Minister Tomasz Siemoniak: potrzeba bardzo śmiałej, kompleksowej i wizjonerskiej legislacji, która na lata wzmocni ochronę ludności i obronę cywilną w Polsce
27.09.2024
- Mam zaszczyt w imieniu Rady Ministrów przedstawić jeden z najważniejszych projektów legislacyjnych w tej kadencji, a być może też wykraczających poza kadencję. Ten projekt dotyczy kompleksowego uregulowania ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce – mówił szef MSWiA. W Sejmie odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej.
Minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak podkreślił, że projekt ustawy dotyczy kompleksowego uregulowania ochrony ludności i obrony cywilnej.
Dziś potrzeba bardzo śmiałej, kompleksowej i wizjonerskiej legislacji, która na dziesięciolecia ureguluje system ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce
- powiedział szef MSWiA.
Tomasz Siemoniak zwrócił także uwagę, że w konfliktach, szczególnie podczas drugiej wojny światowej, liczba ludności cywilnej, która zginęła była „tragicznie wysoka". Także napaść Rosji na Ukrainę, jak zauważył, pokazuje, jak ważne są kwestie ochrony ludności.
Ludność cywilna dla zbrodniarzy XXI wieku stała się celem i jej ochrona jest naturalnym zadaniem każdego z państw
- zaznaczył.
Szef MSWiA powiedział, że projekt to odpowiedź na zaniechania ostatnich dziesięcioleci.
Dziś potrzeba bardzo zdecydowanej, stanowczej legislacji, która na długie lata i dziesięciolecia zacznie wzmacniać bezpieczeństwo i ochronę ludności, uzupełniając te filary bezpieczeństwa Polski, którymi są siły zbrojne, czyli cały komponent militarny i komponent sojuszniczy
- podkreślił.
Minister zaapelował do posłanek i posłów o merytoryczną dyskusję nad projektem ustawy.
Ochrona ludności nie ma barwy politycznej. Ochrona ludności dotyczy wszystkich obywateli, wyborców, wszystkich partii. Gorąco apeluję o to, aby wszystkie kluby parlamentarne, wszyscy przedstawiciele właśnie z taką myślą podeszli do tego projektu
– mówił.
Minister spraw wewnętrznych i administracji, koordynator służb specjalnych, podczas wystąpienia w Sejmie, zwrócił uwagę na kluczową rolę sprawnego działania służb w zapewnieniu Polakom bezpieczeństwa.
Wspólne działanie od kilku lat na granicy polsko-białoruskiej pokazuje, że to jest absolutnie celowe i możliwe, że służby państwa powinny działać wspólnie skonsolidowane, z dowodzeniem tak usytuowanym, żeby było ono optymalne z punktu widzenia efektów. Pokazują to również doświadczenia ostatnich tygodni współdziałania służb MSWiA z Wojskiem Polskim w walce z powodzią i jej skutkami
– mówił.
Projekt ustawy ochronie ludności i obronie cywilnej
Obszar ochrony ludności i obrony cywilnej od dłuższego czasu wymagał kompleksowej regulacji, adekwatnej do zmieniającej się rzeczywistości oraz pojawiających się nowych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych. Wejście w życie ustawy z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny dodatkowo spowodowało lukę prawną w tym obszarze, gdyż usunięte zostały przepisy w zakresie funkcjonowania obrony cywilnej oraz Szefa Obrony Cywilnej Kraju.
W Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji został opracowany projekt ustawy, która tworzy kompleksowy system ochrony ludności i obrony cywilnej w naszym kraju.
Projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej określa zadania ochrony ludności w czasie pokoju i w czasie wojny; organy i podmioty realizujące zadania ochrony ludności oraz zasady planowania ochrony ludności i obrony cywilnej. Proponowane rozwiązania zawierają zasady funkcjonowania systemu wykrywania zagrożeń, ostrzegania, powiadamiania i alarmowania o zagrożeniach; zasady użytkowania obiektów zbiorowej ochrony, a także zasady funkcjonowania i organizacji obrony cywilnej oraz sposób powoływania personelu do obrony cywilnej.
Przygotowane przepisy powstały we współpracy organów administracji rządowej, środowisk samorządowych oraz akademickich. To również licznie reprezentowane organizacje pozarządowe oraz obywatele, którzy indywidualnie przekazywali swoje spostrzeżenia, opinie i propozycje.
System ochrony ludności
Zasadniczym celem ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej jest wypełnienie społecznego zapotrzebowania na bezpieczne i odporne środowisko cywilne w kontekście zagrożeń militarnych i pozamilitarnych. Ustawa koncentruje się na bezpieczeństwie obywateli i nie wpływa na swobody obywatelskie.
