Republika Zielonego Przylądka
Informacje ogólne
Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy
Republika Zielonego Przylądka (RZP) to państwo położone na Wyspach Zielonego Przylądka na Oceanie Atlantyckim, 600 km na zachód od wybrzeży Afryki. Składa się z 10 większych i wielu mniejszych wysp. Zajmują one powierzchnię 4 033 km2, a liczba mieszkańców oceniana jest w 2021 r. na 587 tys. Ludność kreolska stanowi 71%, Afrykańczycy – 28 %, a Europejczycy – 1 %. Cechą charakterystyczną jest to, że poza granicami kraju mieszka liczna diaspora, szacowana nawet na około 700 tys. osób, z czego 260 tys. w USA i 100 tys. w Portugalii.
Stolicą kraju jest Praia, a językiem urzędowym – portugalski (w użyciu jest też kreolski). Główną wyspą archipelagu jest Santiago, na której znajduje się Praia, największe miasto na archipelagu, a jednocześnie stolica kraju. Inne duże wyspy to Santo Antão, Boa Vista i Sal.
Warunki klimatyczne
Na wyspach panuje klimat zwrotnikowy suchy. Średnia roczna suma opadów wynosi 100–250 mm, przy czym opady występują niemal wyłącznie latem. Wyspy Zielonego Przylądka charakteryzują się niewielkimi rocznymi wahaniami temperatur między 22°C (w styczniu), a 27°C (w lipcu).
Główne bogactwa naturalne
W RZP nie ma złóż ważnych surowców mineralnych. Występują tu: sól kamienna, bazalt, wapień, kaolin, ił, gips. Kraj dysponuje zasobami ryb.
System walutowy, kurs i wymiana
Walutą jest escudo Zielonego Przylądka (CVE), które dzieli się na 100 centavo.
Ustalony jest stały kurs wobec euro, który wynosi: 1 EUR = 110,265 CVE
Religia
Około 90% społeczeństwa stanowią chrześcijanie, głównie katolicy (ok. 80%) i protestanci, a pozostałą część wyznawcy innych religii.
Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy
1 stycznia – Nowy Rok, 13 stycznia – Dzień Demokracji, 20 stycznia – Dzień Bohaterów Narodowych, ruchome – Wielki Piątek, 1 maja – Święto Pracy, 1 czerwca – Dzień Dziecka, 5 lipca – Dzień Niepodległości, 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, 1 listopada – Dzień Wszystkich Świętych, 25 grudnia – Boże Narodzenie.
Infrastruktura transportowa
W RZP funkcjonuje 7 lotnisk, z czego 3 mają status międzynarodowy: w stolicy kraju – mieście Praia, na wyspie Santiago, w Espargos na wyspie Sal i w São Pedro na wyspie São Vicente. Porty morskie znajdują się na wyspie Santiago (Praia) i na wyspie São Vicente (Mindelo). Archipelag posiada 1350 km dróg (z czego ok. 932 km utwardzonych).
Obowiązek wizowy
W 2019 r. Republika Zielonego Przylądka zniosła obowiązek wizowy wobec obywateli UE, w tym także Polski. Osoby podróżujące do Republiki Zielonego Przylądka powinny zarejestrować się na specjalnej platformie: www.ease.gov.cv najpóźniej na 5 dni przed rozpoczęciem podróży, podając wymagane dane z paszportu, planowany okres pobytu (od-do), nr lotu i miejsce pobytu. Wprowadzono jednocześnie obowiązkowy podatek lotniskowy (Airport Security Tax) w wysokości 3400 escudos (ok. 31 euro), który można opłacić online (do 5 dni przed lotem), przez pośrednika turystycznego lub na lotnisku po przylocie. Z podatku zwolnieni są posiadacze paszportów dyplomatycznych i służbowych.
