Polska w Senegalu

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy
Położona w Afryce Zachodniej Republika Gambii jest jednym z najmniejszych krajów kontynentu. Rozciąga się wzdłuż wpadającej do Atlantyku rzeki Gambii, od północy, wschodu i południa graniczy z Senegalem, a na zachodzie posiada 80 km linii brzegowej. Stolicą kraju jest Bandżul, inne duże miasta to Brikama, Bakau, Farafenni i Serrekunda.

Powierzchnia kraju wynosi 11,295 tys. km2, a ludność – 2,8 mln mieszkańców (2024; przyrost na poziomie 2,46%), z czego 58% zamieszkuje na terenach miejskich. Jest to społeczeństwo młode: w 2021 r. 43,5% populacji miała mniej niż 14 lat, a powyżej 64 lat zaledwie 2,44%. Średnia oczekiwana długość życia w chwili urodzenia wynosi 64,1 lat (wg ocen z 2023 r.).

Od 2018 roku Gambia jest ponownie członkiem Brytyjskiej Wspólnoty Narodów – Commonwealth (z którego wystąpiła w 2013 roku za czasów prezydentury Yahia Jammeha).
Językiem urzędowym jest angielski. Mieszkańcy porozumiewają się także językami lokalnymi, w tym mandinka, wolof i fula. 
 
Warunki klimatyczne
Gambię charakteryzuje tropikalny klimat, od czerwca do listopada jest tutaj bardzo gorąco i występują obfite opady deszczu. Od grudnia do maja panują umiarkowane temperatury oraz jest sucho.
 
Główne bogactwa naturalne
Gambia dysponuje niewielkimi złożami surowców mineralnych (iły, piasek kwarcowy, tytan, cynk, cyrkon, boksyty, fosforyty, ropa naftowa) oraz bogatymi zasobami ryb.
 
System walutowy, kurs i wymiana
Walutą obowiązującą w Gambii jest dalasi (GMD) dzielący się na 100 butut.
Zgodnie z informacjami Gambijskiego Banku Centralnego kurs GMD w stosunku do dolara i euro w dniu 13 lutego 2024 r. kształtował się następująco:
1 EUR = 67.18 GMD
1 USD = 72.57 GMD 
 
Religia
Konstytucja Gambii nie wskazuje na żadną religię jako religię państwową, gwarantuje również wolność wyznania. Wśród mieszkańców około 96% stanowią muzułmanie a ok. 4% to chrześcijanie. Przedstawiciele ww. religii kontaktują się między sobą, powszechne są również małżeństwa międzyreligijne.
 
Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy
Święta stałe: 1 stycznia – Nowy Rok, 18 lutego – Dzień Niepodległości, 1 maja – Święto Pracy, 22 lipca – Dzień Rewolucji, 25 grudnia – Boże Narodzenie.
Święta ruchome: Wielki Piątek i Poniedziałek Wielkanocny oraz religijne święta muzułmańskie – Koriteh, święto kończące Ramadan (Aid El Fitr) i Tabaski, Święto Ofiarowania (Aid Al Adha).
 
Infrastruktura transportowa
W Gambii nie ma sieci kolejowej, sieć dróg liczy 3,7 tys. km, z czego tylko 19% stanowią drogi utwardzone. Gambia posiada jedno lotnisko i port morski w stolicy kraju, Bandżulu.
 

Obowiązek wizowy
Obywatele UE, z wyjątkiem Estonii Francji, Hiszpanii i Portugalii, zwolnieni są z obowiązku wizowego przy wjeździe do Gambii. Wymagany jest paszport z terminem ważności powyżej sześciu miesięcy. Dla osób przybywających z krajów, gdzie występuje ryzyko zachorowania na żółtą febrę, obowiązkowe jest posiadanie dowodu ważnego szczepienia przeciwko żółtej febrze w międzynarodowej książeczce szczepień. Wskazówki dot. podróży są opublikowane na stronie MSZ w informatorze dla podróżnych: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/informacje-dla-podrozujacych

Z uwagi na możliwe nagłe zmiany przepisów celnych i wjazdowych, w sprawie aktualnych informacji na ten temat należy zwracać się bezpośrednio do placówek dyplomatycznych i konsulatów Republiki Gambii. W celu zasięgnięcia szczegółowych informacji dot. przepisów związanych z wjazdem i pobytem w Gambii należy kontaktować się z Ambasadą Republiki Gambii w Brukseli (+3226401049, +3226463277, info@gambiaembassybrussels.be, http://gambiaembassy.eu/contact/).

