Polska w Senegalu

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Republika Wybrzeża Kości Słoniowej (franc. Côte d'Ivoire) jest państwem w Zachodniej Afryce, położonym nad Zatoką Gwinejską. Stolicą administracyjną od 1983 r. jest Jamusukro. Wcześniej był nią Abidżan, największe miasto kraju, w którym nadal ma siedziby wiele urzędów, w tym prezydent i pozostaje de facto gospodarczą stolicą kraju. Wybrzeże Kości Słoniowej (WKS) graniczy z Liberią, Gwineą, Mali, Burkina Faso i Ghaną.

Kraj liczy 24,3 miliony obywateli, z czego w samym Abidżanie zamieszkuje ok. 5 mln mieszkańców, czyli blisko 20% całej populacji. Ponad 5,4 mln kraju stanowią obcokrajowcy. W WKS obecnych jest ponad 70 grup etnicznych, wśród których można wyróżnić 4 podstawowe: Akan (zlokalizowana głównie ze wschodniej, centralnej i południowo-wschodniej części kraju), Kru (środkowa część kraju i południowy zachód), Mande / Mandingo (północny zachód) i ludy woltajskie / Gur (północny wschód) 

Językiem oficjalnym kraju jest francuski, porozumiewa się nim ok. 70% populacji. Jest on używany w szkolnictwie, administracji i w miastach. Szczególną rolę posiada język diula, który wykorzystywany jest w handlu – porozumiewa się nim 2/3 populacji przynależącej do różnych grup etnicznych. Język angielski jest nauczany w szkołach. Bywa wykorzystywany w kontaktach zawodowych, w międzynarodowych instytucjach i dużych zagranicznych przedsiębiorstwach. 
 

Warunki klimatyczne

W Wybrzeżu Kości Słoniowej można wyróżnić trzy strefy klimatyczne, ułożone równolegle do wybrzeża: podzwrotnikową, równikową i tropikalną. W Abidżanie temperatury w ciągu roku wahają się między 24 a 31 stopni, a klimat jest wilgotny i ciepły.  

Pora deszczowa trwa w różnym czasie, w zależności od strefy klimatycznej. W strefie równikowej zaczyna się w kwietniu a kończy w lipcu. W przypadku spotkań organizowanych w różnych częściach kraju wskazane jest wcześniejsze sprawdzenie prognozy pogody. Opady potrafią być bardzo obfite i utrudniać przemieszczanie się.  
 

Główne bogactwa naturalne

Zasoby naturalne kraju są bardzo bogate i obejmą m.in. zasoby złota czy diamentów, a także zasoby energetyczne jak ropa i gaz. 
 

System walutowy, kurs i wymiana

Walutą Wybrzeża Kości Słoniowej jest frank CFA będący walutą obowiązującą w ośmiu krajach Zachodnioafrykańskiej Unii Gospodarczo-Walutowej (ang. WAEMU / fr. UEMOA), tj., oprócz WKS, w Beninie, Burkina Faso, Gwinei-Bissau, Mali, Nigrze, Senegalu oraz Togo. Międzynarodowy skrót waluty to XOF. Frank CFA dzieli się na 100 centymów. Ustalony w 1999 r. stały parytet wobec euro wynosi: 1 EUR = 655,957 XOF (1000 XOF ≈ 1,52 EUR). Odpowiedzialność za emisję pieniądza i prowadzenie polityki pieniężnej spoczywa na Centralnym Banku Państw Afryki Zachodniej (BCEAO).

Zgodnie z obowiązującą zasadą wolnego przepływu kapitału w ramach Zachodnioafrykańskiej Unii Gospodarczo-Walutowej, od podróżnych zamieszkałych w jednym z krajów strefy WAEMU / UEMOA nie wymaga się żadnej deklaracji przywozu banknotów BCEAO do WKS. Natomiast osoby, które nie mieszkają w jednym z tych krajów, muszą deklarować na piśmie wszystkie przewożone waluty, jeśli ich ogólna suma przekracza równowartość 1 miliona XOF (ok. 1,5 tys. euro). Deklaracji wywozu waluty wymaga się również przy wyjeździe: od osób mieszkających w strefie WAEMU / UEMOA od kwoty równowartości 2 mln XOF (ok. 3 tys. euro) i 0,5 mln XOF (ok. 750 euro) dla pozostałych. Deklaracje wwozu, potwierdzenia wypłaty i wymiany waluty w trakcie pobytu w Wybrzeżu Kości Słoniowej należy zachować do okazania przy wyjeździe. 

Wywożenie banknotów wyemitowanych przez BCEAO poza strefę państw WAEMU / UEMOA jest zabronione.
 

Religia

Wybrzeże Kości Słoniowej jest, zgodnie z konstytucją krajem laickim, w którym wyznawanych jest wiele religii. Szacuje się, że ok. 38% ludności stanowią muzułmanie, 27,5% to chrześcijanie (z czego 22% to katolicy, a 5,5% to protestanci. Pozostali mieszkańcy to wyznawcy religii tradycyjnych lub wyznań plemiennych.
 

