Rynek mocy

Rynek mocy zapewni stabilne dostawy energii elektrycznej do gospodarstw domowych oraz przemysłu w horyzoncie długoterminowym, dzięki czemu każdy odbiorca energii na terenie kraju będzie mógł korzystać z energii elektrycznej w czasie i w ilości wynikających z jego potrzeb.

Projekt przewidziany na lata 2016-2046

Status projektu/programu:

Realizowany

Rynek mocy został wprowadzony w Polsce ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy (t.j. Dz. U. z 2020, poz. 247). Pierwsza aukcja mocy odbyła się 15 listopada 2018 r. Pierwszym rokiem dostaw mocy będzie rok 2021. Rynek mocy jest procesem ciągłym tzn. każdego roku będą organizowane aukcje mocy.

Zaangażowani

Instytucja odpowiedzialna: Ministerstwo Klimatu

Współpracują: Urząd Regulacji Energetyki

Projekt/program a dokumenty strategiczne

Rynek mocy został wprowadzony w Polsce ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 247).

Cel projektu/programu

Z analiz Operatora Systemu Przesyłowego, który zgodnie z ustawą – Prawo energetyczne jest w Polsce odpowiedzialny za bilansowanie mocy w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym, wynika, że po 2020 r. może dojść do deficytu wymagalnego poziomu mocy. Problem z poprawnym bilansem mocy obserwowany jest w większości państw UE. Przyczyną takiego stanu jest silne zniekształcenie jednotowarowego rynku energii elektrycznej z powodu funkcjonowania na nim subsydiowanych źródeł energii, charakteryzujących się dużą niestabilnością wytwarzania. Dodatkowo pierwszeństwo wprowadzania do sieci energii elektrycznej z tych źródeł ogranicza rzeczywisty czas pracy bloków będących w pełni sterowalnymi źródłami energii, a jednocześnie wymusza konieczność utrzymywania bloków sterowalnych w pełnej gotowości do podjęcia pracy w czasie braku generacji źródeł niestabilnych. Niemniej jednak z roku na rok utrzymywanie bloków sterowalnych, których praca może być dopasowana do potrzeb odbiorców, staje się coraz mniej uzasadnione ekonomicznie, co stwarza realne zagrożenie dla bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej do odbiorców. Tę problematyczną sytuację rozwiązań ma rynek mocy.

Poprzez rynek mocy kontraktowana będzie z kilkuletnim wyprzedzeniem moc zapewniająca pokrycie prognozowanego zapotrzebowania odbiorców na moc w danym roku. Kupowanie mocy dla odbiorców będzie następowało za pomocą aukcji, dzięki czemu zostaną zminimalizowane koszty rynku mocy. Jednostki rynku mocy, które wygrają aukcje będą zmuszone do pozostawania w gotowości oraz dostarczania mocy w godzinach, w których będzie występowało największe zapotrzebowanie na energię elektryczną wśród krajowych odbiorców.

Oczekiwane rezultaty

Rynek mocy zapewni poprawny bilans pomiędzy zapotrzebowaniem na energię elektryczną odbiorców a jej produkcją przez wytwórców. Stanie się tak, ponieważ rynek mocy spowoduje:

stabilne funkcjonowanie istniejących źródeł wytwórczych oraz efekt zachęty do ich modernizacji;
bezpieczny rozwój OZE, tj. bez negatywnego ich wpływu na ciągłość dostaw energii elektrycznej do odbiorców końcowych;
rozwój magazynów energii oraz usług redukcji zapotrzebowania odbiorców (DSR);
inwestycje w nowe elektrownie, które zastąpią elektrownie pracujące już kilkadziesiąt lat.

Harmonogram realizacji projektu/programu

Rynek mocy składa się z corocznie powtarzających się procesów. Na początku każdego roku rozpoczyna się certyfikacja ogólna do aukcji. Następnie minister właściwy do spraw energii w drodze rozporządzenia ogłasza parametry najbliższych aukcji. Po ogłoszeniu parametrów organizowana jest certyfikacja do aukcji. W IV kwartale każdego roku organizowana jest aukcja główna, a od 2020 będą organizowane w I kwartale roku również aukcje dodatkowe. Wyjątkiem był rok 2018, w którym odbyły się trzy aukcje główne.

Zadanie	Przewidywana data realizacji
Faza wdrażania rynku mocy
Przyjęcie ustawy o rynku mocy	IV kwartał 2017
Zatwierdzenie Regulaminu Rynku Mocy	I kwartał 2018
Wydanie aktów wykonawczych do ustawy o rynku mocy	II kwartał 2018- I kwartał 2020
Faza operacyjna w roku 2018
Określenie parametrów aukcji na 2021, 2022 i 2023	III kwartał 2018 r.
Przeprowadzenie procesów certyfikacji	II-IV kwartał 2018
Aukcja mocy główna na rok dostaw 2021	15 listopada 2018 r.
Aukcja mocy główna na rok dostaw 2022	5 grudnia 2018 r.
Aukcja mocy główna na rok dostaw 2023	21 grudnia 2018 r.
Faza operacyjna w latach 2019-2030
Proces certyfikacji	I-III kwartał roku
Aukcja mocy główna (do roku 2025)	IV kwartał roku
Aukcja mocy dodatkowa (od 2020 r.)	I kwartał roku
Dostawy mocy do odbiorców	2021-2046

Finanse

Źródła finansowania:

Koszty rynku mocy będą przenoszone poprzez opłatę mocową, która będzie częścią taryfy za dystrybucję i przesył energii elektrycznej. Opłata ta zacznie obowiązywać od października 2020 r.

Wartość projektu:

Ze względu na rynkowy charakter mechanizmu nie jest możliwe przed przeprowadzeniem aukcji mocy podanie precyzyjnych kosztów rynku mocy. Zgodnie z analizami techniczno-ekonomicznymi dokonanymi na potrzeby Oceny Skutków Regulacji roczne koszty rynku mocy powinny wynosić około 4 mld PLN netto.

Środki Unii Europejskiej: 0 PLN

Współfinansowanie z budżetu państwa: 0 PLN

Harmonogram finansowania

Opłata mocowa wynikająca z rynku mocy zacznie obowiązywać dopiero od października 2020 r.

Rok	2016	2017	2018	2019	2020
Budżet (wartość w PLN)	0	0	0	0	800 000 000

Potencjalne zagrożenia i ryzyka

Potencjalne ryzyka dla poprawności funkcjonowania rynku mocy mogą wynikać z prawodawstwa UE, które może mieć silny wpływ na dopuszczenie poszczególnych technologii do udziału w rynku mocy.