Ustrój polityczny
Gambia uzyskała niepodległość 18 lutego 1965 r. Jako była kolonia brytyjska odziedziczyła język oraz kulturę prawną i administracyjną.
Gambia jest republiką wielopartyjną z jednoizbowym parlamentem. Głową państwa jest wybrany w 2016 roku (reelekcja w 2021 roku) na urząd prezydenta Adama Barrow, który przejął władzę od rządzącego przez 22 lata Yahya Jammeha. 
 
Władza ustawodawcza
Władzę ustawodawczą sprawuje jednoizbowy Parlament, który liczy 58 członków, z czego 48 wybieranych jest w wyborach powszechnych, a 5 mianowanych przez prezydenta. Ostatnie wybory odbyły się w kwietniu 2022 roku.
 
Władza wykonawcza
Władza wykonawcza należy do prezydenta, który jest wybierany w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Zgodnie z obecną konstytucją liczba mandatów prezydenta jest nieograniczona. Prezydent mianuje członków rządu, którzy są odpowiedzialni zarówno przed prezydentem, jak i Parlamentem.

Struktura administracji gospodarczej
Za politykę gospodarczą Gambii odpowiedzialny jest rząd, jednak głos decydujący we wszystkich sprawach ma prezydent. W sprawach gospodarczych główne zadania realizowane są przez:

• Ministerstwo Finansów i Spraw Gospodarczych
• Ministerstwo Transportu, Robót i Infrastruktury 
• Ministerstwo Informacji i Infrastruktury Komunikacyjnej 
• Ministerstwo Turystyki i Kultury 
• Ministerstwo Rolnictwa 
• Ministerstwo Paliw i Energii 
   

Sądownictwo gospodarcze
Niezależność sądów jest zagwarantowana przez konstytucję. System prawny w Gambii opiera się na brytyjskim prawie (common law), prawie koranicznym i zwyczajowym. System sądów jest hierarchiczny, najwyższym organem sądowniczym jest Sąd Najwyższy. W systemie prawnym funkcjonują także sądy muzułmańskie (Kadi), które są wykorzystywane przez społeczność muzułmańską  w sprawach dotyczących ślubów, rozwodów i dzieci.

Prawo gwarantuje ochronę zagranicznym inwestorom. Gambia jest członkiem m.in. Międzynarodowego Centrum Rozwiązywania Sporów Inwestycyjnych (ICSID) oraz Agencji Wielostronnych Gwarancji Inwestycji (MIGA). W Konstytucji Gambii znajdują się zapisy chroniące własność prywatną przed nacjonalizacją i wywłaszczeniem. Kodeks inwestycyjny oraz Kodeks gospodarczy także zawierają regulacje przeciwko zawłaszczaniu mienia należącego do inwestora.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej
Gambia jest jednym z najbiedniejszych krajów świata, słabo zasobnym w surowce mineralne oraz uzależnionym od importu. Gospodarka kraju opiera się na turystyce oraz rolnictwie. Dużą rolę odgrywają także przekazy pieniężne od diaspory.

Symbolem nowego otwarcia w relacjach międzynarodowych Gambii było otwarcie w 2019 roku mostu Sénégambie w środkowym biegu rzeki Gambia. Pierwsze projekty tego mostu powstały jeszcze w latach 70-tych, ale przez wiele lat inwestycja była wstrzymywana przez władze gambijskie obawiające się rosnącej dominacji Senegalu. Nowy most w znaczący sposób usprawnił wymianę towarów i osób a także przyczynił się do większej integracji regionu.

