Mniejszości Narodowe i Etniczne

Rosjanie to mniejszość narodowa, do której przynależność podczas przeprowadzonego w 2011 r. Narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań zadeklarowało 8.796 obywateli polskich (wedle danych poprzedniego NSP z 2002 r. liczebność mniejszości rosyjskiej wynosiła 3 244 osób), w tym: w województwie mazowieckim – 1 950 osób (według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2002 r. - 614), dolnośląskim – 861 (według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2002 r. - 362), śląskim – 829 (według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2002 r. - 275). Rosjanie mieszkający w Polsce wywodzą się głównie z kolejnych fal migracyjnych, w ramach których przybywali do Polski: w okresie rozbiorów, po rewolucji październikowej, w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz po rozpadzie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Przedstawiciele społeczności rosyjskiej należą w większości do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Ponadto w województwie podlaskim i warmińsko-mazurskim mieszkają staroobrzędowcy (starowiercy). Grupa ta, jako grupa wyznaniowa, powstała w drugiej połowie XVII wieku w wyniku rozłamu w rosyjskiej cerkwi prawosławnej. Pod koniec XVIII wieku staroobrzędowcy osiedlili się na obecnych terenach Polski (Suwalszczyzna i Mazury) uchodząc przed prześladowaniami religijnymi. W okresie ostatnich lat w grupie tej obserwuje się przechodzenie od samoidentyfikacji przede wszystkim religijnej do narodowej, co związane jest m. in. z zacieśnianiem współpracy z innymi organizacjami mniejszości rosyjskiej w Polsce, grupującymi przede wszystkim imigrantów oraz ich potomków oraz korzystaniem z programów Federacji Rosyjskiej przeznaczonych dla organizacji mniejszości rosyjskiej zza granicy.

Główne organizacje:

• STOWARZYSZENIE RUSSKIJ DOM  z siedzibą w Warszawie,
• STOWARZYSZENIE "WSPÓLNOTA ROSYJSKA" z siedzibą w Warszawie,
• ROSYJSKIE STOWARZYSZENIE KULTURALNO-OŚWIATOWE z siedzibą w Białymstoku,
• STOWARZYSZENIE RODAKÓW ROSJI W POLSCE - SSR "GALICYA".

Największe imprezy kulturalne:

• działalność zespołu wokalnego RODNIK,
• "Weekendy z Rosyjskim" - Klub miłosników języka rosyjskiego i kultury rosyjskiej,
• Obchody tradycyjnego ludowego święta Maslenica w Warszawie,
• Międzynarodowy Dzień Języka Rosyjskiego "W języku Puszkina",
• cykliczne wydawanie przeglądu kulturalno-informacyjnego w języku rosyjskim ""Здравствуйте!" ("Zdrawstwujte!"),
• prowadzenie szkółki weekendowej języka rosyjskiego i kultury rosyjskiej dla dzieci.

Język rosyjski 

Język rosyjski należy do wschodniej grupy języków słowiańskich. W wieku XIV wyodrębnił się z języka staroruskiego. Wyróżnia się w nim trzy zespoły dialektalne: północny, południowy i pas gwar przejściowych. Alfabetem języka rosyjskiego jest cyrylica. 

Język rosyjski pozostaje dziś najpopularniejszym językiem słowiańskim. Jest językiem urzędowym na terenie Rosji, jednym z języków państwowych na Białorusi i Kirgistanie. Ponadto jest językiem urzędowym na Terytorium Autonomicznym Gagauzja (Mołdawia). Rozpowszechniony jest także na terenie byłego ZSRR. Łącznie na świecie posługuje się nim ponad 200 mln osób.

Według danych Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 r. językiem rosyjskim w domu posługuje się w Polsce niemal 20 tys. osób. Część osób posługujących się językiem rosyjskim używa gwary staroobrzędowców. Obecnie w kraju jest ich około 2 tys. Zamieszkują północno-wschodnią część kraju, przede wszystkim rejony Augustowa, Suwałk, Wodziłek i Wojnowa. Rosyjska gwara staroobrzędowców jest używana przede wszystkim w życiu religijnym*. 

Literacki język rosyjski funkcjonuje w Polsce jako wewnętrzny język Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Ukazują się w nim także czasopisma religijne, takie jak: „Cerkownyj Wiestnik” oraz „Prawosławnyj Kalendar”*. W języku rosyjskim ukazuje się także „Russkij Kurier Warszawy” i magazyn „Zdrawstwujtie”. Instytucją, która propaguje w Polsce język i kulturę rosyjską, jest m.in. chór staroobrzędowców „Riabina”*.

* W. Pisarek, Polszczyzna 2000: Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, str. 297