Polska w Senegalu

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy
Burkina Faso położona jest w Zachodniej Afryce. Graniczy z Beninem, Wybrzeżem Kości Słoniowej, Ghaną, Mali, Nigrem i Togo. Powierzchnia kraju wynosi 274 200km². Kraj liczy 22,1 mln mieszkańców (dane na 2021 rok). Stolicą kraju jest Wagadugu.

Kraj jest zróżnicowany etnicznie. Najważniejsze grupy to: Mossi 48,6%, Fulani (Peul) 7,8%, Gurma (Gourmantché) 7%, Bobo 6,8%, Bisa 6,5%, Gurunsi 6%, Dagaaba 4,3%, Bwa (Bwamu) 3%, Senufowie 2,2%, pozostałe 8%.
Językiem oficjalnym jest francuski, ponadto w użyciu są języki lokalne: mossi, diula, fula.

Ocenia się, że 40% mieszkańców żyje poniżej progu ubóstwa. Od 2015 r. kraj jest celem ataków terrorystycznych, które spowodowały przesiedlenia ludności. Dla porównania w styczniu 2019 r. liczba osób wewnętrznie przesiedlonych wynosiła mniej niż 50 tys., 31 marca 2023 roku było ich 2,06 mln.

Warunki klimatyczne
W Burkina Faso występuje klimat tropikalny z porą deszczową trwającą od czerwca do września i porą suchą trwającą od października do czerwca. Temperatury w ciągu roku wahają się między 16 a 45°C. Poziom rocznych opadów wynosi od 300 mm do 1200 mm.
 
Główne bogactwa naturalne
Głównymi zasobami naturalnymi krają są m.in.: rudy manganu, wapienie, marmur, złoto, miedź, nikiel, boksyty.
 
System walutowy, kurs i wymiana
Walutą obowiązującą w Burkina Faso jest frank CFA będący walutą obowiązującą w ośmiu krajach Zachodnioafrykańskiej Unii Gospodarczo-Walutowej (ang. WAEMU / fr. UEMOA), tj., oprócz Burkina Faso, w Beninie, Gwinei Bissau, Mali, Nigrze, Senegalu, Togo oraz Wybrzeżu Kości Słoniowej. Międzynarodowy skrót waluty to XOF.
Frank CFA dzieli się na 100 centymów. Ustalony w 1999 r. stały parytet wobec euro wynosi: 1 EUR = 655,957 XOF (1000 XOF ≈ 1,52 EUR). Odpowiedzialność za emisję pieniądza i prowadzenie polityki pieniężnej spoczywa na Centralnym Banku Państw Afryki Zachodniej (BCEAO).
 
Religia
Ocenia się, że 52% mieszkańców Burkina Faso wyznaje islam, 17,6% chrześcijaństwo, 25,9% religie tradycyjne.
 
Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy
Nowy Rok: 1 stycznia, Dzień Rewolucji: 3 stycznia, Międzynarodowy Dzień Kobiet: 8 marca, Wielkanoc (święto ruchome), Święto Pracy: 1 maja, Wniebowstąpienie Pańskie (święto ruchome), Koniec Ramadanu (święto ruchome), Dzień Niepodległości: 5 sierpnia, Tabaski (Święto Ofiarowania – święto ruchome), Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny: 15 sierpnia, Wszystkich Świętych: 1 listopada, Mawlid (święto ruchome), Dzień Niepodległości: 11 grudnia, Boże Narodzenie: 25 grudnia.
 
Infrastruktura transportowa
Łączna sieć drogowa w Burkina Faso liczy 15,3 tys. km, z czego tylko 3,65 tys. km jest utwardzonych.
Łączna sieć torów kolejowych wynosi 622 km, z czego 517 jest w eksploatacji (linia kolejowa Wagadugu-Abidżan). Transport lotniczy: zapewniają przede wszystkim dwa międzynarodowe lotniska Wagadugu i Bobo-Dioulasso oraz 33 lotniska regionalne. 
 
Obowiązek wizowy
Obywatele RP mają obowiązek posiadania wiz na przejazd i pobyt. Wizy na pobyt krótki (do 90 dni) wystawiane są przez placówki dyplomatyczne Burkina Faso (najbliższa w Berlinie). W wyjątkowych przypadkach możliwe jest uzyskanie wizy na granicy. Turysta powinien mieć wystarczające środki na utrzymanie, nie trzeba ich jednak okazywać przy wjeździe.

Małoletni podróżujący z opiekunami innymi niż rodzice/opiekunowie prawni powinni posiadać pisemne zezwolenie (fr. autorisation parentale).

