Jednym z zadań projektu jest szacowanie liczebności krajowej populacji błotniaka łąkowego. Badania terenowe, przeprowadzone w latach 2018-2019, wykazały, że nasza krajowa populacja to ok. 2800 rewirów (obszarów zajmowanych przez parę ptaków), czyli mniej więcej 19% liczebności tego gatunku w UE.

W porównaniu z podobnymi inwentaryzacjami z lat 2013-2014, wg której oszacowano ich liczbę na 3400, jest ich niestety mniej. Ale uwzględniając jeszcze wcześniejsze badania, widać, że tendencja spadkowa nieco wyhamowała: z -8% (2007-2014) na -4,8% (2007-2019). Wciąż jednak populacja znajduje się w niekorzystnym stanie i zmniejsza liczebność w tempie pozwalającym na uznanie jej za narażoną na wyginięcie, zgodnie z kryteriami IUCN.

Jak pomagać błotniakom?

Podobnie jak w przypadku innych gatunków istnieją czynniki, na które mamy wpływ i takie, którym bardzo trudno jest przeciwdziałać. Tymi pierwszymi zajmuje się Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian”, realizujące krajowy program ochrony błotniaka łąkowego. Jego celem jest wyeliminowanie lub co najmniej obniżenie strat w lęgach, powodowanych przez człowieka. Dzięki staraniom pracowników organizacji, sympatyków i wolontariuszy możemy liczyć na to, że los polskiej populacji jeszcze nie jest przesądzony.

Błotniaki łąkowe to ptaki związane z krajobrazem rolniczym, choć nie zawsze tak było. Pierwotnie zasiedlały one obszary podmokłe – prawdopodobnie wraz z ich zanikaniem przystosowały się do gniazdowania w uprawach zbóż, rzepaku czy lucerny. Niestety wiele lęgów niszczonych było nawet nieumyślnie podczas prac polowych – oprysków, a przede wszystkim żniw, zwłaszcza jeśli ze względu na gatunek roślin lub pogodę odbywały się one wcześnie. A jeśli zboża zostaną połamane przez wiatr, rośnie prawdopodobieństwo ataku drapieżników albo porzucenia gniazda przez rodziców.

Dlatego czynna ochrona błotniaka polega przede wszystkim na wyszukiwaniu gniazd, monitorowaniu, co się dzieje z jajami i młodymi, a w razie potrzeby na grodzeniu lęgów. Praktycznie zawsze dotyczy to gruntów prywatnych, więc kluczowa jest dobra współpraca z rolnikami. I jak się okazuje w ogromnej większości przypadków aktywność stowarzyszenia spotyka się z akceptacją i przychylnością. Duża w tym zasługa edukacji, włączania właścicieli i ich rodzin w działania ochronne oraz budowania odpowiedzialności za przetrwanie tych ptaków.

Co roku w monitoring i ochronę lęgów angażuje się ponad 30 osób w całej Polsce, opiekujących się średnio 180 gniazdami. Część z nich jest zatrudniona w projekcie, część to wolontariusze, którzy poświęcają błotniakom swój wolny czas.

Więcej informacji o projekcie na stronie internetowej Pygargus.