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

Święta państwowe:
Nowy Rok: 1 stycznia, Święto Narodowe (dzień uzyskania niepodległości): 7 sierpnia, Narodowy Dzień Pokoju: 15 listopada, Święto Pracy: 1 maja 

Święta religijne chrześcijańskie:
Wielkanoc: święto ruchome (poniedziałek wielkanocny), Wniebowstąpienie Pańskie: święto ruchome, 39 dni po Wielkanocy, Zesłanie Ducha Świętego: święto ruchome, 50 dni po Wielkanocy, Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny: 15 sierpnia, Wszystkich Świętych: 1 listopada, Boże Narodzenie: 25 grudnia.

Święta religijne muzułmańskie:
Aïd el-Fitr / ramadan: święto ruchome, według kalendarza muzułmańskiego, Aïd El Kébir / Tabaski: święto ruchome, według kalendarza muzułmańskiego, Maouloud, święto ruchome, według kalendarza muzułmańskiego (dzień po narodzinach Mahometa), Noc Przeznaczenia (Laïlou Qadr): święto ruchome, według kalendarza muzułmańskiego
 

Infrastruktura transportowa

Jakość infrastruktury drogowej jest oceniana jako dobra. Łączna długość sieci drogowej jest szacowana na 82 tys. km, z czego 6,5 tys. pokrytych nawierzchnią asfaltową. Do 2025 roku planuje się dalszą poprawę jakoś dróg i zwiększenia długości dróg asfaltowych do 12 tys. km. 

Infrastruktura morska opiera się na dwóch portach: w Abidżanie i San Pedro. Port w Abidżanie jest największym portem tranzytowym na zachodnim wybrzeżu Afryki, natomiast port w San Pedro jest największym na świecie portem eksportu kakao.

Infrastruktura kolejowa liczy aktualnie 1260 km torów kolejowych. Pozwala ona na połączenie kolejowe WKS z Burkina Faso.  W planach jest modernizacja połączenia oraz wydłużenie sieci, co pozwoliłoby na połączenie kolejowe między 5 państwami (WKS-Burkina Faso-Niger-Benin-Togo). Ponadto, rozpoczęta rozstał budowa metra w Abidżanie, które ma liczyć 37,5 km i zapewniać każdego dnia transport 500 tys. pasażerów dziennie. 

Dynamicznie rozwija się także transport lotniczy. Władze iworyjskie chcą uczynić lotnisko w Abidżanie hubem regionalnym, który już dzisiaj jest jednym z najdynamiczniej rozwijającym się portem lotniczym w Afryce. W 2018 roku przyjął on 2,18 mln pasażerów, a w 2022 roku ma przyjmować ich 5 mln. Krajowy przewoźnik, firma Air Côte d’Ivoire (partner linii Air France) przewiózł w 2018 roku 780 tys. pasażerów. Władze iworyjskie planują także rozwój połączeń krajowych dzięki renowacji lotnisk w miejscowościach Daloa, Bondoukou, Kong, Assinie i Bouna. 
 

Obowiązek wizowy

Obywatele polscy udający się do Wybrzeża Kości Słoniowej muszą mieć ważną wizę na pobyt i przejazd. Można ją uzyskać w Ambasadzie WKS w Berlinie lub elektronicznie przez stronę: https://snedai.com/ (wyłącznie dla przybywających do WKS przez międzynarodowe lotnisko w Abidżanie). Osoba starająca się o wizę musi mieć paszport z co najmniej 6-miesięcznym terminem ważności. 

Wymagane jest okazanie potwierdzenia wykonania szczepienia przeciw żółtej febrze (adnotacja o ważnym szczepieniu w międzynarodowej książeczce zdrowia).

Ustrój polityczny

Wybrzeże Kości Słoniowej jest republiką. Prezydent jest wybierany w powszechnych wyborach bezpośrednich zwykłą większością głosów (dopuszczalne dwie tury wyborów), a jego mandat może być jednokrotnie odnowiony. Od 2010 roku prezydentem jest Alassane Ouattara, wybrany w 2015 roku na drugą kadencję. A. Ouattara jest szóstą głową państwa w historii WKS.
 

Władza ustawodawcza

Od 2016 roku władza ustawodawcza należy do dwuizbowego parlamentu: 

• Zgromadzenie Narodowe, w którego skład wchodzi 225 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na pięć lat;
• Senat składający się z 99 senatorów, z których 33 jest nominowanych przez prezydenta – pozostałych 66 jest wybieranych w wyborach powszechnych. Siedzibą Senatu jest Jamusukro.

Ostatnie wybory parlamentarne miały miejsce w grudniu 2016 roku. Przewodniczącym Zgromadzenia Narodowego jest obecnie Amadou Soumahoro.
 

