Retencja

W spotkaniu organizowanym w ramach inicjatywy Koniec z betonem w centrach miast uczestniczyło ponad 100 przedstawicieli samorządu terytorialnego oraz prelegenci z Instytutu Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB), Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych (ICiMB), urzędów miast: Zamościa, Łodzi i Rudy Śląskiej. Głównym celem spotkania było przedstawienie najlepszych praktyk realizowanych w miastach z zakresu retencji oraz przybliżenie możliwości zastosowania permeabilnych nawierzchni.

Wstępem do spotkania było przybliżenie tematu związanego ze zmianą klimatu i jej skutkami oraz identyfikacją wpływu miast na zasoby wodne. Wśród najistotniejszych wyzwań związanych z urbanizacją w miastach wymienia się regulację koryt cieków, likwidację naturalnych meandrów, zabudowywanie naturalnych terenów zalewowych oraz nadmierne uszczelnianie powierzchni. Rozwój retencji miejskiej jest jednym z podstawowych działań adaptacyjnych, który ma pozytywny wpływ dla miast i jego mieszkańców. Zwiększa bezpieczeństwo mieszkańców, mienia i infrastruktury dzięki redukcji zagrożeń związanych ze zmianami klimatu oraz przynosi korzyści ekonomiczne wynikające m.in. z unikniętych strat.

Presja związana z urbanizacją dotyczy głównie przestrzeni publicznych w miastach, które w jej wyniku są nadmiernie uszczelniane lub zabetonowywane. Jedną z możliwości ograniczenia złego wpływu uszczelniania gruntów na retencję jest m.in. stosowanie permeabilnych (przepuszczalnych) nawierzchni. Nawierzchnie tego typu umożliwiają wchłanianie wody deszczowej przez grunt czym przyczyniają się do jej zatrzymania na dłużej w gruncie. Ponadto możliwe jest zastosowanie materiałów z recyklingu w budowie powierzchni przepuszczalnych, co przyczynia się do ograniczenia ilości odpadów. Stosując powierzchnie tego typu warto jednak pamiętać, że nie są one wytłumaczeniem dla betonowania przestrzeni w miastach a największe korzyści dla mieszkańców świadczą obszary błękitno-zielonej infrastruktury.

Praktycy z urzędów miejskich podzielili się z uczestnikami webinaru dobrymi praktykami realizowanymi przez ich jednostki oraz zwrócili uwagę na możliwe występujące trudności w realizacji działań związanych ze zwiększaniem retencji. Największym wyzwaniem dla samorządów jest finansowanie tego typu działań. Oprócz wykorzystywania dostępnych dofinansowań warto podjąć współpracę z lokalnymi przedsiębiorcami. To właśnie dzięki wykorzystaniu niewielkich środków można zrealizować liczne mikro działania na terenie miasta. Należy jednak pamiętać o dokładnej diagnozie potrzeb i opinii mieszkańców np. poprzez spotkania bezpośrednie. Ta forma dialogu przynosi najlepsze rezultaty i jednocześnie pozwala na poszerzenie wiedzy mieszkańców w zakresie retencji czy adaptacji do zmian klimatu. Działania w tym zakresie wymagają pracy w terenie we współpracy z mieszkańcami, lokalnymi przedsiębiorcami, NGOs czy jednostkami kultury, sportu i promocji.

Realizując działania związane z retencją ważne jest wspieranie także wspólnot czy spółdzielni mieszkaniowych. Przyczyni się to do przestrzennego rozdrobnienia działań retencyjnych na lokalnych, niewielkich przestrzeniach wspólnych, dostępnych dla mieszkańców, a tym samym zwiększy odporność miasta na zmiany klimatu.

Nie mniej istotną kwestią jest odtwarzanie i zachowywanie ciągłości terenów błękitno-zielonej infrastruktury, które przyczynią się do poprawy bioróżnorodności w miastach oraz stworzą atrakcyjne przestrzenie dla mieszkańców.

Zachęcamy do zapoznania się z prezentacjami.