Informacje dotyczące RZP dostępne są na stronach MSZ w informatorze dla podróżnych: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/republika-zielonego-przyladka
Z uwagi na możliwe nagłe zmiany przepisów wjazdowych i celnych, w sprawie aktualnych informacji na ten temat (również przepisów celnych) należy każdorazowo zwracać się do Ambasady Republiki Zielonego Przylądka w Berlinie: Stavanger Strasse 16, 10439 Berlin, tel.: + 49 30 2045 0955, faks: + 49 30 2045 0966, e-mail: info@embassy-capeverde.de, strona internetowa: www.embassy-capeverde.de.
System administracyjny
Ustrój polityczny
Republika Zielonego Przylądka uzyskała niepodległość w lipcu 1975 r. Ta była kolonia portugalska postrzegana jest jako jedna z najstabilniejszych demokracji konstytucyjnych w Afryce. W kraju panuje system wielopartyjny z regularnie odbywającymi się wyborami prezydenckimi i parlamentarnymi. Głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach bezpośrednich na 5-letnią kadencję, który posiada szeroki zakres uprawnień przyznany mu w konstytucji. Urząd prezydenta można sprawować maksymalnie przez dwie kadencje. Od października 2021 r. prezydentem jest José Maria Neves.
Władza ustawodawcza
Parlament RZP jest jednoizbowy. Zasiada w nim 72 posłów wybieranych na 5-letnią kadencję. Ostanie wybory parlamentarne odbyły się w kwietniu 2021 r.
Władza wykonawcza
Premiera rządu mianuje prezydent za zgodą parlamentu. Stoi on na czele Rady Ministrów mianowanej również przez prezydenta z rekomendacji premiera. Od kwietnia 2016 roku na czele rządu stoi Ulisses Correia e Silva.
Struktura administracji gospodarczej
Za prowadzenie polityki gospodarczej odpowiedzialny jest rząd. Główne resorty zajmujące się sprawami gospodarczymi to:
- Ministerstwo Finansów
- Ministerstwo Przemysłu, Handlu i Energii
- Ministerstwo Gospodarki Morskiej
- Ministerstwo Rolnictwa i Środowiska
- Ministerstwo Turystyki i Transportu
- Ministerstwo Infrastruktury, Organizacji Terytorialnej i Mieszkalnictwa
Sądownictwo gospodarcze
System prawny RZP w wielu aspektach oparty jest na sądownictwie portugalskim. Konstytucja zapewnia niezależność władzy sądowniczej od władzy wykonawczej, sędziowie nie mogą przynależeć do partii politycznych. System sądowniczy składa się m.in. z Sądu Najwyższego, Sądu Konstytucyjnego i sądów regionalnych. Co do zasady sądownictwo w RZP jest postrzegane jako niezależne, a jego procedury oceniane jako transparentne. Tym niemniej, sprawy sądowe mogą się ciągnąć długimi latami.
W przypadku sporów handlowych prawo dopuszcza możliwość arbitrażu i to rozwiązanie jest powszechnie akceptowalne. Zasady dotyczące arbitrażu, w tym m.in. dotyczące stawek, wyboru czy wymagań dot. arbitra zostały określone w licznych aktach prawnych. Co do zasady arbitraż prowadzony jest w RZP w języku portugalskim, chyba że strony umówią się inaczej. Decyzja wydawana przez arbitra jest ostateczna i nie ma od niej możliwości odwołania.
Gospodarka
Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej
Republika Zielonego Przylądka jest jednym z najstabilniejszych krajów Afryki zarówno pod względem politycznym, jak i gospodarczym. Klimat biznesowy jest oceniany jako jeden z najlepszych w regionie. Na uwagę zasługę konsekwentna walka władz RZP ze zjawiskiem korupcji. W 2023 roku w rankingu organizacji Transparency International kraj sklasyfikowany został na 30 miejscu wśród 180 ocenianych państw (dla porównania 41 w 2019 roku).
