COP24 w Katowicach

W grudniu 2018 r. Polska, już po raz trzeci, była gospodarzem najważniejszego, globalnego szczytu dotyczącego polityki klimatycznej – konferencji COP24. Dla naszego kraju było to ogromne wyróżnienie i promocja na arenie międzynarodowej.

W wydarzeniu wzięło udział blisko 30 tys. delegatów z całego świata, w tym szefowie rządów oraz ministrowie odpowiedzialni za kwestie środowiska i klimatu.

- COP24 zakończył się przyjęciem pakietu katowickiego wdrażającego Porozumienie paryskie w życie. To pierwsza w historii międzynarodowa umowa, która zobowiązuje wszystkie państwa świata do działań na rzecz ochrony klimatu. To niewątpliwie duży sukces – podkreślił Henryk Kowalczyk, minister środowiska.

Ochrona powietrza

Podczas konferencji podsumowującej trzy lata pracy rządu, minister środowiska sporo miejsca poświęcił działaniom na rzecz ochrony powietrza.

W 2018 r. zapadł wyrok TSUE ws. jakości powietrza dotyczący notorycznego przekroczenia przez Polskę poziomu pyłu PM10 w latach 2008-2015. Również raport NIK za lata 2007-2015 wskazuje na brak wystarczających działań w celu poprawy jakości powietrza. Dlatego obecny rząd niezależnie wspomnianego wyroku oraz raportu podjął odpowiednie kroki i działania na rzecz niezwłocznej poprawy jakości powietrza.

- Uruchomiliśmy program priorytetowy Czyste Powietrze, który oferuje właścicielom domów jednorodzinnych dofinansowanie do wymiany kotłów na bardziej efektywne i termomodernizację budynku. To pomoże poprawić stan powietrza w Polsce – przypomniał Henryk Kowalczyk.

Program Czyste Powietrze będzie realizowany w latach 2018-2029. Jego budżet opiewa na kwotę 103 mld złotych. Od 19 września obywatele mogą składać wnioski o dofinansowanie drogą elektroniczną do wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Dofinansowanie udzielane jest w formie pożyczek i dotacji, a jego wysokość zależy od dochodu na osobę w gospodarstwie domowym. Finansowanie obejmuje m.in. ocieplenie przegród wewnętrznych i zewnętrznych budynku, wymianę stolarki zewnętrznej, montaż lub modernizacje instalacji wewnętrznych ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, wymianę źródeł ciepła starej generacji opalanych paliwem stałym na potrzeby centralnego ogrzewania lub centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej.

Aby zachęcić jak najwięcej mieszkańców naszego kraju do skorzystania z Programu, przeprowadziliśmy kampanię społeczną promującą Program Czyste Powietrze. Jednocześnie w całej Polsce odbyło się prawie 2,5 tys. spotkań edukacyjno-informacyjnych, w trakcie których zostały zaprezentowane szczegóły Programu oraz sposób składania wniosków do WFOŚiGW.

Trzeba również wspomnieć o rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie kotłów na paliwa stałe, przygotowanym we współpracy z MŚ. - Dzięki niemu na rynek bytowo-komunalny w Polsce będą dopuszczane jedynie kotły spełniające najwyższe standardy emisyjne – dodał szef resortu środowiska.

Regulacja przewiduje restrykcyjne wymagania dla kotłów o mocy od 0 do 500 kW wprowadzanych na rynek w Polsce, czyli używanych głównie w gospodarstwach domowych oraz małych i średnich zakładach. Dodatkowo nakłada na wprowadzających do obrotu kotły stosowanie wymagań konstrukcyjnych mających wpływ na poziom emisji tlenku węgla, organicznych związków gazowych oraz pyłu.

Ponadto w całej Polsce działa program informacyjno-szkoleniowy dla pracowników socjalnych Miejskich Ośrodków Pomocy Społecznej z zakresu efektywnego wykorzystania energii i możliwości pozyskania środków na wymianę nieefektywnych, zagrażających środowisku źródeł spalania. Przeprowadzono 91 szkoleń, w których uczestniczyło 2049 osób. Szkolenia te nadal są realizowane. Program przygotowała jednostka realizująca projekt Doradztwa Energetycznego w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we współpracy z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Gospodarka odpadami

Wśród osiągnieć Ministerstwa Środowiska jest szereg zmian dotyczących gospodarki odpadami. Wprowadziliśmy Jednolity System Segregacji Odpadów. Pozwoliło to na odblokowanie przez Komisję Europejską 1,3 mld euro na inwestycje w sektorze odpadowym. Na wypełnienie warunków ex ante złożyły się m.in. uchwalenie Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2022, aktualizacja wojewódzkich planów gospodarki odpadami oraz wprowadzenie jednolitych w całym kraju zasad selektywnej zbiórki odpadów.

- W tym roku, dostrzegając pilną potrzebę uszczelnienia systemu gospodarowania odpadami w kraju, przygotowaliśmy pakiet zmian legislacyjnych, które mają na celu ograniczenie szarej strefy w tym systemie – przypomniał minister Kowalczyk.