Władza wykonawcza

Na czele władzy wykonawczej stoi prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na 5 lat. Prezydent powołuje premiera rządu, a także wiceprezydenta. Na wniosek premiera prezydent nominuje także członków rządu. Aktualnie w skład iworyjskiego rządu wchodzi 42 ministrów oraz 7 sekretarzy stanu. Premierem jest Amadou Gon Coulibaly.
 

Struktura administracji gospodarczej

W skład administracji gospodarczej Wybrzeża Kości Słoniowej m.in. następujące ministerstwa:

• Ministerstwo Gospodarki i Finansów 
• Ministerstwo Handlu i Przemysłu 
• Ministerstwo Planu i Rozwoju 
• Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
• Ministerstwo Gospodarki Cyfrowej i Poczty 
• Ministerstwo Promocji Małych i Średnich Firm
   

Sądownictwo gospodarcze

Wybrzeże Kości Słoniowej jest członkiem Organizacji dla Harmonizacji Prawa Afrykańskiego (OHADA), stworzonej w celu harmonizacji prawa gospodarczego w 17 państwach afrykańskich w zakresie m.in. prawa handlowego, prawa spółek, prawa dotyczącego bezpiecznych transakcji (np. w zakresie gwarancji i zabezpieczeń), a także odzyskiwania wierzytelności czy arbitrażu. Członkami OHADA są następujące kraje: Benin, Burkina Faso, Czad, Demokratyczna Republika Konga, Gabon, Gwinea, Gwinea Bissau, Gwinea Równikowa, Kamerun, Komory, Kongo, Mali, Niger, Republika Środkowoafrykańska, Senegal, Togo i Wybrzeże Kości Słoniowej.

W WKS istnieją trzy sposoby rozstrzygania sporów handlowych:

• Droga sądowa przed Trybunałem Handlowym w Abidżanie, którego rola systematycznie rośnie na przestrzeni ostatnich lat. O ile w 2013 roku rozpatrywano przed tym organem 2.180 spraw, o tyle w 2018 było już ich 4.463. Zgodnie z oficjalnymi statystykami średni czas rozpatrywania sprawy przed Trybunałem wynosi 42 dni.
• Arbitraż. O ile w umowie zawartej wcześniej między stronami zostanie uwzględniona odpowiednia klauzula, w przypadku sporu handlowego  do umowy między stronami rozstrzygnięcie sporu można powierzyć Trybunałowi Arbitrażowemu (CACI), którego wyrok ma taką samą moc prawną jak wyroki państwowych sądów. Postępowanie przed Trybunałem Arbitrażowym jest płatne, średnio procedura trwa około jednego roku. 
• Mediacja. W przypadku mediacji sądowej, gdy mediatora wybiera sędzia, procedura może trwać maksymalnie trzy miesiące. W przypadku mediacji konwencjonalnej, tj. gdy mediatora wybierają samodzielnie zwaśnione strony, procedura trwa średnio 1 dzień. Jest to najmniej kosztowny sposób rozstrzygania sporów. 

W przypadku konfliktu między stronami, dot. np. braku płatności za wykonaną usługę, przed wejściem na drogę sądową należy wezwać klienta do uregulowania zapłaty za pośrednictwem listu poleconego za potwierdzeniem odbioru (lub drogą notarialną). W przypadku późniejszej rozprawy sądowej będzie to dowód na próbę polubownego załatwienia sprawy, co jest obowiązkowym etapem w przypadku procedury rozstrzygania sporów. Jeśli wezwanie do zapłaty okaże się nieskuteczne, następnym etapem może być np. skierowanie sprawy do Trybunału Handlowego w Abidżanie. 

Aby zminimalizować ryzyko wejścia w spór handlowy przed rozpoczęciem współpracy z partnerem lokalnym wskazane jest dokładne sprawdzenie jego wiarygodności, np. poprzez weryfikację wpisu firmy do Rejestru Spółek Handlowych i Kredytów Nieruchomościowych (RCCM). Należy również sprawdzić trzy ostatnie bilanse i zaświadczenia o uiszczeniu podatków. Zalecane jest także domaganie się gwarancji określonych w ramach Organizacji OHADA a także sprawdzenie pełnomocnictw do reprezentowania firmy i sprawdzenie czy osoby podające się na kierującymi firmą są wpisane do rejestru RCCM.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Wybrzeże Kości Słoniowej jest największą i najdynamiczniej rozwijającą się gospodarką w regionie Afryki Zachodniej. PKB WKS stanowi 36% PKB Zachodnioafrykańskiej Unii Gospodarczo-Walutowej UEMOA. Od 2012 roku gospodarka rozwija się w tempie 8% rocznie, zgodnie z przewidywaniami Międzynarodowego Funduszu Walutowego w najbliższych latach wzrost gospodarczy powinien utrzymywać się na poziomie 7,5% rocznie.