W 2019 roku Gambia zanotowała kolejny wysoki poziom wzrostu PKB, który wyniósł, podobnie jak w roku poprzednim 6,5%. Pierwotnie prognozy na 2020 rok wskazywały na wzrost na poziomie 6,4%, ale z uwagi na pandemię Covid-19 ostatecznie osiągnął 0,6%. W 2021 r. wzrost PKB wyniósł 4,3%. i 4,9% w 2022 r. Sutki inwazji Rosji na Ukrainę wpłynęły negatywnie na rozwój w sektorze rolniczym, turystyce, działalności budowlanej i prywatnych inwestycji. Zwiększone wydatki na walkę ze skutkami Covid-19 (0,5% PKB) i wsparcie żywnościowe (0,7% PKB) pomogły chronić źródła utrzymania i istniejące przedsiębiorstwa, wspierając wzrost realnego PKB na liczbę mieszkańców z –2,0% w 2020 r. do 1,9% w 2022 r. Rosnące ceny żywności i paliw, kosztów transportu i siły dolara amerykańskiego wywołały wzrost poziomu inflacji z 7,4% w 2021 r. do 11,5% w 2022 r. Dług publiczny spadł z 83,8% PKB w 2021 r. do 80,8% w 2022 r., ale ryzyko utraty zadłużenia pozostaje wysokie.

Pomimo że rynek gambijski jest stosunkowo niewielki, to wydaje się on stwarzać w kilku sektorach interesujące możliwości rozwoju i inwestycji. W szczególności chodzi o mobilne technologie z uwagi na fakt, że 90% społeczeństwa posiada telefon komórkowy a dostęp do Internetu stale się zwiększa dzięki powszechnemu dostępowi do technologii 3G i 4G. Gambijczycy ponadto chętnie korzystają z portali społecznościowych.

Duży potencjał inwestycyjny kryje się również w sektorze energii z uwagi na rosnące zapotrzebowanie na energię. Obecnie, aby zaspokoić zapotrzebowanie na energię elektryczną Gambia korzysta z tureckich generatorów prądu zadokowanych w porcie w Bandżulu. Wydaje się, że duże szanse powodzenia maja inwestycje w odnawialne źródła energii, jak słońce czy wiatr, produkcję biopaliw, czy instalacje linii przesyłowych.

W sektorze budowlanym na rynku gambijskim jest obecnie dużo materiałów importowanych z Chin czy Indii, niemniej zauważalne jest również zapotrzebowanie na materiały budowlane i wykończeniowe wysokiej jakości.

Duże możliwości stwarza także sektor rolny i spożywczy. Gambijczycy niemal nie produkują własnych maszyn i urządzeń dla rolnictwa, co stwarza szansę dla producentów sprzętu do uprawy, zbiorów, irygacji, a także technologii pozwalającej na przechowywanie łatwo psujących się produktów (zwłaszcza owoców). Z uwagi na duża urbanizację (60% mieszkańców mieszka w miastach) daje się zaobserwować obecnie rosnące zapotrzebowanie na przetworzoną żywność, w tym np. zbóż, mleka czy mięsa. 
 

Główne sektory gospodarki
Rolnictwo jest kluczowym sektorem gambijskiej gospodarki. Szacuje się, że stanowi ono 30% PKB kraju, przyczynia się do zatrudnienia blisko 30% czynnej zawodowo populacji i przynosi 40% dochodów z eksportu. Potencjał tego sektora pozostaje jednak w dalszym ciągu niewykorzystany. 43% ludności w wieku produkcyjnym mieszka na obszarach wiejskich, ale znajduje się tam jedynie 35 % łącznego zatrudnienia. Szacuje się, że mniej niż połowa gruntów rolnych jest uprawiana, a wydajność jest na bardzo niskim poziomie. Ponadto, rolnictwo w Gambii jest nisko uprzemysłowione i nisko produkcyjne, a także w dużym stopniu uzależnione od czynników zewnętrznych, w np. warunków pogodowych czy sytuacji kryzysowych jak np. epidemie. Gambia wciąż w pełni nie wykorzystuje znaczącego atutu jakim jest położenie wzdłuż znaczącej rzeki o tym samym imieniu co daje łatwy dostęp do słodkiej wody.

