Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie

Jesteśmy świadkami szybko postępujących zmian klimatycznych, przejawiających się coraz częstszymi suszami i powodziami, dlatego retencja wód jest kluczowa by zapobiegać tym skrajnym zjawiskom.

W ciągu ostatnich lat w miesiącach wiosenno-letnich borykamy się ze zjawiskiem opadów nawalnych, w wyniku których dochodzi do lokalnych podtopień. Problem ten jest szczególnie widoczny na silnie zurbanizowanych obszarach miejskich ze zbytnio uszczelnionymi powierzchniami. Przez nadmierną ilość betonu, woda nie może swobodnie infiltrować do gruntu, zaś kanalizacja nie radzi sobie z jej zbyt dużym napływem, co powoduje miejskie powodzie błyskawiczne.

W dobie zmian klimatu coraz częściej borykamy się z suszami i powodziami, które powodują ogromne straty w świecie człowieka i przyrody. Rozwiązaniem, które kompleksowo ogranicza negatywne skutki obu zjawisk jest retencja, czyli zatrzymywanie wody. Służą temu zbiorniki retencyjne, które gromadzą wodę w okresie nasilonych opadów i stanowią jej rezerwuar w okresie niedoborów wody. Dzięki budowie zbiorników wzmacniamy nasze bezpieczeństwo, przez zwiększenie zasobów wodnych i skuteczne przeciwdziałanie naturalnym kataklizmom.

Zmiany klimatu widoczne są na każdym kroku. Z jednej strony borykamy się podtopieniami spowodowanymi przez gwałtowne opady, z drugiej – poziom wody w rzekach i jeziorach, szczególnie latem, jest bardzo niski, co skutkuje suszą i trudnościami z zaopatrzeniem w wodę. Prognozy są jasne – jeśli nic nie zrobimy, wody pitnej zabraknie. Odpowiedzią jest retencja wód!

Pierwszy kwietnia rozpoczyna Tydzień Czystości Wód. Celem akcji jest zwrócenie uwagi na rosnący problem zanieczyszczenia rzek, jezior i mórz i zachęcenie do większej troski o nasze zasoby wody. Skażona woda wpływa negatywnie na życie zwierząt, roślin i ludzi, dlatego niezbędne jest podejmowanie działań zaradczych. Wody Polskie robią to na kilka sposobów – przez planistykę, kontrole gospodarowania wodami, akcje sprzątania oraz edukację. Także każdy z nas ma wpływ na czystość wód w swojej okolicy i może zaangażować się na rzecz ochrony środowiska naturalnego. Przykład dają nasi Pracownicy, którzy angażują się w liczne akcje oczyszczania rzek i jezior w całej Polsce!

Choć wody gruntowe są niewidoczne, ich wpływ na nasze życie jest widoczny wszędzie. Są najobfitszym zbiornikiem słodkiej wody na świecie, który ma ogromne znaczenie dla człowieka i środowiska naturalnego. Dzięki nim możliwe jest zaopatrywanie ludzi w wodę pitną, a także funkcjonowanie systemów sanitarnych, rolnictwa i przemysłu. To one są kluczowym regulatorem obiegu wody, który będzie odgrywać doniosłą rolę w adaptacji do zmian klimatu i ekstremalnych zjawisk wodnych, takich jak powodzie i susze. Wody podziemne mogą być poza zasięgiem wzroku, ale nie mogą być zapomniane, dlatego musimy podejmować działania dla ich ochrony.

Co roku 2 lutego obchodzimy Światowy Dzień Mokradeł. Obszary wodno-błotne są cenne nie tylko z punktu widzenia przyrodniczego, ale również z perspektywy człowieka. Należy dbać o ochronę i zrównoważone użytkowanie terenów podmokłych dla zapewnienia dobrobytu ludzi i dobrego stanu środowiska. Wpisują się w to dobre praktyki, takie jak odtwarzanie stref buforowych, czy rozwój retencji śródpolnej, a także większe projekty zakładające rekultywację terenów zdegradowanych w celu zwiększenia bioróżnorodności.

