Dla inwestycji telekomunikacyjnych dziś najważniejszym problemem jest wysokość stawek opłat za zajęcie pasa drogowego dróg samorządowych oraz niepewność inwestycyjna związana z ich ewentualnym podnoszeniem przez organy stanowiące JST. Rolą samorządu, jako gospodarza terenu, powinno być takie ustalanie stawek, aby zachęcić do budowy lub rozbudowy infrastruktury. Obniżanie opłat za zajęcie pasa drogowego jest swoistą „zachętą inwestycyjną” i samo w sobie może zdecydować o zrealizowaniu lub zaprzestaniu inwestycji.

W ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa ponad 1 mld euro przeznaczone zostało na wsparcie projektów budowy sieci szerokopasmowych. W ramach dotychczas rozstrzygniętych dwóch konkursów na wsparcie projektów w formie dotacji, beneficjenci zadeklarowali objęcie zasięgiem sieci prawie 1,4 mln gospodarstw domowych. Jednakże w samym tylko drugim konkursie, maksymalna liczba gospodarstw domowych, możliwa do objęcia dofinansowanymi projektami, wynosiła ponad 3 mln. Różnica tych wartości pokazuje, jak wiele jest jeszcze do zrobienia w obszarze zapewnienia powszechnego dostępu do internetu spełniającego nowoczesne standardy jakości. Środki z PO PC nie wystarczą do realizacji tego celu, stąd niezbędne jest wsparcie inwestycji telekomunikacyjnych przez samorządy – które przecież na tych inwestycjach skorzystają.

Nie bez związku z omawianą kwestią – i PO PC – pozostaje również planowane wdrożenie Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej, która ma objąć swym zasięgiem wszystkie szkoły w Polsce i umożliwiać im korzystanie z bezpłatnych usług dostępu do bardzo szybkiego internetu wraz z usługami bezpieczeństwa teleinformatycznego. OSE nie będzie „nakładkową” siecią wybudowaną przez jej operatora, ale siecią opartą na fizycznej infrastrukturze doprowadzonej do szkół, należącej do operatorów telekomunikacyjnych – inwestujących komercyjnie, jak również występujących w roli beneficjentów PO PC. Ponieważ wiele szkół wciąż nie posiada dostępu do nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej, brak działań samorządów w zakresie obniżania opłat za zajęcie pasa drogowego odsuwa w czasie niezbędne inwestycje, a przez to szanse szkół na wcześniejsze dołączenie do sieci OSE.

Na niektórych obszarach opłaty za umieszczenie infrastruktury telekomunikacyjnej w pasie drogi mogą stanowić nawet 60% kosztów utrzymania sieci. Niestety takie opłaty za użytkowanie pasa drogowego skutecznie hamują rozwój rynku telekomunikacyjnego. Operator planujący inwestycję w danym terenie musi dokonać analizy kosztów inwestycji i utrzymania sieci oraz przychodów możliwych do osiągnięcia na danym rynku. Przedsiębiorcy telekomunikacyjni mają w przypadku wysokich opłat małą możliwość zmiany modelu biznesowego inwestycji obejmującą:

• rezygnację z budowy w pasie drogowym i budowę na terenach prywatnych,
• rezygnację z budowy w pasie drogowym i budowę na terenach leśnych,
• zmianę technologii świadczenia usług – sieć radiowa,
• rezygnację z inwestycji w danym obszarze.

wysokie opłaty = brak infrastruktury w pasie drogowym = brak wpływów z tytułu zajęcia pasa drogowego

Aktywność samorządów powinna koncentrować się zatem na działaniach, które wyrównują szanse i jakość życia mieszkańców wsi i mniejszych miast w porównaniu z mieszkańcami obszarów lepiej rozwiniętych. Celem samorządów powinno być pobudzenie rynku poprzez stwarzanie przyjaznego otoczenia dla inwestycji teleinformatycznych. W związku z przedstawionym powyżej wpływem kosztów umieszczenia infrastruktury telekomunikacyjnej w pasie drogi, jednostki samorządowe decydujące o wysokościach opłat, mają znaczący wpływ na efektywność budowy sieci szerokopasmowych na swoim obszarze. Niestety ostatnie miesiące pokazują odwrotny trend w samorządach. Zgodnie z opublikowanymi od czerwca 2016 r. do połowy lutego 2017 r. w wojewódzkich dziennikach urzędowych uchwałami 32 samorządy podniosły roczne stawki opłat za zajęcie pasa drogowego:

Najbliższe lata skupią się na realizacji tych projektów oraz tworzeniu i udostępnianiu usług opartych na nowoczesnych sieciach szerokopasmowych, tak aby wszyscy mogli skorzystać z tych usług i aby opłacało się je wdrożyć. Najważniejsze, że odbywać się to będzie dla obywateli i ich potrzeb. To jest właśnie wyznacznik kierunków rozwoju i na tym polega cyfryzacja. Wszystkich zainteresowanych, a przede wszystkim przedstawicieli samorządów zachęcamy do zapoznania się z publikacją dotyczącą problemu opłat za zajęcie pasa drogowego w inwestycjach telekomunikacyjnych oraz analizą uchwał ponad 1700 jednostek samorządu terytorialnego w tym zakresie.

Wszelkie ewentualne uwagi, zastrzeżenia lub dostrzeżone rozbieżności w dokumentach prosimy przesyłać na adres Grzegorz.Czwordon@mc.gov.pl.