13 grudnia br. podczas Kongresu OSE (Ogólnopolska Sieć Edukacyjna) poświęconego tematyce ochrony małoletnich w internecie, Ministerstwo Cyfryzacji zaprezentowało kluczowe założenia planowanej ustawy o ochronie małoletnich przed dostępem do treści szkodliwych w internecie.

– Ochrona małoletnich w sieci to nie tylko obowiązek, ale i moralny imperatyw. Nasza przyszła ustawa ma stworzyć skuteczne mechanizmy, które ograniczą dostęp do szkodliwych treści i zapewnią dzieciom bezpieczniejsze korzystanie z internetu, a jednocześnie nie będzie ingerować w prywatność użytkowników sieci – powiedział wiceminister cyfryzacji Michał Gramatyka podczas swojego wystąpienia.

Problemy związane z dostępem do treści pornograficznych

Na problem zbyt łatwego do treści pornograficznych, wskazują badania przeprowadzone przez Naukowo Akademicką Sieć Komputerową (NASK-PIB) przedstawione w raportach: „Nastolatki wobec pornografii cyfrowej. Trajektorie użytkowania. Raport z badań ogólnopolskich. NASK 2022” oraz „Nastolatki 3.0”.

Niepokojące dane płynące z tych raportów wskazuję, że średnia wieku, w którym dzieci pierwszy raz widziały treści pornograficzne, wynosi niespełna 11 lat, natomiast wśród starszej młodzieży – 12 lat. Prawie co piąty (18,5%) z ankietowanych miał mniej niż 10 lat, kiedy po raz pierwszy zetknął się z treściami o charakterze seksualnym. Nastolatki jako przyczynę pierwszego zetknięcia się z treściami pornograficznymi w internecie wskazały przypadkowy mechanizm powiązania stron (32,8%). Regularną, codzienną praktykę oglądania filmów czy zdjęć pornograficznych deklaruje niemal co czwarty (23,9%) nastolatek. Rodzice większości badanych nie kontrolują, czy ich dzieci oglądają treści pornograficzne w internecie. Taką odpowiedź wskazało w ankiecie 59,9% nastolatków. 

Przywołane powyżej dane stanowią jedynie część wniosków płynących z badania dzieci i młodzieży.  Planowana ustawa ma zaradzić przede wszystkim problemowi zbyt łatwego dostępu do treści pornograficznych, ograniczyć ten dostęp i zapobiec przypadkowemu zetknięciu się małoletnich z tymi treściami.

Cel ustawy i działania grupy roboczej

Wypracowanie założeń było przedmiotem prac powołanej przez Ministerstwo Cyfryzacji na początku tego roku grupy roboczej. W ramach jej prac dyskutowano nad problemami, z jakimi stykają się małoletni w świecie cyfrowym, przenalizowano bieżący krajowy stan prawny oraz rozwiązania z innych państw chroniące małoletnich przed dostępem do treści szkodliwych, a także dyskutowano o podmiotach, które powinny zostać objęte dodatkowymi obowiązkami w zakresie ochrony dzieci i młodzieży. Podczas dyskusji przedstawicieli środowiska akademickiego, organizacji pozarządowych oraz administracji publicznej wypracowano postanowienia, które stanowiły punkt wyjścia do niniejszych założeń projektu ustawy.