RZP przez ostatnie lata notowała dynamiczny rozwój gospodarczy wynikający w głównej mierze z dynamicznego rozwoju sektora turystycznego (stanowiącego 25% PKB). W kraju zostało zrealizowanych wiele prywatnych inwestycji w infrastrukturę hotelową, planowane są kolejne, również poza dwoma najpopularniejszymi wyspami Sal i Boa Vista.
Największym wyzwaniem władz RZP od kilku lat pozostaje ograniczenie zadłużenia (w tym zewnętrznego, które stanowi 75% długu). W ramach wzmacniania restrykcyjnej polityki budżetowej przeprowadzono reformę trzech najbardziej deficytowych państwowych firm: w 2018 roku zreformowano program budowy mieszkań socjalnych realizowany przez firmę IFH, w 2019 roku sprywatyzowano linię lotniczą TACV, a w 2020 sprywatyzowana została firma Electra odpowiedzialna za dystrybucję wody i prądu.
Wdrażanie programu konsolidacji fiskalnej wywiera korzystny wpływ na hamowanie pogłębiającego się deficytu budżetowego. Mimo rosnącego długu publicznego ryzyko niewypłacalności pozostaje jeszcze pod kontrolą, gdyż większość pożyczek to kredyty preferencyjne i długoterminowe. Dynamika zadłużenia państwa jest jednak źródłem słabości państwa w kontekście niewystarczającego poziomu wzrostu gospodarczego.
Z uwagi małe zasoby wody i małą powierzchnię gruntów rolnych sektor rolny w RZP jest słabo rozwinięty. RZP nie posiada także zasobów źródeł energii, produkcja przemysłowa jest na niskim poziomie. Powyższe czynniki sprawiają, że saldo obrotów bieżących jest strukturalnie deficytowe. Eksport jest zdominowany przez produkty rybne (ryby, owoce morza i ich przetwory) oraz usługi (turystyka i związany z nią transport
Główne sektory gospodarki
Sektor pierwszy (rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo, sektor wydobywczy) stanowi 6% PKB. Jedynie 10% terenów może być wykorzystane pod grunty rolne, co oznacza, że kraj jest silnie uzależniony od importu żywności (85% żywności pochodzi z importu). Do głównych upraw zalicza się: maniok jadalny, banany, kukurydzę, kokosy, trzcinę cukrową, rośliny strączkowe, pomidory. Wsparciem dla branży rybołówczej jest umowa połowowa z UE. W zamian za dostęp 71 unijnych statków do łowisk RZP, kraj ten otrzyma coroczną rekompensatę finansową, która przeznaczana jest m.in. na promowanie zrównoważonego rybołówstwa.
Udział przemysłu w PKB jest na poziomie 18% i obejmuje takie branże, jak: produkcja żywności i napojów, przetwórstwo ryb, produkcja butów i odzieży, wydobycie soli, naprawa statków. W ostatnich latach rozwija się on także w formie podwykonawstwa dla firm zagranicznych (zwłaszcza w sektorze lotniczym i farmaceutycznym).
Sektor usług stanowi o 62% PKB, w głównej mierze opierając się na turystyce, będącej głównym motorem wzrostu gospodarczego. Jej udział w PKB wynosi 25% (376 mln euro dochodów budżetowych). Ważną rolę w sektorze usług pełnią również usługi finansowe.
W 2022 r. ożywienie gospodarcze umocniło się, a wzrost osiągnął 17,7%. Za ten rezultat było odpowiedzialne m.in. silniejsze niż oczekiwano ożywienie w sektorze turystyki, w którym liczba przyjazdów przekroczyła poziom z 2019 r. Odbiciu w 2022 r. towarzyszyło zmniejszenie ubóstwa w porównaniu z 2020 r. pomimo gwałtownego wzrostu inflacji do poziomu 7,9%, przy inflacji w przypadku cen żywności na poziomie 15,7%. Dług publiczny spadł ze 144% PKB w 2021 r. do 120,9% w 2022 r., do czego przyczynił się wzrost PKB.
Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych
Wyszczególnienie |
2020 |
2019 |
PKB (w mld USD) |
bd. |
2,0 |
PKB na jednego mieszkańca (USD) |
bd. |
3598,6 |
Tempo wzrostu PKB w procentach |
5,0* |
5,2 |
Relacja deficytu/nadwyżki finansów publicznych do PKB w procentach |
-1,7* |
-2,0 |
Relacja całkowitego długu publicznego do PKB w procentach |
118,9%* |
123,5% |
Stopa inflacji (indeks cen konsumpcyjnych CPI) w procentach |
1,5%* |
1,3% |
Stopa bezrobocia w procentach |
bd. |
8,5% |
Wartość obrotów handlu zagranicznego (mln USD) |
bd. |
822,74 |
Wartość eksportu (mln USD) |
bd. |
59,20 |
Wartość importu (mln USD) |
bd. |
763,54 |
Relacja deficytu/nadwyżki na rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego do PKB w procentach |
bd. |
-4,4% |
Wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Republice Zielonego Przylądka (mld USD) |
bd. |
1,9 |
Wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich kraju urzędowania za granicą (w Euro lub USD) |
bd. |
bd. |
*prognozy
Źródło: MFW, BŚ, UNCTAD, INE
Handel zagraniczny
Republika Zielonego Przylądka notuje ujemny bilans w wymianie handlowej i ta tendencja powinna się utrzymać w kolejnych latach. W 2019 roku wyniósł on ponad 704 mln USD, co oznacza wzrost o 4,4% w porównaniu do roku poprzedniego. W 2021 r. RZP eksportowała towary o wartości 54 mln USD; import wyniósł 800 mln USD. Według danych Banku Światowego w 2021 roku bilans handlowy kraju był ujemny i wyniósł 33,4% PKB.
Kraje europejskie pozostają głównym odbiorcą kabowerdeńskiego eksportu. Według danych kabowerdeńskiego urzędu statystycznego w 2019 roku odebrały one 96,4% całego eksportu z RZP, głównie produkty sektora rybnego (60,7% eksportu), owoce morza i skorupiaki (16,2%) oraz ubrania (10,6%). Głównymi odbiorcami eksportu Republiki Zielonego Przylądka są: Hiszpania (54,7% całkowitego eksportu), Portugalia (19,2%), Włochy (18,8%) i Stany Zjednoczone (5,2%).
Kraje europejskie są jednocześnie największym dostawcą produktów i usług na rynek kabowerdeński z udziałem na poziomie 79,6%. Kraje Azji i Oceanii stanowią o 10,1% importu a kraje afrykańskie jedynie o 2%. Największym eksporterem pozostaje Portugalia, której udział w kabowerdeńskim imporcie jest na poziomie 42,7%. Druga w kolejności jest Hiszpania (udział na poziomie 8,6%), następnie Chiny (5,1%), Holandia (5%) i USA (2,4% – dane 2022).
Głównymi produktami importowanymi przez RZP są: produkty paliwowe (11,8%), reaktory, kotły, urządzenia (7,5%), samochody (6,4%), maszyny i silniki (5,9%).
Inwestycje zagraniczne
Kwestie dotyczące zagranicznych inwestycji zostały uregulowane w ustawach o inwestycjach i o rozwoju przemysłowym. Władze kabowerdeńskie konsekwentnie realizują politykę tworzenia przyjaznego środowiska biznesowego i przyciągania zagranicznych inwestorów. W ostatnich latach uproszczone zostały procedury administracyjne i podjęto decyzję o obniżce podatków. O wadze jaka przywiązywana jest do nowych inwestycji świadczy również fakt, iż kabowerdeńskie prawodawstwo zapewnia jednakowe traktowanie zagranicznych i krajowych inwestorów (brak preferencji krajowych).
