Mniejszości Narodowe i Etniczne

Podczas przeprowadzonego w 2011 r. Narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań narodowość karaimską zadeklarowało 313 obywateli polskich (wedle danych poprzedniego Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2002 r. liczebność mniejszości karaimskiej wynosiła 43 osoby), w tym: w województwie mazowieckim – 98 osób, łódzkim – 46, dolnośląskim – 46. Karaimi mieszkają przede wszystkim w Warszawie i okolicach, Łodzi i Wrocławiu. Pierwsze grupy Karaimów przybyły z Krymu w XIII wieku i osiedliły się na ziemiach księstwa halicko-wołyńskiego (Łuck, Halicz, Lwów). Na przełomie XIII/XIV w. duża grupa Karaimów została osiedlona w Trokach koło Wilna. Na obecne tereny Polski Karaimi przesiedlili się po II wojnie światowej w wyniku repatriacji ze wschodnich kresów Rzeczypospolitej.

Polscy Karaimi zatracili znajomość ojczystego języka. Nauczanie języka karaimskiego dla dzieci i młodzieży odbywa się podczas letnich szkół języka karaimskiego odbywających się w Trokach, na Litwie.

Karaimów wyróżnia religia karaimska, wywodząca się z judaizmu. Istotne znaczenie w życiu mniejszości karaimskiej ma działalność Karaimskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Główna organizacja:

• Związek Karaimów Polskich.

Najważniejszy tytuł prasowy:

• Awazymyz – kwartalnik.
• Najważniejsze impreza kulturalna:
• cykl imprez „Spis podróżny. Karaimskie drogi” – w ramach którego prezentowana jest wystawa „Karaj jołłary - Karaimi w starej fotografii” oraz organizowane są wydarzenia towarzyszące.

Język karaimski

Język karaimski należy do grupy języków turkijskich. Występuje w dwóch odmianach: wschodniej (krymskiej) i zachodniej (polskiej). Odmiana polska dzieli się na dwa dialekty: północny (trocki – używany w okolicach Trok, Wilna i Poniewieża (Litwa)) i południowy (łucko-halicki – używany był w Haliczu i Łucku (Zachodnia Ukraina)). Dziś językiem używanym jest dialekt północny języka karaimskiego, dialekty południowy i krymski są wymarłe. Pierwszym systemem używanym do zapisu języka karaimskiego było pismo hebrajskie. Na przełomie XIX i XX wieku zaczęło być ono wypierane przez cyrylicę oraz alfabet łaciński, które są używane obecnie do jego zapisu.

Język karaimski nie jest językiem urzędowym żadnego z krajów. Pozostaje on jedynie językiem mniejszości etnicznych zamieszkujących Polskę, Ukrainę i Litwę.

W Polsce mieszka około 100 osób posługujących się językiem karaimskim. Zamieszkują one przede wszystkim województwo mazowieckie, pomorskie i dolnośląskie, a ich język narodowy używany jest najczęściej w życiu religijnym, w literaturze oraz kontaktach ze starszymi członkami rodzin.

Język i kultura karaimska są pielęgnowane w Polsce przez Związek Karaimów Polskich z siedzibą we Wrocławiu oraz Karaimski Związek Religijny z siedzibą w Warszawie. Na łamach wydawanego od 25 lat pisma historyczno-społeczno-kulturalnego Karaimów „Awazymyz” publikowane są utwory literackie w języku karaimskim. Ponadto w Warszawie od 2003 r. istnieje młodzieżowy Karaimski Zespół Folklorystyczny Dostłar (Przyjaciele), który występuje na festiwalach krajowych i zagranicznych. Zespół prezentuje tradycyjny taniec i śpiew, a także ubiór karaimski*. W repertuarze Zespołu Dostłar są również etiudy teatralne m.in. w języku karaimskim. Utwory wokalne w j ęzyku karaimskim włącza do swojego repertuaru Marcin Krupa (tenor), członek społeczności karaimskiej, student Wydziału Wokalnego Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu.

* http://www.inne-jezyki.amu.edu.pl/Frontend/Language/Details/32 dostęp: 28.10.2014