik omówiła wyniki analizy danych, które przekazali dyrektorzy generalni/kierownicy urzędów w ramach:

• rocznych sprawozdań z realizacji zadań, które wynikają z ustawy o służbie cywilnej za 2023 rok oraz
• monitoringu obligatoryjnych standardów zarządzania zasobami ludźmi w służbie cywilnej: „procedura antymobbingowa” i „kultura uczciwości”.

Główne wnioski, które Szefowa Służby Cywilnej zawarła w sprawozdaniu na temat stanu służby cywilnej za 2023 w zakresie etyki to:

• coraz więcej urzędów zapewnia możliwość, aby zdobywać lub zwiększać wiedzę z zakresu etyki i przeciwdziałania konfliktowi interesów,
• członkowie korpusu coraz częściej mogą liczyć na realne wsparcie pracodawcy w sytuacjach etycznie wątpliwych lub trudnych,
• rośnie zaangażowanie dyrektorów generalnych/kierowników urzędów w to, aby wzmacniać kulturę opartą na wartościach w kierowanym przez siebie urzędzie.

Paulina Dobrowolska radca w Wydziale Analiz Prawnych DSC KPRM omówiła:

• zmiany w tzw. rozporządzeniu stanowiskowo-płacowym, które weszły w życie 1 stycznie br.,
• związaną z tym zmianę kwalifikacji stanowisk równorzędnych pod względem płacowym ze stanowiskami, która są wymienione w art. 2 pkt 1 lit. a tzw. ustawy antykorupcyjnej oraz
• związaną z tym zmianą stanowisk objętych ograniczeniami i obowiązkami, które wynikają z ww. ustawy, w tym obowiązkiem aby składać oświadczenia o stanie majątkowym.

Na koniec spotkania Katarzyna Dudzik poinformowała m.in. o pracach nad zestawem dobrych praktyk, jak wdrażać wewnętrzne kanały zgłoszeń. Materiał został opracowany na bazie rozwiązań krajowych i międzynarodowych. Ma pomóc dyrektorom generalnym i kierownikom urzędów w tym, aby opracować i wdrożyć prosty, przyjazny, przejrzysty i skuteczny system przyjmowania i rozpatrywania zgłoszeń o naruszeniu prawa w urzędach. Po przyjęciu ustawy o ochronie sygnalistów przez Sejm 14 czerwca br., materiał skierowaliśmy do konsultacji z wybranymi dyrektorami generalnymi. Po tym, jak uwzględnimy uwagi i skorygujemy materiał pod kątem prostego języka, upowszechnimy go w urzędach i w Serwisie Służby Cywilnej. Docelowo planujemy uzupełnić materiał o przykłady gotowych procedur, które już funkcjonują w urzędach.

Kolejne spotkanie planujemy na IV kwartał 2024 roku.