Sektor usług jest największym źródłem stałego zatrudnienia w Gambii (54,44%) wraz z administracją publiczną, transportem i turystyką oraz handlem. Sektor turystyczny jest najszybciej rozwijającym się sektorem i głównym źródłem dochodów z wymiany walut. Gambia ma już bogatą bazę turystyczną, która może odegrać ważną rolę w tworzeniu miejsc pracy w przyszłości. Upadek biura podróży Thomas Cook, które obsługiwało nawet 35% turystów przybywających do Gambii, unaoczniły konieczność zmiany modelu współpracy z operatorami turystycznymi. Na chwilę obecną Gambia jest uzależniona od polityki biur podróży, które dyktują swoje warunki, decydując m.in. o liczbie lotów tygodniowo czy ofercie turystycznej. Innym problemem jest sezonowość – sezon w Gambii trwa przez sześć miesięcy (listopad-maj), w pozostałym okresie 2/3 hoteli jest zamkniętych, a pracownicy nie otrzymują pensji. Eksperci sugerują postawienie w pozostałej części roku na rozwój turystyki biznesowej (organizacja konferencji czy innych wydarzeń). Innym problemem sektora turystycznego jest także niskie wynagrodzenie pracowników, którzy i tak otrzymują swoja pensję przez 6 miesięcy w roku jedynie podczas sezonu turystycznego.
Pomimo kryzysu związanego z upadkiem biura podróży Thomas Cook oraz epidemią koronawirusa wydaje się, że w długim okresie czasu oferta turystyczna nadal będzie atrakcyjna. Do tej pory 35% turystów wracało do Gambii w kolejnych latach z uwagi na fakt, że cenowo kierunek gambijski jest atrakcyjniejszy od innych popularnych kierunków wakacyjnych, a jednocześnie nie jest tu równie tłoczno.

Przemysł w Gambii jest bardzo słabo rozwinięty, ograniczony do małych i średnich przedsiębiorstw, których baza produkcyjna koncentruje się głównie na rynku krajowym. Ogranicza się głównie do przetwórstwa na niewielką skalę podstawowych surowców pochodzących z rolnictwa (produkcja napojów, kosmetyków, pieczywa, ubrań itd.). Sektor przemysłowy zatrudnia 16,04% i ma ogromny potencjał, gdyż kraj importuje m.in. płytki ceramiczne i armaturę sanitarną. Przemysł odlewniczy, który wykorzystywał złom do produkcji blach i gotowych produktów żelaznych wykorzystywanych w budownictwie i małych warsztatach naprawczych,
daje spore możliwości. Strategiczne położenie kraju oznacza, że posiada on potencjał eksportowy na rynki regionalne.
 

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Źródło: GBOS, BŚ, UNCTAD, MFW, WTO
 

Handel zagraniczny
W 2021 r. Gambia była 190. gospodarką na świecie pod względem całkowitego eksportu i 165. pod względem całkowitego importu. Z uwagi na słabo rozwiniętą produkcję lokalną, Gambia jest uzależniona od importu wielu produktów z zagranicy, w tym produktów żywnościowych (jak np. cukier, olej, ryż), oraz paliwa, maszyn i urządzeń. Głównymi eksporterami na rynek gambijski są następujące kraje: Chiny (561 mln dolarów), Senegal (178 mln dolarów), Indie (164 mln dolarów), Brazylia (110 mln dolarów) i Wybrzeże Kości Słoniowej (80,6 mln dolarów).

Głównymi produktami eksportowanymi przez Gambię są orzechy kokosowe, orzechy brazylijskie i orzechy nerkowca, drewno surowe oraz przetworzone skorupiaki. Głównymi odbiorcami gambijskich towarów są następujące kraje: Chiny (47,2 mln dolarów), Indie (41,2 mln dolarów), Mali (11,8 mln dolarów), Senegal (9,25 mln dolarów) i Chile (6,2 mln dolarów).

Wartość gambijskiego eksportu w 2021 roku wyniosła 153 mln USD podczas gdy import wyniósł 1,86 mld USD.

Bilans handlowy w 2018 roku był ujemny i wyniósł -1,7 mld USD.
 

