Pole elektromagnetyczne to zjawisko fizyczne występujące na Ziemi od początku jej powstania. To dzięki niemu jest możliwe działanie wszelkich urządzeń opartych na łączności radiowej, m.in. radia, telewizji czy telefonów komórkowych. Choć naukowcy badają pole elektromagnetyczne od ponad 150 lat i do tej pory nie znaleziono jednoznacznych dowodów na jego szkodliwość, zjawisko wciąż budzi obawy.

- Ogólnopolski system SI2PEM ma rozwiać wątpliwości, czy stacje telefonii komórkowej przekraczają dopuszczalną w Polsce wartość graniczną pola elektromagnetycznego. Przede wszystkim jednak jest to nowoczesne narzędzie kontroli przestrzegania przepisów w tym zakresie oraz sposób, by usprawnić projektowanie sieci urządzeń telekomunikacyjnych – wyjaśnia dr Jerzy Żurek, dyrektor Instytutu Łączności – Państwowego Instytutu Badawczego.

Budowa systemu powinna zostać zakończona już w sierpniu przyszłego roku i będzie kosztować 11 240 754 złotych. Cały koszt zostanie pokryty ze środków unijnych. 12 marca w Ministerstwie Cyfryzacji została podpisana umowa na finansowanie tej budowy.

System SI2PEM będzie wykorzystywał zaawansowane algorytmy i modele matematyczne, by analizować ogromne ilości informacji. Na ich podstawie stworzy symulacje rozkładu wartości pola elektromagnetycznego z dokładnością do jednego metra w dowolnym miejscu w Polsce. Zostaną one naniesione na mapy, dzięki czemu każdy w prosty sposób będzie mógł je zobaczyć na specjalnej stronie internetowej.

Docelowo w systemie znajdą się dane, dotyczące urządzeń nadawczych działających na częstotliwościach radiowych, pracujących w pasmach licencjonowanych, w tym stacji bazowych telefonii komórkowej, oraz wyniki pomiarów pól elektromagnetycznych. Będą pochodzić od operatorów telekomunikacyjnych, z akredytowanych laboratoriów przeprowadzających pomiary, Głównej Inspekcji Ochrony Środowiska i baz Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Już teraz Instytut Łączności dysponuje ponad 140 tys. wyników pomiarów, które dotyczącą ponad 5 tys. stacji bazowych. W Polsce jest około 30 tys. stacji bazowych telefonii komórkowej.

- Budowa systemu została zapisana w Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, którą konsekwentnie realizujemy. Wiemy, że harmonizacja przepisów, dotyczących pola elektromagnetycznego, jest w Polsce konieczna. Chociażby w kontekście budowy sieci 5G, ale nie tylko. Zanim jednak zajmiemy się kwestią zharmonizowania wartości granicznych z wartościami rekomendowanymi w Europie, chcemy stworzyć system publicznej informacji o polu elektromagnetycznym. Da on obywatelom komfort i pewność, że przepisy w zakresie pól będą przestrzegane – mówił na uroczystym podpisaniu umowy Marek Zagórski, Minister Cyfryzacji.

Harmonizacja przepisów, dotyczących pola elektromagnetycznego, jest warunkiem zwiększenia pojemności sieci, czyli liczby urządzeń, które mogą być obsłużone przez stacje bazowe. Instytut Łączności ostrzega, że w ciągu kilkunastu miesięcy na niektórych obszarach może dojść do maksymalnego wykorzystania pojemności sieci. W konsekwencji na tych terenach korzystanie z internetu mobilnego będzie bardzo utrudnione. Według szacunków już za sześć lat średnie zużycie danych w naszym kraju wyniesie 81 GB miesięcznie na jednego użytkownika. Dla porównania w 2017 roku było to tylko 3,5 GB, a i tak wówczas Polska była na drugim miejscu w Unii Europejskiej pod kątem wykorzystania internetu mobilnego. Według danych Urzędu Komunikacji Elektronicznej w 2017 roku aż 51% Polaków korzystało z internetu za pośrednictwem modemów 2G, 3G lub 4G.

Instytut Łączności od lat monitoruje wyniki badań naukowych w zakresie pola elektromagnetycznego. W grudniu 2018 roku na Stadionie Narodowym w Warszawie zorganizował III Międzynarodową Konferencję „Pole elektromagnetyczne i przyszłość telekomunikacji. Badania. Monitoring. Doświadczenia krajowe i zagraniczne.” Uczestniczyli w niej polscy i światowi specjaliści z zakresu telekomunikacji, medycyny i ochrony środowiska. Wśród prelegentów znaleźli się m.in. badacze z krajowych uczelni i instytutów badawczych, przedstawiciele International Telecommunication Union (ITU) — agendy ONZ zajmującej się telekomunikacją czy International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection