Serwis Służby Cywilnej

Dostępne miejsce i środowisko pracy to nie tylko dostępność architektoniczna, czyli dostępne wejście do budynku, windy, podjazdy, toalety itd. To także miejsce przyjazne, czyli takie:

• gdzie panuje dobra atmosfera, którą tworzą życzliwe relacje między pracownikami,
• gdzie są korzystne warunki pracy i jest możliwość godzenia życia zawodowego z prywatnym,
• w którym ludzie są świadomi różnych ograniczeń, z jakimi mierzą się na co dzień osoby ze szczególnymi potrzebami, aby móc pracować.

Budujmy takie miejsca pracy, by dobrze nam się pracowało. Także klienci urzędów będą tam czuli się lepiej, co wpłynie na ocenę jakości usług administracji publicznej.

A my, urzędnicy, co możemy zrobić, aby urząd był bardziej dostępnym miejscem i przyjaznym środowiskiem pracy?

Zadbajmy, aby:

1. wszyscy klienci (wewnętrzni i zewnętrzni) mieli aktualne i rzetelne informacje na temat dostępności (np. przygotujmy informator, zakładkę w intranecie itp.);
2. monitorować jakość obsługi klientów i wykorzystywać wnioski z monitoringu do tego, by regularnie doskonalić standardy obsługi;
3. współpracować z organizacjami pozarządowymi, które zajmują się wspieraniem osób ze szczególnymi potrzebami; wiedza zdobyta dzięki takiej współpracy pomoże ulepszać standardy pracy i obsługi w urzędzie i promować zatrudnienie w służbie cywilnej;
4. pracownicy urzędu byli przygotowani do kontaktów z osobami ze szczególnymi potrzebami. Organizujmy szkolenia, spotkania, konsultacje z przedstawicielami organizacji pozarządowych itp. Włączajmy w tego typu działania w szczególności:
   1. osoby, które przeprowadzają nabory,
   2. zespół, w którym pracuje lub będzie pracować osoba ze szczególnymi potrzebami,
   3. osoby, które odpowiadają za proces przygotowywania nowych pracowników do pracy w nowym środowisku;
5. osoby ze szczególnymi potrzebami miały równe szanse w naborze; m.in.:
   1. pozwólmy im korzystać z własnych urządzeń i rozwiązań, które wspomagają ich pracę (np. pomoc asystenta lub trenera pracy),
   2. dostosujmy do potrzeb kandydatów materiały, z których korzystają oni podczas naboru (np. większa czcionka w materiałach drukowanych),
   3. wydłużmy im czas na rozwiązywanie zadań według poszczególnych metod i technik, odpowiednio do ich potrzeb;
6. w urzędzie funkcjonowały rozwiązania, które umożliwiają godzenie życia zawodowego z prywatnym (np. udogodnienia na stanowiskach pracy, które zwiększą ich dostępność, takie jak możliwość zastosowania elastycznych form czasu pracy czy zmian organizacji pracy na stanowisku).

Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy w ramach projektu "Wypracowanie i upowszechnianie, we współpracy z partnerami społecznymi, modelu wsparcia osób niepełnosprawnych w środowisku pracy" przygotował publikacje, które dotyczą budowania środowiska pracy przyjaznego dla osób ze szczególnymi potrzebami:

 Jednym z wymiarów dostępnej służby cywilnej jest dostępna rekrutacja. Dla osób ze szczególnymi potrzebami jest ważne, abyśmy zapewnili im powszechny i bez barier dostęp do zatrudnienia. Daje on szansę na niezależność i samodzielność finansową.

Te cele można osiągnąć, pracując w służbie cywilnej. Osoby ze szczególnymi potrzebami powinny móc realizować swoje ambicje zawodowe jak inni.

Dostępność w rekrutacji jest naszym priorytetem. Dlatego zapewniamy powszechny dostęp do informacji nt. ofert pracy w służbie cywilnej, w ponad 1800 urzędach. Ogłoszenia o wolnych stanowiskach pracy w służbie cywilnej publikujemy na stronie www.nabory.kprm.gov.pl.