Inwestycje zagraniczne
Po zakończeniu 22-letnich rządów Y. Jammeha kraj otworzył się na inwestycje zagraniczne, dzięki czemu Gambia przez ostatnie lata notowała dynamiczny rozwój gospodarczy. Najważniejszymi inwestorami zagranicznymi w ostatnich latach w Gambii były Indie, Liban, Mauretania, Chiny, Wielka Brytania. Szczególnie zainteresowani byli oni sektorami turystycznym i rolno-spożywczym. 

Wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Gambii w 2022 r. szacowana jest na 236 mln 
 

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym
Gambia jest członkiem Wspólnoty Narodów (Commonwealth), Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS), Unii Afrykańskiej, Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ), Światowej Organizacji Handlu (WTO), Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), Agencji Wielostronnych Gwarancji Inwestycji (MIGA), Międzynarodowej Korporacji Finansowej (ang. IFC), Afrykańskiego Banku Rozwoju, Islamskiego Banku Rozwoju. Jest również sygnatariuszem Umowy z Cotonou między krajami AKP a Unią Europejską.
 
Stosunki gospodarcze z Unią Europejską
Partnerstwo między UE a Gambią opierają się na zasadach określonych w Porozumieniu z Cotonou regulującym relacje między UE a krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP). Porozumienie dotyczy kwestii dialogu politycznego oraz współpracy handlowej i rozwojowej.

Relacje między UE a Gambią nabrały nowej dynamiki po objęciu władzy przez Adamę Barrowa i zakończeniu 22 okresu rządów Yahia Jammeha, podczas których dochodziło do łamania standardów demokratycznych, a także praw człowieka. W relacjach z Gambią UE koncentruje się na kwestiach dotyczących promocji gospodarczej, kulturalnej i rozwoju społecznego.

Obecnie UE jest znaczącym partnerem gospodarczym i handlowym dla Gambii. Głównymi produktami importowanymi przez Gambię z UE są m.in. pojazdy samochodowe, lekarstwa, oleje jadalne i cukier. Głównymi eksporterami na rynek gambijski są: Niemcy, Niderlandy i Hiszpania. Gambia eksportuje do UE przede wszystkim orzechy, ryby i produkty rybne, zwierzęce i roślinne oleje i tłuszcze, z których ogromna większość trafia na rynek  Królestwa Niderlandów.

Stosunki dyplomatyczne między Polską a Gambią zostały nawiązane 21 stycznia 1975 r.  Kraj leży w kompetencji terytorialnej Ambasady RP w Dakarze.

Wartość wymiany handlowej między Polską a Gambią pozostaje na niskim poziomie, ze znaczącą dominacją polskiego eksportu. W handlu dominują artykuły rolno-spożywcze, artykuły roślinne, urządzenia mechaniczne oraz wyroby włókiennicze. Ze względu na swoje nadmorskie położenie Gambia jest kierunkiem turystyki masowej, odwiedzanym również przez Polaków. W okresie jesienno-zimowym uruchamiane są bezpośrednie połączenia czarterowe z Warszawy. Obecnie do Gambii przyjeżdża ok. 5000 polskich turystów rocznie.

​​​Gospodarcze umowy dwustronne
Polska nie zawarła z Gambią dwustronnych umów gospodarczych.

Dwustronna wymiana handlowa
Polsko-gambijska wymiana handlowa jest całkowicie jest zdominowana przez polski eksport. Wartość produktów zaimportowanych przez Polskę z Gambii w 2019 roku wyniosła 15,9 tys. USD, podczas gdy polski eksport wyniósł w tym samym okresie 6,23 mln USD. W porównaniu do roku 2018 wartość polskiego eksportu do Gambii w 2019 roku wzrosła o 16%. W 2021 r. eksport z Gambii do Polski spadł do 1,4 tys. USD.

W 2021 r. wartość polskiego eksportu do Gambii wyniosła 9,31 mln USD. Głównymi produktami eksportowanymi z Polski do Gambii były jaja (2,25 mln USD), ekstrakt słodowy (1,5 mln USD) i mięso drobiowe (1,26 mln USD). W ciągu ostatnich 26 lat eksport Polski do Gambii wzrósł w ujęciu rocznym o 13,1%, z 383 tys. dolarów w 1995 r. do 9,31 mln dolarów w 2021 r.