Przybliżamy pro-przyrodnicze rozwiązania, jakie stosujemy podczas budowy wałów przeciwpowodziowych i innych obiektów hydrotechnicznych oraz bieżących prac utrzymaniowych. Kamień, wiklina i żwir – to często używane materiały. Standardem jest budowanie bystrzy oraz przepławek i wykorzystywane innych przyjaznych naturze rozwiązań.

Głównym zadaniem Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie jest ochrona mieszkańców Polski przed powodzią i suszą, zrównoważone gospodarowanie wodami dla ochrony krajowych zasobów wodnych oraz zarządzanie środowiskiem wodnym. Wody Polskie - jako największy podmiot zarządzający wodami będącymi własnością Skarbu Państwa - ma obowiązek prawny ich utrzymywania, włączając w to rozbiórkę i modyfikację tam bobrowych, o czym traktuje art. 227 ustawy Prawo wodne.

Projekt II aktualizacji Planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy został przyjęty w drodze rozporządzenia ministra właściwego ds. gospodarki wodnej, jako dokument obowiązujący przez kolejnych 6 lat. To dobry moment na dokonanie podsumowania – co to jest „filozofia” gospodarowania wodami i jak wygląda Polska na tle Europy, jeśli chodzi o stan wód.

Choć mroźno-śnieżna aura naturalnie kojarzy się z tymi jednostkami, najlepszym czasem na lodołamanie jest odwilż. 26 rzecznych lodołamaczy Wód Polskich jest w gotowości, by w razie wystąpienia niebezpiecznych zjawisk lodowych ruszyć do akcji. Pogotowie zimowe trwa od grudnia do marca. Mimo, że są to specjalistyczne jednostki nigdy nie dorównają gabarytami gigantycznym maszynom przemierzającym arktyczne wody w niskich temperaturach – morskim lodołamaczom. Trzeba mieć jednak na uwadze, że choć oba statki mają tą samą nazwę i tak samo łamią lód, to jednak są stworzone do zupełnie innych celów.

Zbiornik Racibórz Dolny to największy obiekt hydrotechniczny w Polsce. Ukończony w lecie 2020 roku, chroni 2,5 mln mieszkańców trzech nadodrzańskich województw: śląskiego, opolskiego i dolnośląskiego. Jego pojemność to 185 mln m3, co pozwala na przechwycenie fali z Powodzi Tysiąclecia. Zbiornik umożliwia spłaszczenie fali powodziowej oraz opóźnia moment dojścia fali odrzańskiej do ujścia Nysy Kłodzkiej, zmniejszając tym samym prawdopodobieństwo nałożenia się dwóch kulminacji fal.

W Polsce mamy około 60 rodzimych gatunków ryb. W naszych wodach pojawia się również około 40 gatunków obcych. Często są one inwazyjne i ich grupa może być nawet liczniejsza niż grupa gatunków rodzimych. Na stan populacji ryb wpływają różne czynniki, takie jak warunki hydrologiczne, biologiczne czy działalność człowieka. Nadzorowanie tego skomplikowanego mechanizmu wymaga wiedzy, badań i doświadczenia. Jak zatem Wody Polskie dbają o zasoby ryb?

Pracownicy Wód Polskich to często wyspecjalizowani w wąskich dziedzinach eksperci. Mimo odpowiedzialnych funkcji i specjalistycznych kompetencji, które wielu z nich realizuje zarządzając na co dzień infrastrukturą przeciwpowodziową, na co dzień muszą mierzyć się z usuwaniem szkód i zniszczeń dokonywanych na obiektach i budowlach hydrotechnicznych przez wandali oraz osoby lekceważące sobie przepisy prawa. Warto pamiętać, że awarie spowodowane dewastacją infrastruktury przeciwpowodziowej, przeciwdziałającej skutkom suszy i umożliwiającej żeglugę na wodach śródlądowych, mogą w konsekwencji prowadzić do tragedii.