Wśród wprowadzonych zmian znalazły się m.in.: 

1. Wprowadzenie obowiązku posiadania zabezpieczenia roszczeń dla podmiotów prowadzących zbieranie i przetwarzanie odpadów.
2. Wprowadzenie obowiązku prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsc magazynowania lub składowania odpadów.
3. Wprowadzenie w ustawie o odpadach przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej.
4. Nowe podstawy odmowy wydania przez organ właściwy decyzji na gospodarowanie odpadami.
5. Wzmocnienie sankcji dla podmiotów, które wielokrotnie naruszają przepisy z zakresu gospodarki odpadami - kary pieniężne
6. Umożliwienie prowadzenia organom kontrolnym efektywnego nadzoru nad działalnością dotyczącą transportu odpadów – wzmocnienie finansowe i kadrowe Inspekcji Ochrony Środowiska.
7. Całkowity zakaz przywozu wszystkich rodzajów odpadów przeznaczonych do wszystkich procesów unieszkodliwiania.

Promocja budownictwa drewnianego

Uruchomiliśmy Program wsparcia dla rozwoju budownictwa drewnianego w Polsce.  Nowelizacja ustawy - Prawo ochrony środowiska przez powołanie spółki PDD S.A., której zadaniem jest prowadzenie działalności w zakresie ekologicznego budownictwa drewnianego w celu zwiększenia dostępności mieszkań na potrzeby społeczeństwa, wpisuje się w publiczną misję zwiększenia dostępności mieszkań dla obywateli. Mieszkania te będą dostępne przez rządowy program Mieszkanie +.

Zmiana ustawy o lasach

Ustawa umożliwia nabywanie przez Skarb Państwa gruntów leśnych przy wykorzystaniu instytucji prawa pierwokupu oraz tzw. prawa wykupu. Tym samym możliwe jest powiększenie areału zasobów naturalnych, jakimi są Lasy Państwowe, a także poprawa stanu i kondycji lasów nabytych w drodze pierwokupu.

Uregulowano kwestie opodatkowania gruntów, na których posadowiona jest infrastruktura operatorów elektroenergetycznych. Celem zmian była eliminacja uznaniowości organów podatkowych w kwestii opodatkowania tych gruntów, a także zapobieżenie wzrostowi obciążeń finansowych przedsiębiorców energetycznych oraz innych przedsiębiorców korzystających z infrastruktury sieciowej, na skutek rozpowszechniającej się niekorzystnej interpretacji przepisów podatkowych.

Uprawy GMO

Znowelizowaliśmy ustawę o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych. Ustawa reguluje kwestie zgłaszania, rejestracji oraz kontroli upraw GMO weszła. Należy podkreślić, że próby wprowadzenia krajowych przepisów regulujących status upraw GMO w Polsce trwały od 2004 r.

Ustawa ustanawia terytorium Rzeczpospolitej Polskiej obszarem wolnym od upraw GMO. Poza tym umożliwia pełną kontrolę wszystkich upraw prowadzonych w Polsce pod kątem wykrywania modyfikacji genetycznych. - Z dotychczas przeprowadzonych kontroli wynika, że w Polsce nie prowadzi się obecnie żadnych upraw roślin genetycznie zmodyfikowanych. Od czasu wejścia w życie ustawy nie wpłynął do Ministra Środowiska żaden wniosek o dokonanie wpisu uprawy GMO do Rejestru Upraw GMO, co oznacza brak zarejestrowanych, legalnych upraw – mówi minister Kowalczyk.

Miejskie Plany Adaptacji do zmian klimatu

Projekt MPA44 polega na opracowaniu 44 planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. - Jest to jedyna inicjatywa w Europie, w której Ministerstwo Środowiska wspiera władze i administrację lokalną koordynując działania przystosowawcze do skutków zmian klimatu w kilkudziesięciu miastach jednocześnie – zaznaczył minister środowiska. Realizacja projektu uruchomi działania na poziomie lokalnym w mniejszych miastach i gminach. Wdrożenie tego projektu poprawi bezpieczeństwo mieszkańców miast i zwiększy ochronę przed szkodliwymi skutkami zmian klimatu.

Pieniądze na ochronę środowiska

- Dzięki działalności narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej możemy inwestować w projekty wspomagające ochronę środowiska i zrównoważony rozwój Polski – tłumaczy Henryk Kowalczyk.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w  latach 2016-2018 podpisał ponad 3500 umów na kwotę prawie 21 mld zł. Powyższe przykłady to część tego, co udało się zrobić podczas ostatnich trzech lat pracy. Ministerstwo wprowadziło także m.in., nowelizacje ustaw Prawo Łowieckie, Prawo Geologiczne i górnicze, Program pilotażowy gospodarka o obiegu zamkniętym w gminie (GOZ) oraz Projekt "Polityki ekologicznej państwa 2030".