Gospodarka WKS jest również najbardziej zdywersyfikowana spośród państw regionu. Dominującą rolę ma nadal rolnictwo (21% PKB), ale dużą rolę w ostatnich latach uzyskał również przemysł, który stanowi dzisiaj 25% PKB. WKS jest największym na świecie eksporterem kakao i orzechów nerkowca oraz największym afrykańskim eksporterem kauczuku. Dzięki licznym inwestycjom w WKS swoją działalność rozwijają rafinerie, elektrownie, cementownie, zakłady spożywcze, zakłady przemysłu tworzyw sztucznych itd. 

Sytuacja makroekonomiczna jest stabilna. Przynależność do unii walutowej (obecnie strefy franka francuskiego, docelowo nowej waluty Eco) zapewnia stabilność monetarną kraju i brak ryzyka walutowego dla eksporterów czy inwestorów zagranicznych. Inflacja jest na poziomie 1%, deficyt budżetowy wynosi 3% PKB, pod kontrolą jest również zadłużenie kraju. Sukces euroobligacji wyemitowanych przez władze iworyjskie w 2018, kiedy udało się uzyskać 1,7 mld EUR (w transzach na 11 i 29 lat) o oprocentowaniu niższym dla Senegalu jest dowodem na to, jak dużym zaufaniem cieszy się WKS wśród zagranicznych inwestorów. 

Wybrzeże Kości Słoniowej jest ważnym krajem tranzytu dla handlu sąsiednich państw niemających dostępu do Oceanu Atlantyckiego. WKS posiada rozwiniętą infrastrukturę logistyczną, w tym lotnisko (najważniejszy hub regionalny), port morski (drugi co do wielkości na wybrzeżu Atlantyckim po Lagos), czy połączenie kolejowe z Burkina Faso, co sprawia, że kraj jest postrzegany jako furtka otwierająca dostęp do innych krajów Afryki Zachodniej. 

Władze WKS planują w najbliższych latach kontynuować politykę rozwoju infrastrukturalnego kraju, co z pewnością przyczyni się do podtrzymania dynamicznego rozwoju gospodarki. W Abidżanie rozpoczynają się prace związane z budową metra, powstają również kolejne mosty mające na celu rozwiązanie problemów komunikacyjnych miasta. Planowane są również inwestycje w sektorze energetycznym (nowe elektrownie, linie przesyłowe) oraz prace związane z przygotowaniami do organizacji Pucharu Afryki w 2023 rok. 

Pomimo stabilnej sytuacji makroekonomicznej i pozytywnych perspektyw rozwoju, kraj stoi także przed licznymi wyzwaniami, wśród których najważniejsze to:

• Ustabilizowanie sytuacji społeczno-politycznej – w kraju ciągle są żywe wspomnienia kryzysu wyborczego z lat 2010-11, podczas którego zginęło kilka tysięcy osób. Proces pojednania narodowego do dzisiaj nie został zakończony.
• Poprawa dostępu i poziomu edukacji (poziom analfabetyzmu wśród osób powyżej 15 roku życia szacowany jest przez UNSECO na blisko 53%).
• Zmniejszenie poziomu ubóstwa i rozwarstwienia społecznego (170 miejsce na 189 w rankingu UNDP ONZ biorącym pod uwagę wskaźnik rozwoju społecznego HDI. Ponadto, szacuje się, że 46,1% populacji żyje w WKS poniżej granicy ubóstwa).
• Walka z bezrobociem (brak jest danych na temat jego rzeczywistego poziomu, ale wiadomo, że jest bardzo wysokie i dotyczy głownie osób młodych).
• Poprawa klimatu biznesowego (110. miejsce na 190 notowanych państw w rankingu Banku Światowego Doing Business 2020).
• Walka z korupcją  (106. miejsce na 180 notowanych państw w rankingu organizacji Transparency International 2019).
   

Główne sektory gospodarki

1. Rolnictwo stanowi 21% PKB. Sektor ten pełni kluczową rolę dla iworyjskiej gospodarki, przyczyniając się do zatrudnienia blisko połowy aktywnej zawodowo populacji i dostarczając 75% dochodów eksportowych kraju. WKS jest ważnym producentem produktów rolnych, takich jak: kakao (35% udziałów w światowym rynku), orzechy nerkowca (największy eksporter na świecie) i kauczuku (największy eksporter na kontynencie afrykańskim). Ponadto, WKS jest także producentem bananów i ryżu. Głównym celem WKS było osiągnięcie samowystarczalności żywnościowej kraju do 2020 roku, stąd w ostatnich latach zainwestowano wiele środków w celu mechanizacji i industrializacji sektora rolnego.
2. Przemysł stanowi 25% PKB. Jest on zdominowany głównie przez sektor energetyczny (rafinacja ropy), przetwórstwo spożywcze (tuńczyk w konserwie) i sektor budowalny (materiały budowlane). Dynamicznie rozwija się także produkcja nawozów oraz motorów, rowerów i innych pojazdów (montownie).
3. Usługi stanowią 54% PKB. Jest to głównie rynek telekomunikacyjny (telefonia komórkowa stanowi 9-10% PKB), transport (morski i lotniczy), a także usługi finansowe (bankowość). System bankowy w WKS jest najbardziej rozwinięty w całej strefie UEMOA. Na miejscu działają przedstawicielstwa 26 banków, w tym francuskie (Société générale, BNP Paribas), amerykańskie (Citibank) i afrykańskie, w tym z Maroka (SIB, Banque Atlantique), Gabonu, Beninu i Nigerii. Sieć banków, podobnie jak i bankomatów, jest stosunkowo dobrze rozwinięta na terenie całego kraju. Możliwe są wypłaty z kart Visa i Mastercard.
    

