Ustawa o gatunkach obcych przenosi na grunt krajowy unijne zasady zawarte w rozporządzeniu w sprawie działań zapobiegawczych i zaradczych w odniesieniu do wprowadzania i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych.

Zaproponowane w ustawie rozwiązania mają przyczynić się do eliminacji lub zminimalizowania negatywnego wpływu gatunków obcych na rodzimą przyrodę, usługi ekosystemowe, gospodarkę oraz ludzkie zdrowie. Ustawa określa podmioty właściwe do podejmowania działań zaradczych wobec inwazyjnych gatunków obcych (IGO), stanowiących zagrożenie dla UE i Polski, czy sposób przekazywania informacji o nowych stanowiskach tych gatunków.

Listę IGO stanowiących zagrożenie dla Unii określają rozporządzenia Komisji Europejskiej, natomiast listę IGO stanowiących zagrożenie dla Polski będzie określało rozporządzenie Rady Ministrów.

Nowe przepisy mają też zapewnić należyte informowanie społeczeństwa o występowaniu i działaniach zaradczych podjętych wobec IGO poprzez stworzenie Centralnego Rejestru Danych o IGO.

Na portalu Geoserwis prowadzonym przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska przedstawione są informacje o rozmieszczeniu IGO na terenie Polski. Dane o nowych stanowiskach IGO stanowiących zagrożenie dla Unii czy Polski, będą przekazywane przez osobę, która stwierdzi ten gatunek w środowisku, do gmin, a po zweryfikowaniu i wprowadzeniu danych do Centralnego Rejestru Danych o IGO przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Ustawa określa także zasadę, że wprowadzający inwazyjny gatunek do środowiska ponosi koszty usunięcia tego IGO ze środowiska oraz ustanawia kary za naruszenie przepisów.

Przyjęte regulacje odnoszą się także do problemu tzw. cyrków amatorskich poprzez wyłączenie cyrków z katalogu podmiotów zwolnionych z zakazów przetrzymywania gatunków niebezpiecznych. Cyrki, które przetrzymywały dotychczas zwierzęta niebezpieczne (m.in. pumy, tygrysy, lwy), powinny zgłosić ten fakt do regionalnego dyrektora ochrony środowiska w ciągu 6 miesięcy, aby móc je dalej przetrzymywać do śmierci tych zwierząt. Od wejścia w życie ustawy nie będzie możliwe przyjmowanie przez cyrki nowych zwierząt niebezpiecznych.

Ponadto możliwe będzie utworzenie azyli dla zwierząt (w którym przetrzymywane będą np. IGO przejęte z przejścia granicznego lub odłowione ze środowiska lub gatunki objęte ochroną gatunkową lub gatunki CITES lub niebezpieczne), po uzyskaniu zezwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.