Jednak od kilku lat można zaobserwować spadek dynamiki nowych inwestycji. Ocenia się, że w 2018 roku inwestorzy zagraniczni zainwestowali w RZP 94,5 mln USD, co oznaczało spadek w porównaniu do lat poprzednich (odpowiednio o 14,42% w porównaniu do 2017 i o 26,67% do roku 2016). Najwięcej w 2018 roku zainwestowali przedsiębiorcy z Hiszpanii (na kwotę 18,78 mln USD) i Portugalii (9,79 mln USD). Inwestycje dotyczyły głównie rynku nieruchomości i sektora turystycznego i realizowane były w większości na wyspie Santiago. W 2022 roku poziom inwestycji bezpośrednich osiągnął 1,2 mld USD.
Należy także odnotować rosnące zainteresowanie inwestycjami w RZP ze strony Chin, które koncentrują się na sektorze turystycznym, budowie infrastruktury i tworzeniu specjalnej strefy ekonomicznej.
RZP posiada dwustronne umowy inwestycyjne z Angolą, Chinami, Kubą, Niemcami, Włochami, Mauritiusem, Holandią, Portugalią i Szwajcarią oraz umowę o wzajemnej ochronie inwestycji z Węgrami.
Inwestorom udziela wsparcia Agencja Cavo Verde TradeInvest. Na stronie internetowej tej instytucji (https://cvtradeinvest.com) znajdują się informacje skierowane do potencjalnych inwestorów (w języku portugalskim, angielskim i chińskim).
Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym
Republika Zielonego Przylądka jest członkiem Unii Afrykańskiej, Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej ECOWAS / CEDEAO, Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), Światowej Organizacji Handlu (WTO), Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ), Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), Agencji Wielostronnych Gwarancji Inwestycji (MIGA), Międzynarodowej Korporacji Finansowej (ang. IFC). Jest również sygnatariuszem Umowy z Kotonu między krajami AKP a Unią Europejską.
Stosunki gospodarcze z Unią Europejską
Stosunki między Unią Europejską a RZP reguluje Umowa z Kotonu (podpisana w 2000 r. przez kraje Afryki, Karaibów i Pacyfiku oraz UE), a także porozumienie o specjalnym partnerstwie między UE i RZP i partnerstwo na rzecz mobilności.
Dokument o specjalnym partnerstwie UE i rząd RZP podpisały w listopadzie 2007 r., a realizowany w jego ramach plan działań opiera się na wspieraniu reform w zakresie zarządzania państwem, zapewnieniu stabilności i bezpieczeństwa, integracji regionalnej, modyfikacji ustawodawstwa w zakresie norm prawnych i technicznych w zgodzie z prawodawstwem UE, walce z ubóstwem i działaniami na rzecz rozwoju.
RZP podpisała również z UE porozumienia połowowe określające m.in. limity połowowe tuńczyka na wodach terytorialnych RZP dla statków pochodzących z UE, w szczególności z Hiszpanii, Portugalii i Francji.
Dwustronna współpraca gospodarcza
Stosunki dyplomatyczne między Polską a Republiką Zielonego Przylądka zostały nawiązane 12 lutego 1976 r. Kraj leży w kompetencji terytorialnej Ambasady RP w Dakarze.
Między Polską a Republiką Zielonego Przylądka nie obowiązują żadne umowy dwustronne o charakterze gospodarczym.
Ze względu na swoje atrakcyjne położenie RZP jest kierunkiem turystyki masowej, odwiedzanym również przez Polaków. W okresie jesienno-zimowym uruchamiane są bezpośrednie połączenia czarterowe z Warszawy. Obecnie do RZP przyjeżdża ok. 15 tys. polskich turystów rocznie.
Gospodarcze umowy dwustronne
Polska nie podpisała z RZP gospodarczych umów dwustronnych.