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

* Dane wstępne
Źródło: INS, BŚ
 

Handel zagraniczny

Wybrzeże Kości Słoniowej notuje nadwyżkę w wymianie handlowej z państwami trzecimi. W 2018 roku wyniosła ona 0,67 mld euro, co oznacza spadek w porównaniu do poprzedniego roku o 74,25%. Niższa wartość nadwyżki handlowej wynika ze spadku wartości eksportu, przy jednoczesnym wzroście wartości produktów zaimportowanych przez WKS (szczegóły poniżej). Głównymi partnerami handlowymi kraju są: Niderlandy, Francja, Chiny i USA.

Źródło: INS

Wartość produktów wyeksportowanych przez WKS w 2018 wyniosła 9,97 mld euro, co oznacza spadek o 10,35% w porównaniu do roku poprzedniego. Główną grupę stanowiły produkty rolne (ok 60% całego eksportu) oraz produkty sektora paliwowego (12,5% całego eksportu). Eksport samego kakao, którego Wybrzeże Kości Słoniowej jest największym światowym producentem stanowi 39,5% całego eksportu kraju. Głównymi odbiorcami produktów z WKS są: Niderlandy (odbierające 11,9,% całego eksportu WKS), USA (udział na poziomie 9,4%), Wietnam (6,1%), Niemcy (4,9%), Belgia (4,7%).

Wartość importu w 2018 roku wyniosła 9,30 mld EUR, co oznacza wzrost o 9,17%  w porównaniu do roku poprzedniego. Import WKS zdominowany jest przez następujące produkty: paliwo surowe (16,6%), maszyny i urządzenia elektroniczne (9%), zboża (7,7%), pojazdy (6,6%), nawigację morską i rzeczną (6,1%), tworzywa sztuczne (5%), produkty morskie (4,8%), produkty farmaceutyczne (3,6%). Głównymi eksporterami na rynek WKS są następujące kraje: Chiny (13,6% całego importu WKS), Francja (udział na poziomie 11,1%), Nigeria (9,2%), Hiszpania (8,8%), Indie (4,8%).
 

Inwestycje zagraniczne

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Wybrzeże Kości Słoniowej jest członkiem m.in.: Unii Afrykańskiej, Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej (CEDEAO / ECOWAS), Zachodnioafrykańskiej Unii Gospodarczo-Walutowej (UEMOA), Afrykańskiego Banku Rozwoju (z siedzibą w Abidżanie), Światowej Organizacji Handlu, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Organizacji Narodów Zjednoczonych, Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju, Światowej Organizacji Własności Intelektualnej.
 

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Kraje Unii Europejskiej są głównym partnerem handlowym i pierwszym inwestorem prywatnym w Wybrzeżu Kości Słoniowej. Wartość obrotów handlowych między UE a WKS wyniosła w 2018 roku 7,6 mld USD, z czego eksport WKS był na poziomie 4,3 mld USD. Głównymi produktami  eksportowanymi przez WKS do UE są: kakao, produkty paliwowe, minerały i kauczuk. Import WKS z UE wyniósł w 2018 roku 3,3 mld USD. Głównymi produktami eksportowanymi z UE do WKS są: urządzenia elektryczne i mechaniczne, pojazdy i produkty farmaceutyczne. 

Podstawą obecnej współpracy politycznej i gospodarczej między UE a WKS jest Porozumienie z Cotonou pomiędzy UE a AKP podpisane w 2000 roku na okres 20 lat. W ramach ww. Porozumienia relacje handlowe z krajami AKP ewoluują z jednostronnego systemu preferencyjnego w kierunku Porozumień o Partnerstwie Gospodarczym (EPAs) ustanawiających system wolnego handlu. 

W 2008 roku Wybrzeże Kości Słoniowej podpisało z Unią Europejską Umowę przejściową o partnerstwie gospodarczym. Została ona ratyfikowana przez Zgromadzenie Narodowe WKS w sierpniu 2016 roku i weszła w życie we wrześniu tego samego roku. 

