Ludzkie twarze zmian klimatu – spotkanie intelektualistów w Rzymie
05.10.2019
Noblista w dziedzinie fizyki Gérard Mourou, indonezyjska antropolożka Nurmala Kartini Sjahrir, czy dziekan Wydziału Zarządzania UW, Alojzy Nowak – to tylko niektóre z osób, które przyjęły zaproszenie ministra Michała Kurtyki na spotkanie pt. „Human faces of climate change” w Rzymie. Interdyscyplinarne grono intelektualistów 5 października br. dyskutowało na temat etycznych aspektów zmian klimatu.
Spotkanie otworzył minister Michał Kurtyka wraz z sekretarzem Dykasterii, Mgr. Bruno-Marie Duffé. Główna część była podzielone na trzy sesje tematyczne. W pierwszej „Homo Intelectualis” uczestnicy spotkania mogli wysłuchać, w jaki sposób nagrodzona Nagrodą Nobla technologia opracowana przez Gérarda Mourou, może mieć wpływ na ludzkie życie i wspierać zmiany w kierunku zrównoważonego rozwoju. Z kolei William D. Phillips, laureat nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za rozwój metod chłodzenia i pułapkowania atomów laserem, przedstawił swoje rozważania na temat wpływu i roli nauki w kryzysie klimatycznym.
W drugiej części spotkania „Homo Oeconomicus” prelekcję wygłosił prof. Alojzy Nowak, dziekan Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. Zwrócił w niej uwagę na problem asymetrycznej globalizacji, rozbieżnych celów różnych grup i regionów i zarekomendował, aby na tematy powiązane z ochroną klimatu patrzeć przekrojowo.
Do dyskusji włączył się także Veerabhadran Ramanathan, wybitny badacz atmosfery z Uniwersytetu Kalifornijskiego, który zastanawiał się, w jaki sposób można powstrzymać zmiany klimatu.
Trzecia sesja tematyczna „Homo Vulnerabilis” została zainicjowana przez wystąpienie dr Nurmali Panjaitan Sjahrir, przedstawiającej wpływ zmian klimatu na lokalne społeczności w Indonezji, a także apelującej o docenianie i włączanie wiedzy lokalnej i zaangażowania aktywistek w działania. Z kolei dr Katarzyna Iwińska pokazała motywacje działania i sposób myślenia o ochronie środowiska śląskich kobiet z rodzin górniczych.
Jednym z głównych wniosków z dyskusji była potrzeba pełnej zgody, że zmiany klimatu mają charakter antropogeniczny i zaufania do nauki w tym zakresie. Edukacja inspirująca organiczną zmianę w myśleniu powinna być wspierana przez wspólne działania polityków, naukowców i liderów duchowych. Minister Kurtyka zwrócił uwagę, że elementy te są ogromnym wyzwaniem, ponieważ wiążą się z zacieraniem obrazu tego, czym jest dziś nasza cywilizacja, tak silnie związana z konsumpcją. Zmiany nawyków na poziomie indywidualnym, wspierane przez transformację systemową, która bierze pod uwagę ludzką twarz zmian klimatu, wydają się być najrozsądniejszą ścieżką do tworzenia zrównoważonych społeczeństw. Dyskusja ta powinna być jednak kontynuowana w różnych gremiach i przy różnych okazjach, w tym np. w Parlamencie Europejskim.
Konferencja zainicjowana przez Prezydencję COP24 odbyła się w siedzibie Instytutu Polskiego w Palazzo Blumenstihl nad Tybrem. Współorganizatorami wydarzenia była watykańska Dykasteria ds. Integralnego Rozwoju Człowieka. Jego koncepcja opierała się na założeniu, że stoimy przed wyzwaniem cywilizacyjnym w postaci przejścia do społeczeństw neutralnych klimatycznie i znacznego ograniczenia negatywnego wpływu człowieka na środowisko. Wyzwanie to ma nie tylko charakter ekonomiczny, nie dotyczy wyłącznie pozyskiwania energii, ale odnosi się do całokształtu relacji człowieka z otaczającym go środowiskiem. Dlatego punktem wyjścia do dyskusji było kluczowe w papieskiej encyklice ‘Laudato si’ poczucie moralnej odpowiedzialności za planetę, wszystkie żywe gatunki i przyszłe pokolenia.
Warto przypomnieć, że równolegle do przyjęcia dokumentu końcowego negocjacji klimatycznych, Katowice Rulebook, podczas COP24, została podpisana także Śląska deklaracja o solidarnej i sprawiedliwej transformacji. Poparcie 56 państw dało Polskiej Prezydencji mandat do dalszych działań w obszarze społecznych aspektów zmian klimatu. Dlatego 3 lipca w Warszawie odbyła się konferencja „Ludzie i Klimat”, której efektem jest sformułowanie propozycji konkretnych strategii wdrażania solidarnej i sprawiedliwej transformacji w życie. Dyskusja z Warszawy była kontynuowana w Rzymie w zróżnicowanym pod kątem specjalizacji gronie intelektualistów, w tym praktyków z Parlamentu Europejskiego.