Zwiększymy społeczny nadzór nad lasami
01.06.2024
Organizacje ekologiczne i społeczeństwo oczekują właściwej ochrony ekosystemów leśnych. Problem społecznego nadzoru nad lasami został podniesiony w skierowanej do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości skardze dotyczącej udziału społeczeństwa w zatwierdzaniu planów urządzenia lasów. Plany te rozstrzygają jakiego rodzaju funkcje pełnią poszczególne obszary leśne i jakie formy ochrony i gospodarki są na tych obszarach planowane w najbliższych latach. Aby usunąć nieprecyzyjne i niewłaściwe zapisy z ustawy o lasach przygotowaliśmy nowelizację, którą przekażemy do przyjęcia przez rząd w najbliższych miesiącach.
Jakie zmiany chcemy wprowadzić?
Kompleksowe unormowanie procesu sporządzania i zatwierdzania planu urządzenia lasu na potrzeby wprowadzenia kontroli sądowej legalności materialnej i formalnej planów urządzenia lasu przez:
- zapewnienie realnego udziału (partycypacji) społeczeństwa (w tym organizacjom ekologicznym oraz lokalnym organizacjom społecznym) na każdym etapie tworzenia planu urządzenia lasu,
- włączenie do procesu opracowywania planu urządzania lasu rad gmin,
- zapewnienie transparentności procesu tworzenia planów urządzania lasów, w tym dostępności materiałów z tego procesu,
- wprowadzenie uzgodnień i opiniowania w specjalistycznych obszarach, w które plan urządzenia lasu ingeruje,
- zharmonizowanie z polityką państwa w odniesieniu do planowania urządzenia lasów działalności państwowego podmiotu sporządzającego projekty planów urządzenia lasu,
- określenie zadań i czynności, których wykonywanie jest możliwe i konieczne w ramach prowadzenia gospodarki leśnej w lasach bez zatwierdzonego planu urządzenia lasu,
- sankcjonowanie działań osób podejmujących działania bez obowiązującego planu urządzenia lasu lub wbrew niemu,
- określenie przesłanek prawnych zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia planu urządzenia lasu przez ministra.
Jakie problemy rozwiązujemy?
- Poprawimy ochronę lasów, zwiększymy nadzór społeczny, by wyeliminować ewentualne uchybienia w planach urządzenia lasów (PUL-ach).
- Kontrola sądowa planów urządzenia lasu pozwoli na uzyskanie pewności, że plan urządzenia lasu i uproszczony plan urządzenia lasu jest zgodny z prawem.
- Uwzględnimy w procesie sporządzania planu urządzenia lasu opinie organów właściwych w zakresie ochrony przyrody, pasa nadbrzeżnego, ochrony zabytków, gospodarki wodami, ochrony uzdrowiskowej. To pozwoli na skuteczniejszą ochronę wartości przyrodniczych, nadmorskich, dziedzictwa kulturowego, wód czy walorów zdrowotnych.
- Wzmocnimy udział społeczeństwa obywatelskiego w procesie kształtowania środowiska naturalnego na terenie lasów. Stworzone zostaną fora debaty społecznej nad lasami oraz kontroli ich planowania oraz użytkowania.
- Zwiększony zostanie wpływ gmin na plany urządzenia lasów na ich terenie.
- Organizacje ekologiczne oraz pozostałe lokalne organizacje społeczne będą miały ustawowe podstawy do udziału w procedurze tworzenia i zatwierdzania planów urządzenia lasów, poszerzając informacje dostępne tak projektantom, jak i ministrowi właściwemu ds. środowiska.
- Regulacja zapewni pewność działania leśników, w tym co do zakresu dopuszczalnej gospodarki leśnej, zwłaszcza w sytuacji nieobowiązywania planu urządzenia lasu lub wstrzymania wykonalności jego zatwierdzenia.
- Zminimalizowane zostaną przypadki, gdy brak jest planu urządzenia lasu, ponieważ zakończył się okres obowiązywania dotychczasowego.
- Orzecznictwo sądowe będzie stanowiło wskazówkę dla podmiotów planistycznych w zakresie prawidłowego tworzenia projektów planu urządzenia lasu.
Dlaczego wprowadzamy zmianę?
- Rozwiązania przyczynią się do zwiększenia dbałości o środowisko naturalne przez właścicieli lasu i organy państwowe.
- Polska musi usunąć uchybienie dot. środowiska – brak sądowej kontroli planów urządzenia lasu (pkt 2 wyroku TSUE z 2 marca 2021 r. sprawa C-432/21).
- Polska musi usunąć uchybienie dot. braku odpowiedniej oceny odziaływania na obszar (wyrok z 17 kwietnia 2018 r. TSUE sprawa C-441/17).