W 2014 roku, po 10 latach negocjacji, UE podpisała Regionalną umowę o partnerstwie gospodarczym  z CEDEAO, UEMOA oraz Mauretanią. Oprócz postanowień o charakterze handlowym Umowa zawiera również postanowienia dot. partnerstwa dla rozwoju (PAPED), mającego na celu wsparcie przygotowań państw regionu do stopniowego i częściowego otwierania rynków. W ramach tego programu władze iworyjskie, przy wsparciu UE, uruchomiły program PACIR (fr. Programme d’Appui au Commerce et à l’Intégration Régionale) mający na celu poprawę ram prawnych dla biznesu, wzmocnienie konkurencyjności lokalnych firm oraz ułatwienia wymiany handlowej. 

Głównym instrumentem finansowym współpracy UE z krajami AKP jest Europejski Fundusz Rozwoju (EDF). Wsparcia udziela też Europejski Bank Inwestycyjny (który od 2016 roku posiada swoje biuro regionalne z Abidżanie) oraz KE poprzez linie budżetowe (finansowanie specyficznych działań tematycznych i sektorowych).

Zgodnie z Krajowym Programem Orientacyjnym na lata 2014-20 UE przeznaczyła dla WKS kwotę 273 mln euro, która ma zostać przeznaczona na następujące sektory:

• Wzmocnienie państwa i umocnienie pokoju (60 mln euro)
• Rolnictwo i bezpieczeństwo żywnościowe (60 mln euro)
• Energia (139 mln euro)

Budżet ww. programu uwzględnia również specjalną kwotę na działania wspierające rozwój społeczeństwa obywatelskiego (14 mln euro).

Omawiając stosunki UE-WKS należy wspomnieć, że Unia Europejska odgrywała również aktywną rolę podczas kryzysu wyborczego, dostarczając od grudnia 2010 roku pomoc humanitarną dla WKS. Łącznie na ten cel UE przeznaczyła blisko 60 mln euro, umożliwiając w ten sposób dostęp do opieki zdrowotnej, żywności oraz wody pitnej dla blisko 1,8 mln mieszkańców.  W latach 2011-16 w WKS funkcjonowało biuro ds. prowadzonych przez UE Operacji Ochrony Ludności i Pomocy Humanitarnej (ECHO).

Gospodarcze umowy dwustronne

Polska uznała Wybrzeże Kości Słoniowej w dniu uzyskania przez ten kraj niepodległości (w sierpniu 1960 roku). Stosunki dyplomatyczne na szczeblu ambasad nawiązano w 1974 r. Dwustronne stosunki polityczne między krajami są dobre, a Polska i Wybrzeże Kości Słoniowej współpracują na arenie międzynarodowej, przede wszystkim w ramach ONZ.

Dwustronna wymiana handlowa

Źródło: MPiT / Insigos
 
Wymianę handlową z Wybrzeżem Kości Słoniowej charakteryzuje duża dysproporcja miedzy importem i eksportem. W 2018 roku eksport produktów iworyjskich do Polski przekroczył 4,5-krotnie wartość polskiego eksportu do WKS. Wartość obrotów handlowych między oboma krajami w 2018 r. osiągnęła poziom 213,67 mln USD, z czego polski eksport wyniósł 38,47 mln USD, a import z WKS był na poziomie 175,38 mln USD. Głównymi produktami importowanymi przez Polskę z WKS pozostają kauczuk i kakao. Polska natomiast eksportuje m.in. ekstrakt słodowy, papier i mięso drobiowe.
​

Wzajemne inwestycje

Według danych NBP poziom polskich inwestycji bezpośrednich w WKS w latach 2011-17 przedstawiał się następująco (wartości w mln EUR):

Źródło: NBP

W 2016 roku polska firma Wielton, producent przyczep i naczep samochodowych otworzyła swoją filię w Wybrzeżu Kości Słoniowej i ogłosiła plany uruchomienia w tym kraju pierwszej europejskiej montowni naczep.

Brak jest informacji o iworyjskich inwestycjach w Polsce.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Od dnia 1 stycznia 2000 roku kraje wchodzące w skład WAEMU / UEMOA, w tym Wybrzeże  Kości Słoniowej, stosują wspólną taryfę celną (fr. TEC, ang. CET), określającą następujące stawki celne dla produktów importowanych na terytorium państw wchodzących w skład Unii:

• Dobra mające istotne znaczenie społeczne: 0%
• Dobra pierwszej potrzeby, surowce podstawowe, dobra inwestycyjne, szczególne środki produkcji: 5% 
• Środki produkcji i produkty pośrednie: 10%
• Dobra konsumpcyjne: 20%
• Dobra mające szczególne znaczenie dla rozwoju gospodarczego 35%

Oprócz powyższych opłat celnych, mających charakter stały, obowiązują również podatki i opłaty celne czasowe, tj.:

• podatek importowy koniunkturalny (TCI) w wysokości 10% ceny progowej mający łagodzić wpływ wahań cen niektórych towarów na światowych rynkach na lokalną produkcję i przeciwdziałać nieuczciwym praktykom. Mogą mu podlegać produkty rolnictwa, przemysłu rolno-spożywczego, hodowli i rybołówstwa (z wyjątkiem ryb i produktów na bazie ryb); 
• degresywny podatek ochronny (TDP), wysoki: 5%, niski: 2,5%. Ma na celu czasową rekompensatę strat wynikających ze zmniejszenia ochrony taryfowej. 