Dwustronna wymiana handlowa
Wartość obrotów towarowych między Polską a Republiką Zielonego Przylądka utrzymuje się w ostatnich latach na niskim poziomie, a znaczącą część tej wymiany stanowi polski eksport do RZP.
W 2019 roku polski eksport do RZP osiągnął poziom 1,52 mln EUR (spadek o 47% w porównaniu do roku poprzedniego). Jednocześnie import produktów z RZP do Polski wyniósł w 2019 roku 0,92 mln euro, co stanowi wzrost o 89 tys. euro w porównaniu do roku poprzedniego).
Z kolei, w 2021 r. eksport z RZP do Polski wyniósł 41,5 tys. USD. Głównymi produktami eksportowanymi były: owoce (17,5 tys. USD), tablice sterujące urządzeniami elektrycznymi (16,4 tys. USD) i garnitury męskie (5,64 tys. USD). W 2021 r. polski eksport wyniósł 856 tys. USD. Najważniejszą grupę produktów eksportowanych do RZP stanowią produkty rolno-spożywcze z dwóch kategorii: „przetwory ze zbóż, mąki, skrobi lub mleka, pieczywa cukiernicze” oraz „produkty mleczarskie, jaja, miód naturalny i pozostałe jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego”.
Wymiana towarowa między RP a RZP w dwóch ostatnich latach kształtowała się następująco:
2018 |
2019 |
2018/2019 Dynamika |
|
Obroty (mln USD) |
2,90 |
2,44 |
84% |
Eksport RP do RZP (mln USD) |
2,87 |
1,52 |
53% |
Import RP z RZP (mln USD) |
0,03 |
0,92 |
2697% |
Saldo dla Polski (mln USD) |
2,84 |
0,6 |
573% |
Źródło: MR
Wzajemne inwestycje
Według danych NBP w ostatnich latach nie odnotowano napływu kapitału z tytułu bezpośrednich inwestycji RZP w Polsce. Brak jest również informacji o polskich inwestycjach w RZP.
Dostęp do rynku
Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług
W rankingu Banku Światowego Doing Business 2020 Republika Zielonego Przylądka zajęła 137. miejsce na 190 badanych krajów pod względem swobody prowadzenia działalności gospodarczej.
Do atutów RZP należą: korzystne usytuowanie geograficzne (blisko Europy i Afryki), potencjał turystyczny, zasoby rybołówstwa, efektywny sektor usług bankowych i telekomunikacyjnych, powiązanie lokalnej waluty z euro oraz stabilność polityczna i dobre sprawowanie rządów. Natomiast do słabych punktów zalicza się: rozczłonkowanie geograficzne (państwo wyspiarskie) i suchy klimat, niewielki rynek wewnętrzny, słabe rolnictwo i przemysł przetwórczy, braki w infrastrukturze i transporcie, całkowite uzależnienie od importu żywności i produktów energetycznych, uzależnienie od koniunktury w Europie, uzależnienie od pomocy międzynarodowej oraz od przekazów pieniężnych od diaspory i wpływów z turystyki.
Stawki celne wynoszą od 0 do 50% w zależności od rodzaju produktu. Najwyższa stawka pobierana jest w celu ochrony rodzimego rynku w odniesieniu do towarów produkowanych lokalnie. Średnia stawka celna (z wyłączeniem produktów rolnych) wynosi 16,96%. W przypadku niektórych surowców czy dóbr kapitałowych możliwe jest zwolnienie z cła lub jego opłacenie po niższej stawce. Z tytułu opłat celnych państwo każdego roku pobiera ok. 500 mln USD, co stanowi ok. 22% PKB. W planach jest dalsze zwiększanie dochodów budżetowych z tytułu ceł i osiągnięcie poziomu 30% PKB.