Najważniejsze założenia projektowanej legislacji

• ustawa obejmie ochroną osoby małoletnie, czyli osoby, które nie ukończyły 18 roku życia,
• dostawcy usług świadczonych drogą elektroniczną będą mieli obowiązek przeprowadzenia analizy ryzyka w zakresie prawdopodobieństwa dostępności treści szkodliwych dla małoletnich w ich usługach. W założeniach ma to wzmocnić odpowiedzialność i świadomość dostawców usług w zakresie treści jakie oferują w ramach swojej działalności,
• ustawa nałoży szczególne obowiązki na te podmioty, w których usługach świadczonych drogą elektroniczną znajdują się treści pornograficzne,
• dostawcy usług (stron, platform internetowych itp.), w ramach których dostępne będą treści pornograficzne, zostaną zobowiązani do dokonywania weryfikacji wieku w celu uniemożliwienia małoletnim dostępu do tych treści,
• przez weryfikację wieku należy rozumieć mechanizmy i narzędzia pozwalające na skuteczne ustalenie pełnoletności, wyłączając możliwość weryfikacji wieku poprzez deklarację użytkownika co do jego wieku oraz szacowanie wieku. W tym ostatnim przypadku warto wskazać, że metody te mogą być zawodne,
• ustawa nie obejmie komunikatorów internetowych, ani poczty elektronicznej, zatem nie będzie możliwe skanowanie treści indywidualnych wiadomości,
• wprowadzony zostanie rejestr domen, zawierających treści pornograficzne, do których dostęp nie jest zabezpieczony weryfikacją wieku; rejestr będzie prowadzony przez NASK-PIB (w ramach już prowadzonego przez Instytut rejestru),
• przedsiębiorcy telekomunikacyjni zostaną zobowiązani do blokowania dostępu do domen znajdujących się w rejestrze,
• dostawca niezgadzający się z wpisem do rejestru będzie mógł wnieść sprzeciw, który będzie rozpatrywany przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej,
• Prezes UKE zyska uprawnienia kontrolne oraz możliwość nakładania administracyjnych kar pieniężnych na podmioty niewywiązujące się z obowiązków wskazanych w ustawie.

Kolejne kroki w procesie legislacyjnym

Ministerstwo Cyfryzacji złożyło wniosek o wpis do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów. Po jego rozpatrzeniu projekt ustawy zostanie upubliczniony oraz przeprowadzone zostaną szerokie konsultacje społeczne w I kwartale 2025 r.

Link do aktualności: Założenia projektu ustawy o ochronie małoletnich przed treściami szkodliwymi w internecie

Ministerstwo Cyfryzacji dalej pracuje nad tym, aby wzmocnić ochronę dzieci i młodzieży przed szkodliwymi treściami w internecie. W sierpniu i wrześniu br. odbyły się kolejne spotkania nieformalnej grupy roboczej. W spotkaniach uczestniczą przedstawiciele administracji publicznej, uczelni oraz organizacji pozarządowych. Celem dyskusji jest opracowaniem skutecznych rozwiązań, które będą chronić młodych ludzi przed negatywnym wpływem treści dostępnych w sieci.

7 sierpnia 2024 r. oraz 18 września 2024 r. odbyły się kolejne spotkania zespołu, które dotyczyły ochrony dzieci przed szkodliwymi treściami w internecie. 

Czwarte posiedzenie grupy roboczej

Podczas czwartego posiedzenia grupy, które odbyło się 7 sierpnia br. omówiono m.in kwestie związane z pojęciami prawnymi, które będą podstawą przyszłych regulacji. Dyskutowano o adekwatnych definicjach pojęć takich jak „małoletni”, „treści szkodliwe” oraz „treści pornograficzne”. Przedstawiono również odpowiednie akty prawny Unii Europejskiej oraz regulacje innych państw, które chronią dzieci przed szkodliwymi treściami.

Piąte spotkanie grupy roboczej

18 września br. odbyło się piąte spotkanie grupy, podczas którego omawiano założenia proponowanych rozwiązań legislacyjnych. Wstępnie dyskutowano o kształcie przyszłej regulacji, w tym o zakresie podmiotowym i terytorialnym jej obowiązywania, prawach oraz obowiązkach podmiotów związanych z ochroną małoletnich. Rozważano mechanizmy weryfikacji wieku, procedury egzekwowania przepisów oraz kompetencje organu właściwego.

Co dalej?

Kolejnym krokiem będzie opracowanie projektu ustawy i przeprowadzenie go zgodnie ze ścieżką legislacyjną. Projekt zostanie poddany szerokim konsultacjom społecznym, co umożliwi każdemu zainteresowanemu zgłoszenie uwag i realny wpływ na tworzone przepisy dotyczące ochrony dzieci i młodzieży przed zagrożeniami w internecie.

Link do aktualności: Ochrona dzieci przed szkodliwymi treściami w internecie – dalsze prace grupy roboczej

W dniach 15 maja 2024 r. oraz 11 czerwca 2024 r. odbyły się kolejne spotkania poświęcone tematyce ochrony dzieci przed szkodliwymi treściami w internecie. 

Ministerstwo Cyfryzacji intensywnie pracuje nad zwiększeniem ochrony dzieci i młodzieży przed treściami szkodliwymi w internecie. W ramach tych działań, w maju i czerwcu br. odbyły się kolejne spotkania grupy roboczej, która zajmuje się tym zagadnieniem. Zrzesza ona przedstawicieli różnych środowisk: administracji publicznej, uczelni oraz organizacji pozarządowych. Ich wspólnym celem jest opracowanie skutecznych rozwiązań, które ochronią najmłodszych przed szkodliwymi treściami dostępnymi w sieci.