Źródło: MR
 

Wzajemne inwestycje
Brak jest polskich inwestycji w Gambii i nie są realizowane inwestycje gambijskie w Polsce.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług
Głównymi portami, przez które importowane produkty trafiają na rynek gambijski są port morski w Bandżulu (jedyny port kontenerowy w Gambii) i międzynarodowe lotnisko w Bandżulu. Gambia stosuje Wspólną Taryfę Celną ECOWAS, zakładającą 5 podstawowych stawek w wysokości: 

• dobra mające istotne znaczenie społeczne: 0%,
• dobra pierwszej potrzeby, surowce podstawowe, dobra inwestycyjne, szczególne środki produkcji: 5%, 
• środki produkcji i produkty pośrednie: 10%,
• dobra konsumpcyjne: 20%,
• dobra mające szczególne znaczenie dla rozwoju gospodarczego 35%.

Podstawowa stawka podatku VAT wynosi 15%.

Władze gambijskie wkładają w ostatnich latach wiele wysiłku w celu przyciągnięcia zagranicznych firm i zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej kraju. Główną instytucją odpowiedzialną za przyciąganie zagranicznych inwestorów jest w Gambii  Agencja ds. Promocji Inwestycji i Eksportu (GIEPA, www.giepa.gm).  Z jej inicjatywy wprowadzone zostały liczne ułatwienia dla przedsiębiorców, jak np.  jedno okienko do rejestracji działalności biznesowej czy zwolnienia z podatków w przypadku inwestycji w sektorach kluczowych dla gambijskiej gospodarki. Na stronie internetowej GIEPA zawarte są informacje na temat wszystkich formalności, których należy dopełnić, aby założyć firmę. Są tam również informacje nt. kodeksu inwestycyjnego i innych aktów prawnych zawierających warunki prowadzenia działalności inwestycyjnej i gospodarczej w Gambii.

Dostęp do rynku pracy
W celu podjęcia pracy w Gambii należy uzyskać kartę pobytu typu „B” stanowiącą jednocześnie pozwolenie  na pracę. Jest ono wydawane wykształconym/wykwalifikowanym obcokrajowcom lub przedsiębiorcom w ramach dostępnych limitów (na każde stanowisko jest określona liczba miejsc, w ramach których można ubiegać się o pozwolenie). Pozwolenia wydawane są przez dyrektora Departamentu Imigracyjnego. Ważność karty pobytowej / pozwolenia na pracę upływa z końcem każdego roku i w przypadku chęci kontynuowania pobytu należy wystąpić o jej przedłużenie. Dokument należy nosić przy sobie, wraz z dokumentem tożsamości.

Nabywanie i wynajem nieruchomości
W Gambii nie ma obostrzeń jeśli chodzi o nabywanie nieruchomości, obcokrajowcy nie muszą się ubiegać o pozwolenie. Tym niemniej, wskazane jest podjęcie działań mających na celu weryfikację prawa do własności gruntu, jego przeznaczenia i lokalizacji (np. czy nie znajduje się w strefie przeznaczonej na rozwój turystyki). Należy potwierdzić u lokalnych władz (Alkalo) prawa do własności gruntu, sugerowane jest także sprawdzenie dokumentów potwierdzających opłacenie podatków gruntowych z poprzednich lat a nawet wypytanie w sąsiedztwie o właściciela gruntu. W Gambii, podobnie jak w Polsce prowadzona jest ewidencja gruntów i budynków, także status nieruchomości może być każdorazowo potwierdzony w rejestrze określanym tu jako „Property Registry”.

Podstawowym dokumentem podpisywanym przy kupnie / sprzedaży terenu jest „Transfer of Ownership Form”. W celu sfinalizowania transakcji wskazany jest kontakt z profesjonalną kancelarią prawniczą niezależną od biura pośrednictwa nieruchomości, która znalazła grunt.