W Burkina Faso występuje wysokie zagrożenie zamachami terrorystycznymi. Dochodzić może do ataków w centrach głównych miast – na bazary, budynki administracji publicznej, miejsca kultu religijnego, centra handlowe, hotele i restauracje. Możliwe są porwania o charakterze terrorystycznym.

Ustrój polityczny
Burkina Faso uzyskała niepodległość od Francji w dniu 24 września 1974 roku. 
Jest republiką z jednoizbowym parlamentem. Głową państwa do tej pory był prezydent wybierany w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję. W 2022 roku doszło w kraju do dwóch zamachów stanu. Obecnie funkcję prezydenta okresu tymczasowego pełni kapitan Ibrahima Traoré. 
Podział administracyjny kraju: 13 regionów zarządzanych przez gubernatorów. Regiony dzielą się na prowincje zarządzane przez wysokiego komisarza, łącznie jest ich 45. Prowincje dzielą się na departamenty zarządzane przez prefekta. 
 
Władza ustawodawcza
Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego parlamentu, Zgromadzenia Narodowego liczącego 127 członków wybieranych na okres 5 lat w wyborach powszechnych. Ostatnie wybory odbyły się w listopadzie 2020 roku. Od czasu zamachu stanu w 2022 roku Zgromadzenie jest rozwiązane i tymczasowo zastąpione przez Zgromadzenie Ustawodawcze Okresu Przejściowego (fr. Assemblée législative de transition) .
 
Władza wykonawcza
Władzę wykonawczą sprawuje rząd, na którego czele stoi premier mianowany przez prezydenta. Członków rządu (ministrów i sekretarzy stanu) mianuje prezydent na wniosek premiera. Od października 2022 roku funkcję tymczasowego premiera pełni Apollinaire Joachim Kyélem de Tambèla.

Struktura administracji gospodarczej

W skład administracji gospodarczej Burkina Faso wchodząc m.in. następujące resorty:
•    Ministerstwo Gospodarki, Finansów i Rozwoju 
•    Ministerstwo Przemysłu, Handlu i Rzemiosła 

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej
Sytuację gospodarczą Burkina Faso determinują trzy główne czynniki: trudna sytuacja bezpieczeństwa i wzrastająca liczba zamachów terrorystycznych, mała dywersyfikacja gospodarki i jej uzależnienie od cen surowców na światowych rynkach oraz bardzo słabo rozwinięta infrastruktura (zwłaszcza energetyczna). Kraj jest także silnie uzależniony od zewnętrznych środków pomocowych.

Gospodarka Burkina Faso zdominowana jest przez rolnictwo. Sektor rolny stanowiący blisko 30% PKB kraju i dający zatrudnienie ok. 80% aktywnej zawodowo ludności jest napędzany głównie uprawą bawełny, bardzo zależną od warunków klimatycznych. Sektor drugi (20% PKB) składa się głównie z sektorów wydobywczego (zwłaszcza złota, które stanowi 11% PKB i które wraz z bawełną generuje prawie 95% dochodów z eksportu kraju), budownictwa i przemysłu wytwórczego. Sektor trzeci (50% PKB) opiera się na rozwoju usług finansowych i telekomunikacji. Sektory drugi i trzeci cierpią z powodu braku wykwalifikowanych kadr i siły roboczej, słabego dostępu do usług finansowych, wąskiej bazy produktów eksportowych i dużego znaczenia sektora nieformalnego. W rankingu Banku Światowego Doing Business 2020 Burkina Faso zajęła 151. miejsce na świecie na 190 krajów. 
Pomimo epidemii koronowirusa oraz bardzo trudnej sytuacji bezpieczeństwa eksperci początkowo dość pozytywnie ocenili perspektywy rozwoju gospodarczego kraju. Epidemia koronawirusa wymusiła na władzach Burkina Faso zwiększenie wydatków publicznych (głównie na zdrowie, wsparcie gospodarstw domowych, gospodarki oraz bezpieczeństwa kraju), co doprowadziło do wzrostu deficytu budżetowego (2% PKB). Po gwałtownym spadku wzrostu gospodarczego w 2022 r. do +1,5% (tj. -1,1% w ujęciu PKB na mieszkańca) związanym z problemami wewnętrznymi (zamachy stanu, brak bezpieczeństwa na obszarach górniczych) i zewnętrznych ( inwazja na Ukrainę), prognozuje się wyraźne odbicie gospodarcze w 2023 roku na poziomie +4,3% (tj. +1,7% na mieszkańca). Oczekuje się, że deficyt obrotów bieżących poprawi się i w 2023 r. osiągnie poziom 4,4% PKB, ze względu na wzrost eksportu sektora wydobywczego oraz poprawę warunków wymiany handlowej, do czego przyczyni się w szczególności wzrost cen złota i spadające ceny ropy.