Podczas pierwszego spotkania skupiono się na definicji kluczowych pojęć takich jak „małoletni”, „treści pornograficzne”, „treści szkodliwe” oraz „patostreaming”, co jest niezbędne dla tworzenia skutecznych regulacji. 

Natomiast w trakcie drugiego spotkania analizowano jak inne kraje radzą sobie z ochroną dzieci w sieci, prezentując przykłady z Niemiec, Francji, Włoch, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych oraz Australii. 

Omówiono między innymi aspekt ochrony małoletnich, ograniczenia dostępu do niebezpiecznych treści oraz platform społecznościowych dla osób młodszych niż 18 lat, zasady dotyczące korzystania z smartfonów w szkołach oraz rolę aplikacji do kontroli rodzicielskiej. 

Co dalej?

W nadchodzących miesiącach grupa robocza będzie kontynuować prace, planując kolejne spotkania mające na celu opracowanie konkretnych propozycji regulacyjnych. 

Link do aktualności: Prace grupy roboczej ds. ochrony małoletnich przed treściami szkodliwymi w internecie

W Ministerstwie Cyfryzacji odbyło się spotkanie inaugurujące prace grupy roboczej ds. ochrony małoletnich w internecie. Jej zadaniem jest wypracowanie rozwiązań, które pozwolą w szczególności na zwiększenie ochrony małoletnich przed treściami szkodliwymi dostępnymi powszechnie w internecie. W spotkaniu uczestniczył Michał Gramatyka - sekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji, przedstawiciele administracji publicznej, Biura Rzecznika Praw Dziecka, instytucji naukowych oraz organizacji pozarządowych zajmujący się tematyką ochrony dzieci w sieci.

Ochrona małoletnich przed treściami nieodpowiednimi w internecie jest bardzo ważna i wymaga zaangażowania różnych stron, włączając w to rodziców, szkoły, rząd, platformy internetowe i społeczność online jako całość. Istotne jest, aby podejmować działania zarówno na poziomie jednostki, jak i społeczności – powiedział sekretarz stanu Michał Gramatyka podczas spotkania.

Powszechny dostęp małoletnich do treści szkodliwych

Badania NASK takie jak „Nastolatki 3.0” oraz raport „Nastolatki wobec pornografii cyfrowej” wskazują, że już co czwarty nastolatek w Polsce miał kontakt z pornografią. 32% badanych pierwszy kontakt w wyniku przypadkowego natknięcia się na te treści, a 72% nastolatków określiło, że dostęp do treści pornograficznych jest zbyt łatwy. Według badań 11 rok życia to średni wiek, w którym małoletni uzyskiwać dostęp do pornografii.

Badania jednoznacznie wskazują, że zbyt łatwy dostęp do pornografii, treści ukazujących przemoc oraz inne zachowania niepożądane wpływa jednoznacznie szkodliwie na rozwój psychiczny małoletnich, a co za tym idzie także na życie społeczne. Konieczna jest więc debata, zrzeszenie grupy specjalistów, aby razem wypracować optymalne rozwiązania chroniące dzieci w internecie.

Propozycje rozwiązań

Ministerstwo Cyfryzacji określiło cele działania grupy roboczej:

• jednoznacznego określenia prawnego pojęcia treści szkodliwych,
• opracowanie założeń skutecznej i bezpiecznej metody weryfikacji wieku online, szanującej prywatność użytkownika,
• wypracowanie zasad blokowania dostępu do stron z treściami szkodliwymi,
• wypracowanie regulacji krajowej lub wsparcie działań w zakresie ochrony małoletnich podejmowanych na poziomie unijnym,
• dalsza edukacja dzieci, rodziców i nauczycieli w zakresie zagrożeń w internecie.

Podczas pierwszego spotkania przedstawiono także wstępne propozycje działań, zarówno tych legislacyjnych, jak i rekomendacji, tzw. działań miękkich, takich jak analizy czy badania, które pomogą chronić małoletnich w internecie.

Link do aktualości: Pierwsze posiedzenie grupy roboczej ds. ochrony małoletnich w internecie