Do innych opłat stosowanych przy imporcie należą:

• Opłata statystyczna (fr. redevance statistique – RSTA): 1%. Dotyczy wszystkich produktów importowanych z krajów trzecich i przeznaczonych do konsumpcji
• Wspólnotowy podatek solidarnościowy (fr. prélèvement communautaire de solidarité – PCS): 0,8% 
• Podatek wspólnotowy CEDAO / ECOWS (fr. prélèvement communautaire CEDEAO – PCC): 0,5% 
• Podatek Unii Afrykańskiej (fr. prélèvement de l’Union africaine – PUA): 0,2%.
• Podatek VAT (fr. TVA): 18 % 
• Podatki specyficzne dla takich produktów jak cukier, przecier pomidorowy, napoje, tytoń, produkty paliwowe, tytoń. 

Od 2017 roku władze iworyjskie wprowadziły program mający na celu kontrolę zgodności produktów sprowadzanych do WKS z zamówieniem i z obowiązującymi normami (dekret nr 2017-567 z 6 września 2017 roku). Jednostką odpowiedzialną za nadzór nad kontrolą jest Ministerstwo Handlu i Przemysłu, natomiast do przeprowadzania samej kontroli upoważnione są 4 firmy: Bureau Veritas Inspection Valuation Assessment Control (BIVAC BV), Cotecna Inspection, Intertek International Limited oraz Société Générale de Surveillance (SGS). Obowiązkowi kontroli podlegają produkty, których wartość FOB przekracza 1 mln CFA (1507,68 euro) i które znalazły się na liście ogłoszonej przez Ministerstwo Handlu i Przemysłu (obecnie ponad 2800 pozycji). Kontrola zgodności dokonywana jest przed wysyłką produktu, a certyfikat musi zostać przedstawiony przed wprowadzeniem produktu na terytorium WKS. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są na stronach: http://www.commerce.gouv.ci.
 

Dostęp do rynku pracy

Co do zasady nie ma żadnych obostrzeń jeśli chodzi o zatrudnianie pracowników zagranicznych. Tym niemniej, pracodawca powinien przekazać do Agencji ds. analiz na rzecz promocji zatrudnienia (Agence d’études pour la promotion de l’emploi, AGEPE) informację o wolnych miejscach pracy i opublikować ofertę w wybranym wysokonakładowym dzienniku. Po miesiącu, o ile stanowiska nie otrzyma pracownik iworyjski, pracodawca będzie mógł zatrudnić pracownika z zagranicy. Pozwolenie na pracę i wiza pracownicza wydawane są przez agencję AGEPE. Dla pracowników zatrudnionych w ramach umowy na czas nieokreślony wydawana jest wiza długoterminowa. W przypadku umów o pracę na czas określony, wiza wydawana jest na 24 miesiące. 

Zgodnie kodeksem pracy, obowiązującym od 2015 roku, tygodniowy czas pracy wynosi 40 godzin tygodniowo (za wyjątkiem firm z sektora rolnego, gdzie limit wynosi 48 godzin tygodniowo). Praca wykonywana powyżej tego limitu jest rozliczana jako nadgodziny po podwyższonych stawkach. Pracownik ma prawo do dni wolnych w dni świąteczne (ok. 13-15 rocznie), jednak z wyjątkiem święta narodowego (dnia niepodległości) i święta pracy nie są one płatne. Oprócz wypoczynku tygodniowego, pracownikowi przysługuje miesięcznie 2,2 dnia urlopu, ale dopiero po przepracowaniu jednego roku. Wiek emerytalny dla pracowników sektora prywatnego wynosi 60 lat. 
Płaca minimalna (SMIG) w 2013 roku została ustanowiona na poziomie 60 tys. CFA (91,20 euro), dla pracowników sektora rolnego (SMAG) wynosi ona natomiast 36 tys. CFA (54,72 euro).
 