W 2020 roku Burkina Faso zakończyła realizację wieloletniego programu rozwoju gospodarczo-społecznego na lata 2016-20 (tzw. PNDES), który przyczynił się do dynamicznego rozwoju całego kraju. Tempo wzrostu w ostatnich latach było jednym z wyższych w całym regionie Afryki Zachodniej (powyżej 6%), głównie dzięki inwestycjom publicznym w sektorze infrastruktury drogowej oraz energetycznej.

Główne sektory gospodarki
• Sektor rolny stanowi 30% PKB. Uprawiana jest głównie bawełna, jak również proso perłowe, sorgo, kukurydza i ryż. Ponadto, w kraju produkuje się także orzeszki ziemne, masło shea i sezam.
• Sektor przemysłowy stanowi 20% PKB i jest zdominowany przez działalność prowadzoną przez firmy państwowe. Dochody ze sprzedaży złota stanowią ponad 2/3 dochodów eksportowych kraju, co sprawia, że gospodarka Burkina Faso jest w dużym stopniu zależna od światowych cen tego kruszca.
• Sektor usług stanowi 50% PKB.

​Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Handel zagraniczny
W 2021 r. Burkina Faso zajmowała 115. miejsce na świecie pod względem wolumenu PKB, 102. pod względem całkowitego eksportu, 146. pod względem całkowitego importu, 186. pod względem PKB na mieszkańca. 
Wartość eksportu w 2021 roku wyniosła 5,06 mld USD, podczas gdy import ukształtował się na poziomie 4,1 mld USD.
Główni importerami produktów eksportowanych przez Burkina Faso w 2021 roku były następujące kraje: Szwajcaria (6,94 mld USD), Indie (971 mln USD), Singapur (195 mln USD), Wybrzeże Kości Słoniowej (182 mln USD) i Chiny (135 mln USD).
Głowni eksporterzy na rynek Burkina Faso w 2021 roku to: Chiny (581 mln USD), Wybrzeże Kości Słoniowej (383 mln USD), Francja (354 mln USD), Ghana (264 mln USD) i Indie (264 mln USD).
Główne produkty w eksporcie: złoto, bawełna, cynk, nasiona i owoce oleiste, orzechy kokosowe, orzechy brazylijskie i orzechy nerkowca. 
Główne produkty w imporcie: oleje ropy naftowej, lekarstwa, energia elektryczna, cement, gaz ziemny. 

Inwestycje zagraniczne
Według Światowego Raportu Inwestycyjnego 2022 opublikowanego przez UNCTAD, napływ BIZ do Burkina Faso wzrósł do 137 mln USD w 2021 r., po ujemnym napływie BIZ netto w wysokości -102 mln USD w 2020 r. Łączna wartość BIZ w 2021 r. wyniosła 2,67 mld USD. W ostatnich latach napływ zagranicznych inwestycji w stosunku rok do roku był nierównomierny. O ile wartość zagranicznych inwestycji zrealizowana w Burkina Faso w 2016 roku kształtowała się na poziomie 390 mln USD, o tyle w 2017 wyniosła ona jedynie 3 mln USD. W 2018 nastąpił ponowny wzrost inwestycji zagranicznych, który osiągnął poziom 480 mln USD.
Większość inwestycji realizowanych jest w sektorze wydobywczym z uwagi na bogate zasoby naturalne kraju (głownie złota, rud cynku, manganu). Głównymi krajami inwestującymi są Kanada, Francja, Wybrzeże Kości Słoniowej, Mali i Maroko. 
 
Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym
Międzynarodowa Organizacja ds. Handlu (WTO), Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS/CEDEAO), Zachodnioafrykańska Unia Gospodarczo-Walutowa (UEMOA/WAEMU)
 
Stosunki gospodarcze z Unią Europejską
Współpraca między Unią Europejską a Burkina Faso opiera się na Porozumieniu z Cotonou pomiędzy UE a krajami AKP podpisanym w 2000 roku na okres 20 lat. Jego instrumentem finansowym jest Europejski Fundusz Rozwoju (EFR).
Państwa członkowskie UE przyjęty Wspólną Strategię UE dla Burkina Faso na lata 2017-21. Dokument ten określa wspólne ramy działania dla państw członkowskich UE w zakresie pomocy rozwojowej. Państwa Unii Europejskiej są najważniejszym donatorem pomocy międzynarodowej w Burkina Faso.
W ostatnich latach daje się dostrzec zmniejszenie roli UE w wymianie handlowej między krajami UE a Burkina Faso. Blisko 75% całego eksportu jest kierowana do trzech krajów spoza UE, tj. (import złota), Indie i Singapur (import bawełny). Z krajów UE najważniejszym partnerem, zarówno w eksporcie, jak i imporcie pozostaje Francja.