W RZP funkcjonuje podatek konsumpcyjny w wysokości od 10 do 150% na produkty postrzegane przez tutejsze władze jako zbędne, luksusowe lub niepożądane z punktu widzenia gospodarczego, społecznego lub środowiskowego. Tytułem przykładu: akcyza w wysokości 40% nakładana jest na napoje alkoholowe i 20% na wyroby tytoniowe. Pojazdy mogą być obłożone podatkiem od 40 do 150%.
Standardowa stawka VAT wynosi 15%.
Dostęp do rynku pracy
Kwestie dotyczące zatrudnienia zostały określone w Kodeksie Pracy przyjętym na mocy ustawy z 16 października 2007 nr 5/2007 (z późniejszymi zmianami).
Obcokrajowcy mogą pracować w RZP pod warunkiem uzyskania zgody w ministerstwie właściwym ds. zatrudnienia oraz posiadania ważnej wizy. Jeśli obcokrajowiec ulegnie wypadkowi podczas wykonywania pracy na terytorium RZP przysługuje mu takie samo prawo do odszkodowania jak obywatelowi RZP.
W RZP obowiązuje minimalna pensja w wysokości 13 tys. escudo, tj. ok. 117,90 EUR. Praktykanci i stażyści mogą otrzymywać pensję 20% niższą.
Standardowy czas pracy został ustalony na 8 godzin dziennie tj. 40 godzin tygodniowo, chyba że strony umowy o pracę postanowią inaczej w ramach specjalnego wymiaru czasu pracy. Co do zasady pracownikowi przysługuje tygodniowo 24-godzinny odpoczynek w niedzielę.
Dziennie pracownik może wziąć maksymalnie 2 godziny nadgodzin, ale nie więcej niż 160 godzin w skali roku. Czas nadgodzin w skali roku może być rozszerzony do 300 godzin rocznie pod warunkiem podpisania pisemnej umowy i wypłacenia pracownikowi minimum 35% większego wynagrodzenia niż podstawowa stawka. W przypadku pracy w dni wolne od pracy pracownikowi przysługuje dwukrotność stawki podstawowej. Za pracę w nocy (od 22.00 do 06.00) pracownik otrzymuje wynagrodzenie powiększone o 25%.
Pracownikowi przysługują w ciągu roku 22 dni robocze urlopu, z wyjątkiem umów na okres krótszy niż 1 rok, w których okres urlopu jest proporcjonalny do czasu trwania umowy.
Nabywanie i wynajem nieruchomości
Kwestie dotyczące nabywania i użytkowania gruntów zostały określone w ustawie z dnia 19 lipca 2007 nr 2/2007. Ww. ustawa chroni własność prywatną i gwarantuje właścicielowi prawo do użytkowania gruntu. Dla inwestorów z sektora turystycznego władze kabowerdeńskie oferują szereg ułatwień w zależności od rodzaju i miejsca inwestycji. W ramach Ministerstwa Finansów powołana została Dyrekcja Generalna ds. Własności Państwa i Przetargów Publicznych (DGPCP), która jest odpowiedzialna za przyznawanie państwowych terenów pod inwestycje w sektorze turystycznym, rolnym i leśnym. Warunki przyznawania terenów są ustalane indywidualnie z inwestorem.
W RZP działa również Agencja ds. Morskich i Portów (AMP), która jest odpowiedzialna za zarządzanie wybrzeżem i rejonami nadmorskimi. Inwestorzy, którzy planują swoje inwestycje na wybrzeżu powinni złożyć wniosek do AMP i uzyskać zgodę na realizację projektu.
W przypadku inwestycji w sektorze przemysłowym punktem kontaktowym dla przedsiębiorców są rady miejskie właściwe dla miejsca inwestycji. W RZP istnieją już parki przemysłowe na wyspach São-Vicente i Santiago.