Nabywanie i wynajem nieruchomości

System zamówień publicznych

Kwestie dotyczące zamówień publicznych w WKS są określone w dwóch podstawowych aktach prawnych, które zostały przyjęte w 2009 roku w celu zharmonizowania obowiązującego prawodawstwa z dwoma dyrektywami Zachodnioafrykańskiej Unii Gospodarczo-Walutowej UEMOA / WAEMU określającymi zasady dotyczące procedur przyznawania, realizacji i kontrolowania zamówień publicznych:

• Dekret nr 2009-259 z dnia 6 sierpnia 2009 w sprawie kodeksu zamówień publicznych 
• Dekret nr 2009-260 z dnia 6 sierpnia 2009 w sprawie organizacji funkcjonowania Krajowej Agencji ds. Regulacji Zamówień Publicznych 

Obowiązek przechodzenia przez procedurę zamówień publicznych dotyczy jednostek iworyjskiej administracji publicznej dokonujących wszelkich zamówień na kwotę powyżej 30 mln CFA (ok. 45.700 euro).
Mając na względzie rozwój rodzimego przemysłu, w 2015 roku władze iworyjskie podjęły decyzję o zarezerwowaniu 30% budżetu przeznaczonego na realizację zamówień publicznych o kwocie niższej niż 100 mln CFA (ok. 150 tys. euro) dla małych i średnich firm pochodzących z WKS.

Szczegółowe informacje nt. procedur przetargowych oraz ogłoszenia o przetargach dostępne są na stronach Dyrekcji ds. Zamówień Publicznych: http://www.marchespublics.ci/

Administracja gospodarcza 

• Ministerstwo Gospodarki i Finansów
  Tel.: (+225) 20 30 25 26, (+225) 20 30 25 28
  E-mail: finances@mef.net
  Internet: www.finances.gouv.ci/
   
• Ministerstwo Planu i Rozwoju
  Adres: Immeuble SCIAM, 16 étage
  Tel.:  (+225) 20-20-08-42
  Email: info@plan.gouv.ci
  Internet: www.plan.gouv.ci 
   
• Ministerstwo Handlu i Przemysłu
  Adres: Abidjan-Plateau, Immeuble Postel 2001, 18è étage, BP V 142/143 Abidjan
  Tel.: (+225) 20 22 95 28
  E–mail : info@commerce.gouv.ci
  Internet: www.commerce.gouv.ci
   
• Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
  Adres skrytki pocztowej: 01 BP 12243 Abidjan 01, Côte d'Ivoire
  Tel.: (+225) 20 21 43 03
  E-mail: minagri.cabinet@agriculture.gouv.ci, cabminagri@yahoo.fr
  Internet: www.agriculture.gouv.ci 
   
• Centrum Promocji Inwestycji w Wybrzeżu Kości Słoniowej (CEPICI)
  Adres: Avenue Abdoulaye Fadiga, immeuble Bellerine, 16e étage, Plateau – Abidjan
  Tel.: (+225) 20 31 14 00 / 07
  E-mail: infos.cepici@cepici.ci
  Internet: www.cepici.gouv.ci 
   
• Agencja ds. Regulacji Zamówień Publicznych (ANRMP)
  Tel.: +225 22400040
  Fax: +225 22400044
  E-mail: info@anrmp.ci
  Internet: www.anrmp.ci

Samorządy gospodarcze 

• Izba Przemysłowo-Handlowa Wybrzeża Kości Słoniowej (CCI-CI)
  Adres: 6, avenue Joseph Anoma Plateau – Abidjan 01 BP 1399 Abidjan 01
  Tel.: (+225) 20 33 16 00
  E-mail: info@cci.ci
  Internet: www.cci.ci
   
• Europejska Izba Handlowa (Eurocham)
  Adres: Boulevard Lagunaire, immeuble N’Zarama, 5e étage, Plateau – Abidjan 01 BP 11829 Abidjan 01
  Tel.: (+225) 20 32 81 00 
  E-mail: info@eurochamci.com
  Internet: www.eurochamci.com 
   
• Konfederacja Przedsiębiorstw Wybrzeża Kości Słoniowej (CGECI)
  Adres: Avenue Lamblin, Plateau, Abidjan
  E-mail: cgeci@cgeci.ci
  Internet: www.cgeci.com  

Oficjalna prasa ekonomiczna 

• Journal de l’économie (tygodnik)
• La Tribune de l’économie (tygodnik)
• PME Magazine (miesięcznik)
• Tycoon (miesięcznik)

Oficjalne strony internetowe o charakterze ekonomicznym

• http://www.minutes-eco.com/ 
• https://news.abidjan.net/
• http://www.linfodrome.com/ 

Polskie instytucje 

• Ambasada RP w Dakarze
  Adres: Route des Almadies, Les Jardins des Almadies, App. 4/A, Dakar, Senegal
  Telefon: +221 33 859 57 70
  Faks: +221 33 865 14 87
  Strona: www.gov.pl/senegal 
  E-mail: dakar.amb.sekretariat@msz.gov.pl 
   
• Zagraniczne Biuro Handlowe PAIH w Abidżanie
  Adres: Abidjan-Plateau, Avenue Abdoulaye FADIGA, Immeuble AXA, 6ème étage à droite, 17 BP 289 Abidjan 17, Côte d’Ivoire
  Tel. kom.: +225 77 30 94 48 (kierownik Biura: Thomas Amari)
  E-mail: thomas.amari@paih.gov.pl