Zachęcamy do udziału w rekrutacji wszystkich, którzy są zainteresowani pracą w służbie cywilnej.

Coraz więcej urzędów podkreśla swoją otwartość na wszystkich kandydatów i umieszcza deklarację: „Nasz urząd jest pracodawcą równych szans i wszystkie aplikacje są rozważane z równą uwagą bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną czy też jakąkolwiek inną cechę prawnie chronioną”.

Otwartość na kandydatów ze szczególnymi potrzebami to także możliwość zgłaszania przez nich potrzeb związanych z udziałem w naborze.

Znalezienie właściwej oferty pracy to dopiero początek drogi. Zadbajmy o to, aby osoby ze szczególnymi potrzebami miały równe szanse w trakcie całego naboru, np. by mogły:

• korzystać z własnych urządzeń i rozwiązań wspomagających ich pracę,
• brać udział w naborze za pomocą elektronicznych środków łączności, np. przez internet.

Pamiętajmy też o dostępności architektonicznej pomieszczeń, w których odbywa się np. rozmowa rekrutacyjna. Zlikwidujmy bariery, które mogą pojawić się przed kandydatem, tzn.:

• jeśli w budynku brakuje windy, zorganizujmy nabór na parterze,
• przeprowadźmy nabór w miejscu, w którym dostępna jest toaleta dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

W wyniku realizacji projektu „Procedury bez barier”, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Działanie 2.16 „Usprawnienie procesu stanowienia prawa” Programu Operacyjnego Europejskiego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020, opracowaliśmy „Zalecenie Szefa Służby Cywilnej w zakresie zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w służbie cywilnej”.

Zalecenie ma wesprzeć działania nastawione na wspieranie osób z niepełnosprawnościami na wszystkich etapach zatrudnienia, począwszy od przygotowania procesu rekrutacji i ogłoszenia po etap świadczenia pracy.

W Zaleceniu zwracamy uwagę na potrzebę zwiększania dostępności środowiska pracy oraz poszerzania kompetencji pracowników urzędów. Prezentujemy działania, które każdy urząd może uwzględnić podczas wdrażania zmian pod kątem zwiększania dostępności zatrudnienia.

Zachęcamy do zapoznania się z Zaleceniem i korzystania z zawartych w nim rekomendacji.

Aktywizacja zawodowa

Żeby wspierać aktywizację zawodową osób ze szczególnymi potrzebami, od wielu lat współpracujemy z organizatorami targów i konferencji. Podczas targów:

• opowiadamy o służbie cywilnej i podkreślamy zróżnicowanie pracy, którą wykonują członkowie korpusu służby cywilnej,
• informujemy o zasadach naboru i o zasadzie pierwszeństwa w zatrudnieniu,
• przedstawiamy oferty pracy,
• udzielamy wskazówek, w jaki sposób przygotować ofertę i jak przygotować się do udziału w naborze,
• zachęcamy, by zdobywać doświadczenia i zgłaszać się na praktyki studenckie i staże zawodowe.

Regularnie monitorujemy ogłoszenia o naborze. Analizujemy wymagania, które są stawiane kandydatom do pracy w urzędach. Sprawdzamy też, w jaki sposób zostały opisane warunki pracy. Rzetelność tych informacji jest szczególnie ważna dla osób z niepełnosprawnościami, które szukają pracy w służbie cywilnej. Ułatwia podjęcie decyzji o udziale w rekrutacji.

Pierwszeństwo w zatrudnieniu

Pamiętajmy, że osoby z niepełnosprawnościami mogą korzystać z prawa pierwszeństwa w zatrudnieniu. Co to oznacza dla osoby z niepełnosprawnością? Jeśli okaże się ona w naborze jednym z pięciu najlepszych kandydatów, to właśnie jej dyrektor generalny lub kierownik urzędu zaproponuje zatrudnienie w pierwszej kolejności. Pierwszeństwo przysługuje osobie z niepełnosprawnością, jeżeli w odpowiedzi na ogłoszenie o naborze dołączy do wymaganych dokumentów kopię dokumentu potwierdzającego niepełnosprawność.

