Podstawa prawna i organizacja

Fundusz Kościelny został powołany na mocy art. 8 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego (Dz. U. Nr 9, poz. 87, z późn. zm.) jako forma rekompensaty dla kościołów za przejęte przez Państwo nieruchomości ziemskie. Fundusz ten, stosownie do zasady równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych wyrażonej w art. 25 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., działa na rzecz kościołów i innych związków wyznaniowych, posiadających uregulowany status prawny w Rzeczypospolitej Polskiej.

Fundusz Kościelny stanowi wyodrębnioną pozycję w części 43 budżetu państwa - wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne, w dziale 758 – różne rozliczenia, w rozdziale 75822 – Fundusz Kościelny, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych – obecnie Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji informuję, iż maksymalna kwota udzielonej dotacji
z Funduszu Kościelnego w roku 2025 będzie wynosić 200.000,00 zł. W uzasadnionych przypadkach, uwzgledniających ważny interes społeczny, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji może udzielić wyższej dotacji niż 200.000,00 zł.

Przeznaczenie środków Funduszu Kościelnego

Uprzejmie informujemy, że kościelne osoby prawne będą mogły ubiegać się o przyznanie dotacji
z Funduszu Kościelnego na realizację w 2025 r. zadań dotyczących wspomagania kościelnej działalności charytatywno-opiekuńczej, na określenie której, na potrzeby udzielania dotacji z Funduszu Kościelnego, stosuje się uregulowania zawarte w art. 39 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2023 r. poz. 1966 t.j.) oraz art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz.U. z 2023 r. poz. 265 t.j.).

Działalność charytatywno-opiekuńcza Kościoła obejmuje w szczególności:

- prowadzenie zakładów dla sierot, starców, osób upośledzonych fizycznie lub umysłowo oraz innych kategorii osób potrzebujących opieki,

- prowadzenie szpitali i innych zakładów leczniczych oraz aptek,

- organizowanie pomocy w zakresie ochrony macierzyństwa,

- organizowanie pomocy sierotom, osobom dotkniętym klęskami żywiołowymi i epidemiami, ofiarom wojennym, znajdującym się w trudnym położeniu materialnym lub zdrowotnym rodzinom i osobom, w tym pozbawionym wolności,

- prowadzenie żłobków, ochronek, burs i schronisk,

- udzielanie pomocy w zapewnianiu wypoczynku dzieciom i młodzieży znajdującym się w potrzebie,

- krzewienie idei pomocy bliźnim i postaw społecznych temu sprzyjających,

- przekazywanie za granicę pomocy ofiarom klęsk żywiołowych i osobom znajdującym się w szczególnej potrzebie.

Zgodnie także z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, w celu realizacji działalności charytatywno-opiekuńczej, kościoły i inne związki wyznaniowe mają prawo zakładać i prowadzić, na zasadach określonych w ustawach, odpowiednie instytucje,
w tym zakłady dla osób potrzebujących opieki, szpitale i inne zakłady lecznicze podmiotów leczniczych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, żłobki i schroniska dla dzieci.

Dotacje na w/w cel przeznaczane będą w szczególności na remonty placówek, w których prowadzona jest działalność charytatywno-opiekuńcza oraz zakup koniecznego wyposażenia i pomocy dydaktycznych, z wyjątkiem zakupów inwestycyjnych. W szczególnie uzasadnionych przypadkach finansowane będą  z Funduszu Kościelnego koszty prowadzenia działalności tych placówek
oraz udzielanie pomocy w zapewnianiu opieki i wypoczynku osobom znajdującym
się w potrzebie.

Kościelne osoby prawne będą mogły ubiegać się również o przyznanie dotacji z Funduszu Kościelnego na realizację w 2025 r. zadań dotyczących konserwacji i remontów obiektów sakralnych i kościelnych o wartości zabytkowej w znaczeniu nadanym przez aktualne ustawodawstwo, bądź orzecznictwo, tj.

a) ustawę z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 2024 r. poz. 725 t.j.) zgodnie z którą ilekroć w ustawie jest mowa o remoncie należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym (art. 3 pkt. 8),

b) ustawę z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2024 r. poz. 1292 t.j.) zgodnie z którą użyte w ww. ustawie określenia oznaczają:

- zabytek - nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową (art. 3 pkt 1),

- prace konserwatorskie - działania mające na celu zabezpieczenie i utrwalenie substancji zabytku, zahamowanie procesów jego destrukcji oraz dokumentowanie tych działań (art. 3 pkt 6).

c) na potrzeby udzielenia dotacji z Funduszu Kościelnego przyjmuje się, że:

- obiekty sakralne – są to te obiekty, w których stale i systematycznie zbierają się wierni danej religii (wyznania) dla wzięcia udziału w nabożeństwach i innych zorganizowanych formach uprawiania kultu religijnego,

- obiekty kościelne – są to inne obiekty należące do kościelnych osób prawnych, które, co do zasady, stanowią „budynki towarzyszące" obiektom sakralnym, przez które, na gruncie ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1347 t.j.) rozumie się „położone w sąsiedztwie obiektów sakralnych: budynki stanowiące mieszkanie proboszcza lub rektora i kancelarię parafialną lub kancelarię rektora (plebanię), budynki stanowiące mieszkanie wikariuszy (wikariatkę), budynki stanowiące mieszkanie pracowników świeckich parafii lub rektoratu (organistówkę), budynki punktu katechetycznego i budynki domu zakonnego związanego z duszpasterstwem w tym obiekcie sakralnym albo świadczeniem w nim pomocy”.