Stosunki dyplomatyczne między Polską a Burkina Faso zostały nawiązane w 1960 r. Kraj leży w kompetencji terytorialnej Ambasady RP w Dakarze.

Gospodarcze umowy dwustronne
Pomiędzy Polską a Burkina Faso nie zostały zawarte żadne umowy bilateralne o charakterze gospodarczym.

Dwustronna wymiana handlowa
Wymiana handlowa między Polską a Burkina Faso utrzymuje się na niskim poziomie, ze znaczącą dominacją polskiego eksportu.
W 2019 roku, w porównaniu do roku poprzedniego, zanotowano znaczny spadek polskiego eksportu głównie z uwagi spadek w kategorii „statki powietrzne, kosmiczne i ich części” (w 2018 roku eksport w tej kategorii wyniósł 19,83 mln USD, podczas w gdy w 2019 roku spadł do zera). W 2021 r. eksport Burkina Faso do Polski wyniósł 462 tys. USD (orzechy kokosowe, orzechy brazylijskie i orzechy nerkowca, owoce tropikalne oraz inne oleje roślinne). W tym samym roku polski eksport wzrósł ponownie do 18,9 mln USD (statki powietrzne, kosmiczne i ich części, ekstrakt słodowy, cukier surowy). 
 

Wzajemne inwestycje

Oficjalne źródła nie wykazują wzajemnych inwestycji pomiędzy Polską a Burkina Faso.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług
Od dnia 1 stycznia 2000 roku kraje wchodzące w skład WAEMU/UEMOA, w tym Burkina Faso, stosują wspólną taryfę celną (fr. TEC, ang. CET), określającą następujące stawki celne dla produktów importowanych na terytorium państw wchodzących w skład Unii:
•    Dobra mające istotne znaczenie społeczne: 0%
•    Dobra pierwszej potrzeby, surowce podstawowe, dobra inwestycyjne, szczególne środki produkcji: 5% 
•    Środki produkcji i produkty pośrednie: 10%
•    Dobra konsumpcyjne: 20%
•    Dobra mające szczególne znaczenie dla rozwoju gospodarczego 35%

Dostęp do rynku pracy
Podstawowym warunkiem podjęcia pracy w Burkina Faso jest wcześniejsze uzyskanie wizy o długim okresie pobytu. 

System zamówień publicznych

Instytucjami odpowiedzialnymi w Burkina Faso za kwestie dotyczące zamówień publicznych są: 
- Agencja ds. Regulacji Zamówień Publicznych (ARCOP)
- Dyrekcja Generalna ds. Kontroli Zamówień Publicznych i Zobowiązań Finansowych. 

Dominującym językiem w kontaktach biznesowych w Burkina Faso jest francuski. Język angielski bywa wykorzystywany bardzo rzadko, dlatego planując kontakty handlowe należy przygotować ofertę w języku francuskim i być przygotowanym na prowadzenie kontaktów w tym języku.

W Burkina Faso dominującą religią jest islam, w związku z czym prowadząc kontakty z obywatelami tego kraju należy zapoznać się z podstawowymi informacjami dotyczącymi np. zwyczajów i świąt islamskich, co pozwoli uniknąć wielu niezręcznych sytuacji, jak np. dopominanie się o kontakt w piątek w czasie modlitwy czy zapraszanie na lunch w okresie ramadanu. Podczas spotkań w restauracji wskazane jest wcześniejsze wybadanie preferencji kulinarnych partnera biznesowego w zakresie spożywania wieprzowiny czy alkoholu.

Z uwagi na dużą presję migracyjną należy ze szczególną ostrożnością podchodzić do kwestii wystawiania zaproszeń dla potencjalnych partnerów biznesowych. Nie do rzadkości należą bowiem sytuacje, kiedy udział w imprezach targowo-wystawienniczych czy kontakty handlowe są traktowane jedynie jako pretekst do uzyskania wizy do Europy.

•    Rząd: https://www.gouvernement.gov.bf/  
•    Ministerstwo Handlu, Przemysłu i Rzemiosła: http://www.commerce.gov.bf/
•    Ministerstwo Gospodarki, Finansów i Rozwoju: https://www.finances.gov.bf/accueil
•    Krajowy Instytut ds. Statystyki i Demografii: http://www.insd.bf/