Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z 10 maja 2023 r. ustanawiające CBAM można znaleźć tutaj. Dodatkowo Komisja Europejska doprecyzowała obowiązki sprawozdawcze w okresie przejściowym CBAM w Rozporządzeniu Wykonawczym Komisji (UE) 2023/1773 z 17 sierpnia 2023 r. (tutaj).

W okresie przejściowym importerzy lub pośredni przedstawiciele celni są zobowiązani składać kwartalne sprawozdania, zawierające informacje na temat towarów objętych CBAM, nie później niż miesiąc po zakończeniu danego kwartału. Pierwsze sprawozdanie należy złożyć do 31 stycznia 2024 r. dla towarów importowanych w IV kwartale 2023 r. Importerzy nie dokonują w tym okresie jakichkolwiek płatności, czy korekt finansowych. Sprawozdania CBAM składa się za pomocą rejestru przejściowego CBAM, który zostanie uruchomiony 1 października 2023 r. Organy celne poinformują importerów o obowiązku sprawozdawczym CBAM (Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych).

 

Pytania i odpowiedzi

Po co powstał CBAM?

CBAM ma pozwolić na wyrównanie kosztów związanych z emisją CO2 dla towarów importowanych do UE i towarów unijnych objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS). Instrument ten ma zapobiegać ucieczce emisji gazów cieplarnianych z Unii Europejskiej do krajów o niższych standardach polityki klimatycznej i środowiskowej. Dzieje się tak, gdy firmy przenoszą produkcję do miejsc, gdzie wymogi dotyczące dekarbonizacji są mniej rygorystyczne. W rezultacie następuje wzrost emisji w krajach, do których przenoszona jest produkcja, co prowadzi do globalnego wzrostu emisji i podważa wysiłki UE na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Jak działa CBAM?

CBAM został zaprojektowany tak, aby odzwierciedlać unijny system handlu emisjami (UE ETS) i mieć zastosowanie do produkcji towarów importowanych do UE. W ramach EU ETS przedsiębiorcy muszą ponosić wysokie koszty zakupu uprawnień do emisji gazów cieplarnianych. CBAM w okresie docelowym, czyli od 2026 r., będzie oparty na systemie certyfikatów obejmujących emisje wbudowane w produkty importowane do UE. Cena certyfikatów CBAM będzie odzwierciedlać cenę uprawnień ETS.

Jakie towary obejmuje CBAM?

W okresie przejściowym CBAM obejmuje cement, żeliwo i stal, aluminium, nawozy, wodór i energię elektryczną. Towary objęte CBAM są szczegółowo wymienione w załączniku I do Rozporządzenia 2023/956. Zakres towarów będzie się z czasem poszerzał, aby pełniej odzwierciedlać sektory objęte EU ETS.

Jak CBAM zostanie wprowadzony?

Od października 2023 do grudnia 2025 będzie obowiązywał okres przejściowy. Pozwoli on przedsiębiorstwom i państwom trzecim przygotować się do realizacji obowiązków wynikających z CBAM. W okresie przejściowym jedynym obowiązkiem będzie składanie kwartalnych sprawozdań przez importerów towarów objętych CBAM. Importerzy nie będą uiszczać opłat z tytułu importu tych towarów. Po zakończeniu okresu przejściowego, od 1 stycznia 2026 r. importerzy będą musieli co roku deklarować ilość towarów przywiezionych do UE w poprzednim roku oraz związane z nimi emisje wbudowane i ponosić proporcjonalny do nich koszt certyfikatów CBAM.

Kto jest zobowiązany do składania kwartalnych sprawozdań?

Organy celne poinformują o obowiązku sprawozdawczym w okresie przejściowym. Odpowiedzialni za złożenie sprawozdania będą importerzy lub pośredni przedstawiciele celni.

Co ma być sprawozdawane?

Sprawozdania obejmą całkowitą ilość każdego rodzaju towarów, rzeczywisty całkowity poziom emisji wbudowanych i całkowite emisje pośrednie, a także opłatę emisyjną należną w państwie pochodzenia za emisje wbudowane w towary przywożone.

Jak obliczać emisje wbudowane w okresie przejściowym?

Rozporządzenie wykonawcze 2023/1773 daje pewną elastyczność, jeśli chodzi o wartości stosowane do obliczania emisji wbudowanych. W pierwszym roku wdrażania instrumentu importerzy będą mieli do wyboru trzy sposoby raportowania to znaczy (1) pełne raportowanie według nowej metodologii (metoda UE); (2) sprawozdawczość w oparciu o równoważne systemy krajowe państw trzecich; oraz (3) sprawozdawczość w oparciu o wartości domyślne, które Komisja Europejska opublikuje i które będą dostępne m.in. w rejestrze przejściowym CBAM . Od 1 stycznia 2025 r. akceptowana będzie wyłącznie metoda unijna.

Kiedy należy składać sprawozdania?

Sprawozdania są kwartalne. Pierwsze sprawozdanie należy złożyć do 31 stycznia 2024 r. dla towarów przywiezionych w czwartym kwartale 2023 r. Ostatnie sprawozdanie należy złożyć do 31 stycznia 2026 r. dla do towarów przywiezionych w czwartym kwartale 2025 r.

Jak składać sprawozdania CBAM?

Sprawozdania składa się za pomocą rejestru przejściowego CBAM, który zostanie uruchomiony 1 października 2023 r. dla przedsiębiorców na terenie UE.

Czy przedsiębiorca musi mieć pozwolenia na import produktów objętych CBAM?

W okresie przejściowym importerzy nie potrzebują pozwolenia na przywóz towarów. Służby celne poinformują importerów o obowiązku sprawozdawczym.

Kto jest w Polsce organem właściwym dla CBAM?

Każde państwo członkowskie UE wyznacza organ właściwy, który będzie pełnił funkcje i obowiązki określone w rozporządzeniu (UE) 2023/956. Funkcje organu właściwego dla CBAM w Polsce pełni Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (https://www.kobize.pl/). Zadaniem organu właściwego będzie m.in. wsparcie Komisji Europejskiej w weryfikacji sprawozdań składanych przez importerów lub pośrednich przedstawicieli celnych.

Dodatkowe informacje na temat CBAM w języku angielskim

Dodatkowe informacje, w tym szkolenia, wytyczne dla importerów oraz producentów z państw trzecich, czy szablon służący do wymiany informacji między importerami a producentami z państw trzecich, można znaleźć na stronie Komisji Europejskiej.