Prawo pierwszeństwa w zatrudnieniu przysługuje w urzędzie, w którym wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest niższy niż 6%. Informacja ta znajduje się w ogłoszeniu o naborze. Nabory, w których można skorzystać z pierwszeństwa, są oznaczane na stronie www.nabory.kprm.gov.pl piktogramem . Takie ogłoszenia o naborach można wybrać w wyszukiwarce.

Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak inni zachęcają osoby ze szczególnymi potrzebami do pracy w służbie cywilnej, zapoznaj się z dobrą praktyką Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.

Ludzie sprawni, bez ograniczeń, często nie wiedzą, jak zachować się wobec osób ze szczególnymi potrzebami. Mimo że mieszkamy, pracujemy i uczymy się razem, czasem nie radzimy sobie w zwykłych życiowych relacjach.

My, urzędnicy też nie zawsze potrafimy komunikować się i współpracować z osobami, które mają szczególne potrzeby. Obsługa osoby niepełnosprawnej ruchowo wygląda inaczej niż obsługa osoby z niepełnosprawnością wzrokową czy słuchową. W inny sposób komunikujemy się z osobami starszymi. Sprawna obsługa kobiet w ciąży czy opiekunów małych dzieci też wymaga indywidualnego podejścia.

Kiedy myślimy o osobach ze szczególnymi potrzebami, w głowie mamy ograniczenia ich sprawności, np. ruchowej czy intelektualnej. Powinniśmy dostrzegać bariery, na które te osoby napotykają. Często problemy z dostępnością wynikają z nieświadomości ludzi, także nas, urzędników. Dlatego tak ważne jest, byśmy wiedzieli, jakie są rodzaje niepełnosprawności i jakie potrzeby mają osoby z niepełnosprawnościami.

Klienci ze szczególnymi potrzebami, którzy mają sprawy do załatwienia w urzędzie, nie mogą budzić obaw czy zakłopotania urzędników. Uczmy się, jak rozmawiać z takimi osobami i jak pomagać, by ich nie urazić. Bądźmy też świadomi naszych postaw, zachowań, tak by nie narzucać się i unikać nadopiekuńczości. Do tego potrzebujemy wiedzy, doświadczenia i dobrych praktyk.

W administracji publicznej dążymy do tego, aby usługi publiczne były dostępne, a obsługa klienta ze szczególnymi potrzebami — sprawna i efektywna. W latach 2020-2022 planujemy:

• przejrzeć procedury obsługi klienta w wybranych urzędach administracji publicznej. Chcemy sprawdzić, czy i jakie są przeszkody i utrudnienia w obsłudze osób ze szczególnymi potrzebami. Pozwoli nam to usprawnić zasady obsługi klienta w tych urzędach;
• wprowadzać i doskonalić procedury obsługi klienta pod kątem osób ze szczególnymi potrzebami.

Więcej informacji na stronie projektu „Procedury bez barier”.

Poniżej znajdziesz materiały informacyjne i edukacyjne, które pomogą zrozumieć, jak komunikować się z osobami ze szczególnymi potrzebami.

Kursy w systemie e-learningowym służby cywilnej:

• Dostępność w zatrudnieniu oraz obsłudze klientów ze szczególnymi potrzebami,
• Dostępność cyfrowa – kurs dla redaktorów technicznych stron internetowych urzędów,
• Dostępność cyfrowa – kurs dla redaktorów merytorycznych stron internetowych urzędów,
• Zatrudnienie osób ze szczególnymi potrzebami,
• Obsługa klienta ze szczególnymi potrzebami,
• Obsługa klienta z niepełnosprawnościami,
• Dostępny urząd - szkolenie dla koordynatorów,
• Projektowanie usług publicznych dostępnych dla osób z niepełnosprawnościami.