Konstrukcja systemu ochrony ludności została oparta na już istniejących strukturach. Chodzi o optymalne wykorzystanie potencjału krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (szczególnie Państwowej Straży Pożarnej i ochotniczych straży pożarnych), struktur zarządzania kryzysowego, Systemu Powiadamiania Ratunkowego, Państwowego Ratownictwa Medycznego, podmiotów leczniczych oraz organizacji pozarządowych. To również przygotowanie organów administracji publicznej do realizacji przewidzianych zadań. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji będzie odpowiedzialny za koordynację funkcjonowania systemu ochrony ludności na poziomie centralnym. W tym zakresie otrzyma wsparcie Rządowego Zespołu Ochrony Ludności.
W momencie wprowadzenia stanu wojennego i w czasie wojny ochrona ludności przekształca się w obronę cywilną. Będzie mieć na celu ochronę ludności cywilnej przed zagrożeniami wynikającymi z działań zbrojnych i ich następstw. Nowe przepisy przewidują m.in. powstanie korpusu ochrony cywilnej, który w przypadku wybuchu wojny, przekształca się w korpus obrony cywilnej.
Wykrywanie, ostrzeganie i alarmowanie o zagrożeniach
Projekt opisuje także wykrywanie zagrożeń, ostrzeganie, powiadamianie i alarmowanie o nich. Zagrożenia dla ludności będą wykrywane za pomocą systemu integrującego między innymi systemy: Sił Zbrojnych RP; stacji wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych; nadzorowane przez ministra zdrowia, nadzorowane przez ministra obrony narodowej oraz pozostałe systemy wykrywania i alarmowania oraz systemy wczesnego ostrzegania o zagrożeniach.
Przewidziano też tworzenie planów ewakuacji ludności, które obejmują zagadnienia przemieszczenia ludności z miejsca zagrożonego i przyjęcia jej w miejscu bezpiecznym, w czasie wojny i w przypadku wystąpienia klęski żywiołowej.
Rządowe Centrum Bezpieczeństwa przygotuje krajowy plan ewakuacji a wojewoda opracuje wojewódzki plan ewakuacji ludności, do którego wkłady wniosą wójt (burmistrz, prezydent miasta) oraz starosta.
System bezpiecznej łączności państwowej
Projekt zakłada również utworzenie systemu bezpiecznej łączności państwowej. Zapewni ciągłość funkcjonowania administracji państwowej oraz ochronę ludności w czasie pokoju i w czasie wojny.
System zagwarantuje zbudowanie interoperacyjności pomiędzy systemami łączności i komunikacji administracji publicznej, służb podległych MSWiA z systemami podległymi MON. Stworzy również możliwość ostrzegania, powiadamiania i alarmowania ludności o zagrożeniach oraz skomunikowania służb państwowych i podmiotów ochrony ludności w wykonywaniu zadań ochrony ludności i obrony cywilnej oraz funkcjonowanie bezpiecznych, cyfrowych kanałów łączności w sieci stacjonarnej, radiowej, komórkowej i satelitarnej.
Zakres systemu obejmie jawną i niejawną łączność stacjonarną, infrastrukturę wideokonferencyjną, bezpieczną łączność mobilną, w tym niejawną łączność komórkową, a także bezpieczną radiową łączność trankingową i bezpieczną łączność satelitarną.
Obiekty zbiorowej ochrony
Ustawa reguluje również kwestie obiektów zbiorowej ochrony. Wydane zostanie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie warunków technicznych dla budowli ochronnych i dla ich użytkowania. Pozwoli to na przeprowadzenie inwentaryzacji istniejących obiektów i ustalenie liczby budowli, które mogłyby być wykorzystane jako schrony i ukrycia. Po raz pierwszy w Polsce porządkujemy tę kwestię, dzieląc obiekty zbiorowej ochrony według zapewnianego poziomu ochrony dla ludności na budowle ochronne (schrony i ukrycia) oraz miejsca doraźnego schronienia. Chcemy, aby każdy mieszkaniec wiedział gdzie są obiekty zbiorowej ochrony i jaki poziom bezpieczeństwa mogą zapewnić. Centralną ewidencję obiektów zbiorowej ochrony prowadził będzie komendant główny Państwowej Straży Pożarnej.
Przygotowane przepisy odnoszą się także do kwestii związanych z finansowaniem ochrony ludności i przewidują, że na rozwój systemu ochrony ludności i obrony cywilnej będzie przeznaczane co najmniej 0,3 % PKB. Dzięki temu Polska będzie miała nowoczesny system ochrony ludności i obrony cywilnej na miarę XXI wieku, dzięki któremu Polacy będą mogli czuć się bezpiecznie.