Przeciwdziałanie handlowi ludźmi

Handel ludźmi jest formą współczesnego niewolnictwa i poważnym przestępstwem rażąco naruszającym podstawowe prawa człowieka, którego istotą jest wykorzystanie człowieka nawet za jego zgodą, przy użyciu wskazanych w kodeksie karnym metod i środków. Jest zbrodnią naruszającą niezbywalne prawo każdego człowieka do godności zagwarantowanej przez liczne porozumienia międzynarodowe, w tym dyrektywy unijne, a także przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej. Prawo to jest jednak łamane, nie tylko w Polsce. Ofiarami handlarzy co roku padają miliony ludzi na całym świecie: kobiety i mężczyźni, dorośli i dzieci.

Handel ludźmi jest zjawiskiem podlegającym dynamicznym przemianom, którego nasilenie zaobserwowano w Polsce na początku lat 90-tych XX wieku. Obecnie Polska nie jest już tylko krajem pochodzenia ofiar, ale jest także krajem tranzytowym, przez który odbywa się transfer ofiar oraz krajem docelowym dla ofiar wykorzystywanych głównie w prostytucji i pracy przymusowej.

Różnorodność form wykorzystania, transgraniczność, zróżnicowanie stosowanych przez sprawców środków przemocy, trudne, nieraz sprzeczne emocje ofiar, a także niejednolity odbiór społeczny procederu w zależności od regionu świata – wszystko to czyni z handlu ludźmi wyzwanie dla społeczności międzynarodowej oraz organów władzy i ścigania. Co więcej, handel ludźmi jest przestępstwem ściśle związanym z ruchami migracyjnymi, jest więc zjawiskiem dynamicznym, dotyczącym całego świata i wynika przede wszystkim z istnienia problemów i różnic natury społecznej, ekonomicznej czy kulturowej. Podejmując próbę oceny skali i przyszłych trendów tego zjawiska, można przewidzieć jego występowanie w regionach napięć politycznych, kryzysów gospodarczych i militarnych (kraje pochodzenia ofiar), ale także w regionach względnego spokoju i równowagi gospodarczej (kraje docelowe).

Skuteczne przeciwdziałanie i walka z tym przestępstwem  wymaga udziału i współpracy wielu podmiotów administracji rządowej oraz organizacji pozarządowych. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji odpowiada nie tylko za podległe jednostki zaangażowane w ściganie i zwalczanie handlu ludźmi ale także za koordynację i monitorowanie aktywności administracji publicznej w zakresie przeciwdziałania handlowi ludźmi. Widocznym tego przejawem są działania Zespołu do Spraw Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi powołanego przy Ministrze Spraw Wewnętrznych i Administracyjnych, który skupia przedstawicieli wszystkich zainteresowanych walką z handlem ludźmi podmiotów. Do zadań Zespołu należy proponowanie oraz opiniowanie podejmowanych działań zmierzających do skutecznego zwalczania i zapobiegania handlowi ludźmi, a także ocena realizacji Krajowego Planu Działań przeciwko Handlowi Ludźmi. Obecnie obowiązującym dokumentem jest przyjęty przez Radę Ministrów Krajowy Plan Działań Przeciwko Handlowi Ludźmi na lata 2020-2021.

Celem głównym Krajowego Planu Działań jest zapewnienie warunków koniecznych dla skutecznego przeciwdziałania handlowi ludźmi w Polsce i wspierania ofiar tego przestępstwa. W tym kontekście cele szczegółowe Planu są następujące: 

• podnoszenie społecznej świadomości nt. zjawiska handlu ludźmi; 
• podniesienie standardu wsparcia udzielanego ofiarom handlu ludźmi (w tym małoletnim ofiarom handlu ludźmi); 
• poprawa skuteczności działań instytucji odpowiedzialnych za ściganie przestępstwa handlu ludźmi poprzez doskonalenie narzędzi prawnych, struktur oraz wdrażanie najlepszych praktyk;
• podniesienie kwalifikacji przedstawicieli instytucji i organizacji zaangażowanych w przeciwdziałanie handlowi ludźmi i wsparcie ofiar tego przestępstwa;
• pogłębienie wiedzy nt. zjawiska handlu ludźmi i efektywności podejmowanych działań zwłaszcza w kontekście pracy przymusowej;
• wzmocnienie współpracy międzynarodowej.  

Krajowe Centrum Interwencyjno-Konsultacyjne

W zakresie realizacji Krajowego Planu Działań przeciwko handlowi ludźmi, w ramach zadania publicznego, zostało utworzone Krajowe Centrum Interwencyjno-Konsultacyjne dla ofiar handlu ludźmi. „Prowadzenie Krajowego Centrum interwencyjno-konsultacyjnego dla ofiar handlu ludźmi” jest finansowane ze środków Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Do głównych zadań KCIK należy przede wszystkim identyfikacja ofiar handlu ludźmi, podejmowanie działań interwencyjnych, prowadzenie schronisk dla ofiar, kompleksowe wsparcie ofiar handlu ludźmi (zakwaterowanie, opieka medyczna i psychologiczna, konsultacje prawne), poradnictwo prewencyjne oraz udzielanie konsultacji dla instytucji i organizacji. Centrum prowadzi również całodobowy telefon zaufania dla ofiar i świadków handlu ludźmi.

Kontakt do KCIK
telefon: 22 628 01 20
www.kcik.pl

Portal o przeciwdziałaniu handlowi ludźmi

Na stronie można znaleźć szereg informacji na temat przeciwdziałania zjawisku handlu ludźmi, ochrony i wsparcia ofiar, struktury instytucjonalnej itp. Ponadto, w serwisie znajduje się obszerna baza wiedzy, zawierająca nie tylko akty prawne regulujące problematykę handlu ludźmi, ale także, statystyki, publikacje, ciekawostki oraz opisy prowadzonych projektów. Portal jest na bieżąco aktualizowany m.in. informacjami o nadchodzących i zakończonych wydarzeniach, wydanych raportach, orzeczeniach sądowych  w sprawach o handel ludźmi.