System zamówień publicznych
RZP nie jest sygnatariuszem Porozumienia w sprawie zamówień rządowych (GPA – Government Procurement Agreement) zawieranego w ramach Światowej Organizacji Handlu, którego głównym celem jest wzajemne otwieranie rynków zamówień publicznych przez sygnatariuszy porozumienia. Tym niemniej, z uwagi na historyczne kontakty z Portugalią ramy prawne obowiązujące w RZP w zakresie zamówień publicznych i organizacji przetargów są bardzo zbliżone do prawodawstwa obowiązującego w UE czy w ramach WTO. Określają one podstawowe zasady dot. interesu publicznego, konkurencyjności, równego traktowania, transparentności, bezstronności, oszczędności i skuteczności, ochrony środowiska itd.
Otwarte przetargi publiczne muszą być ogłaszane w przypadku zamówień na prace publiczne, których wartość przekracza 10 mln escudos (ok. 90 tys. euro) oraz zakupu dóbr lub usług, których wartość przekracza 5 mln escudos (ok. 45 tys. euro). Przetargi ograniczone muszą być organizowane w przypadku prac publicznych, których wartość wynosi między 3,5 mln escudos (ok. 31,6 tys. euro) a 10 mln escudos i dla zakupu dóbr i usług, których wartość wynosi między 2 mln escudos (ok. 18 tys. euro) a 5 mln escudos. Procedura bezprzetargowa może mieć miejsce jedynie w przypadku, gdy wartości zamówień są niższe niż minimalne progi dla przetargów ograniczonych (tj. poniżej 3,5 mln escudos dla prac publicznych i 2 mln dla zakupu dóbr lub usług). Niezależnie jednak od wartości zamówienia, przetargi mogą przybierać różne formy (prekwalifikacja, przetarg ograniczony, zamówienie z wolnej ręki) w przypadku spełnienia określonych kryteriów określonych w prawodawstwie.
Różnice kulturowe w kontaktach biznesowych
O specyfice kraju świadczy m.in. fakt, iż w przeciwieństwie do innych państw afrykańskich wyspy wchodzące w skład RZP pozostawały niezamieszkane do XV w. a dzisiejsza ludność składa się z potomków niewolników, kolonizatorów (głównie portugalskich) i podróżników. Sprawia to, że historycznie na Wyspach Zielonego Przylądka nie dochodzi do konfliktów etnicznych pomiędzy ludnością tubylczą a napływową, a mieszkańcy RZP co do zasady są pozytywnie nastawieni do obcych.
Pomimo bliskiej odległości od wybrzeża afrykańskiego (ok. 500 km od Senegalu) ludność RZP nie jest postrzegana przez samych Afrykańczyków jako afrykańska, jednocześnie pomimo bliskich kontaktów ze światem zachodnim nie są oni także postrzegani jako Europejczycy. Należy przy tym zwrócić uwagę, że kontakty RZP z innymi krajami afrykańskimi są bardzo ograniczone – zarówno w sferze gospodarczej, jak i społecznej. Wymiana handlowa z kontynentem afrykańskim ma charakter śladowy (mniej niż 2% obrotów handlowych kraju), a turyści, którzy przybywają na wyspy Zielonego Przylądka w ogromnej większości pochodzą z Europy.
Należy zwrócić uwagę, że RZP cieszy się dużym zaufaniem inwestorów zagranicznych, którzy doceniają stabilność polityczną i gospodarczą kraju. Warta podkreślenia jest również polityka władz RZP mająca na celu rozwój kapitału ludzkiego, dzięki czemu poziom alfabetyzacji społeczeństwa jest najwyższy na całym kontynencie afrykańskim.
W kontaktach biznesowych warto przygotować materiały informacyjne o firmie w języku portugalskim. Z uwagi na powszechne użycie języka kreolskiego warto rozważyć współpracę z miejscowym agentem / przedstawicielem, który będzie dbał o rozwijanie kontaktów w terenie. W kontaktach handlowych bywa również wykorzystywany język angielski lub francuski.
Przydatne kontakty i linki
Data aktualizacji: 29.02.2024