System zamówień publicznych
Za organizację przetargów publicznych w Gambii odpowiada GPPA, tj. Urząd ds. Zamówień Publicznych („The Gambia Public Procurement Authority”), który odpowiada za transparentność i zapewnienie równych szans wszystkim uczestnikom procedury. Głównym aktem prawnym, w oparciu o który realizowane są zamówienia publiczne jest Ustawa o zamówienia publicznych z dnia 1 czerwca 2003 roku. W celu ułatwienia firmom udziału w procedurze przetargowej, władze gambijskie wprowadziły  standardowy wzór dokumentów przetargowych („Standardized Bidding Documents”, SBDs).

Ważną rolę w kontaktach biznesowych z afrykańskimi przedsiębiorcami pełnią bezpośrednie spotkania. Samo przesłanie oferty i prowadzenie biznesu na odległość często okazuje się niewystarczające. Przyjazd na miejsce w celu spotkania swojego przyszłego kontrahenta jest odbierane jako wyraz poważnego traktowania swojego rozmówcy i szacunku do kraju, z którym będzie się prowadzić kontakty handlowe. W kulturze afrykańskiej istotny jest aspekt społeczny kontaktów międzyludzkich, tj. bezpośrednich spotkań, odbycia rozmowy czy wspólnego zjedzenia posiłku. Często odwiedzając np. miejsce przyszłej inwestycji ważniejsze od zobaczenia samego terenu jest spotkanie z ludźmi, przedstawicielami lokalnej społeczności, lokalnymi przywódcami religijnymi czy szefami danej dzielnicy.
Muzułmanie i chrześcijanie żyją w zgodzie i tolerancji, nierzadkie są również małżeństwa między przedstawicielami dwóch religii. Z tego powodu odmienności religijne nie powinny stanowić większej bariery w kontaktach biznesowych. Tym niemniej, należy zapoznać się z podstawowymi informacjami dotyczącymi np. zwyczajów i świąt islamskich, co pozwoli uniknąć wielu niezręcznych sytuacji, jak np. dopominanie się o kontakt w piątek w czasie modlitwy czy zapraszanie na lunch w okresie ramadanu. Podczas spotkań w restauracji wskazane jest wcześniejsze wybadanie preferencji kulinarnych partnera biznesowego w zakresie spożywania wieprzowiny czy alkoholu.

Duży udział szarej strefy w gambijskiej gospodarce również może mieć wpływ na prowadzenie biznesu z partnerami zagranicznymi. Można nieprawidłowo ocenić potencjał swojego przyszłego kontrahenta tylko dlatego, że nie był on zainteresowany pełnym przedstawieniem zakresu swojej działalności. Brak strony internetowej firmy czy profesjonalnego adresu e-mail również nie musi świadczyć o braku wiarygodności partnera biznesowego. Z drugiej strony, nawet profesjonalna strona internetowa i komplet przedłożonych dokumentów również może nie dawać pełnego obrazu działalności kontrahenta.

W kontaktach z gambijskimi przedsiębiorcami należy mieć na uwadze, że w kulturze wielu Afrykańczyków często nie mówi się „nie”, w związku z czym rozmowy mogą się przeciągać, a rozmówca będzie przekonany o pomyślnym rozwoju sytuacji. W rzeczywistości może się jednak okazać, że kontrahent od początku nie widział możliwości sfinalizowania danej transakcji, tyle że uwarunkowania kulturowe nie pozwoliły mu na wcześniejsze zakończenie rozmów.

Ponadto, z uwagi na dużą presję migracyjną należy ze szczególną ostrożnością podchodzić do kwestii wystawiania zaproszeń dla potencjalnych partnerów biznesowych. Nie do rzadkości należą bowiem sytuacje, kiedy udział w imprezach targowo-wystawienniczych czy kontakty handlowe są traktowane jedynie jako pretekst do uzyskania wizy do Europy.

• Ambasada RP w Dakarze
• Kancelaria Prezydenta
• Ministerstwo Finansów i Spraw Gospodarczych
• Gambijska Agencja Promocji Inwestycji i Eksportu
• Bank Centralny Gambii
• Gambijska Administracja Podatkowa
• Gambijski Urząd Statystyczny
• Gambijski Urząd Zamówień Publicznych
• Izba Handlu i Przemysłu