Dotacje na wspomniany cel przeznaczane będą, co do zasady, na remonty i prace konserwatorskie zabytkowych obiektów sakralnych (w szczególności: remonty dachów, stropów, ścian i elewacji, osuszanie i odgrzybianie, izolację, remonty i wymianę zużytej stolarki okiennej i drzwiowej, instalacji elektrycznej, wodnej, kanalizacyjnej, odgromowej). W szczególnie uzasadnionych przypadkach może nastąpić finansowanie z Funduszu Kościelnego remontu ruchomego wyposażenia obiektów sakralnych (takich jak np.: instrumenty muzyczne, dzwony) oraz stałych elementów wystroju wnętrz (takich jak np.: ołtarze, polichromie, freski, posadzki). Z Funduszu Kościelnego nie finansuje się co do zasady prac dotyczących otoczenia obiektu (takich jak np.: chodniki, ogrodzenia, trawniki);

Poniżej szczegółowe zasady postępowania przy udzielaniu dotacji z Funduszu Kościelnego na rok 2025:

1. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji ogłasza na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, zwanego dalej „MSWiA”, oraz w BIP MSWiA, szczegółowe zasady postępowania przy udzielaniu dotacji z Funduszu Kościelnego, w tym:

• tryb przedkładania wniosków oraz przekazywania środków na realizację zadań,
• wzór wniosku o udzielenie dotacji,
• wzór sprawozdania.

2. W ramach dotacji z FK przewiduje się przeprowadzenie naboru wniosków w terminie
   do 31 grudnia 2024 roku.
3. Termin uważa się za zachowany jeżeli przed jego upływem wniosek zostanie nadany w polskiej placówce pocztowej. W uzasadnionych przypadkach, spowodowanych zdarzeniem losowym lub wynikających z ważnego interesu społecznego, Minister Spraw Wewnętrznych
   i Administracji może wyrazić zgodę na złożenie wniosku po terminie.
4. Wnioski będą zweryfikowane przez pracowników Departamentu Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych, zwanego dalej „DWRMNiE”, pod względem formalnym oraz wstępnie przez nich zaopiniowane.
5. Dyrektor DWRMNiE powoła komisję, której zadaniem będzie opiniowanie wniosków
   o przyznanie dotacji. W skład komisji będą wchodzić pracownicy DWRMNiE: Przewodniczący komisji - Dyrektor DWRMNiE, zastępca przewodniczącego komisji, a także dwóch członków. Opinia komisji polegać będzie na rekomendowaniu Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji wniosków wraz z propozycją wysokości dotacji dla konkretnej kościelnej osoby prawnej i ma charakter doradczy.
6. Komisja przyjmuje regulamin pracy komisji.
7. Komisja wykonuje swoje czynności na posiedzeniach oraz roboczych spotkaniach swoich członków.
8. Przewodniczący komisji lub w jego zastępstwie zastępca przewodniczącego komisji może, stosownie do potrzeb, zapraszać do współpracy ekspertów oraz  pracowników DWRMNiE spoza składu komisji, którym zleca wykonywanie powierzonych zadań.
9. Komisja, na każdym etapie oceny wniosków może zwracać się do wnioskodawców, bezpośrednio albo za pośrednictwem DWRMNiE, o wyjaśnienia dotyczące treści wniosku
   i dołączonych załączników oraz ich uzupełnienie.
10. W uzasadnionych przypadkach możliwe jest spotkanie z wnioskodawcą celem wyjaśnienia członkom komisji wątpliwości powstałych w trakcie oceny wniosku.
11. Podczas analizy wniosku, przy formułowaniu przez komisję rekomendacji, zastosowanie mają m.in. następujące kryteria:

• wysokość środków Funduszu Kościelnego w 2025 r.,
• zgodność wnioskowanego celu z zakresem zadań przewidzianych do realizacji
  z Funduszu Kościelnego w 2025 r., umieszczonymi na stronie podmiotowej MSWiA oraz
  w BIP MSWiA,
• aktualny stan techniczny obiektu objętego wnioskiem o dotację, w szczególności stan zagrożenia, w jakim znajduje się obiekt wymagający remontu,
• realność wykonania planowanych prac w bieżącym roku kalendarzowym,
• racjonalne uzasadnienie kosztów realizacji planowanych prac oraz zaangażowanie finansowe podmiotu występującego o dotację, a także wskazanie innych źródeł finansowania prac,
• wielkość i zaawansowanie realizacji planowanego zadania.
• Komisja na posiedzeniach, po przeprowadzeniu dyskusji podsumowującej analizy poszczególnych wniosków o udzielenie dotacji, dokonuje wyboru wniosków oraz sporządza Wykazy rekomendowanych kościelnych osób prawnych, zawierające: nazwę kościelnej osoby prawnej, nazwę zadania, miejsce realizacji zadania oraz wysokość dotacji. Wykazy stanowią jednocześnie projekt decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie udzielenia dotacji.

12. Komisja podejmuje decyzje dotyczące rekomendacji w głosowaniu jawnym, zwykłą większością głosów. W przypadku równej liczby głosów decyduje głos przewodniczącego komisji.
13. Wykazy, o których mowa w pkt. 12,  przewodniczący komisji niezwłocznie (nie później niż
    w terminie 7 dni od dnia posiedzenia komisji) przedstawia Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji  w celu podjęcia decyzji o udzieleniu dotacji z Funduszu Kościelnego.
14. Na podstawie decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji przygotowane zostaną projekty umów określających tryb i zasady udzielania oraz rozliczania dotacji,
    a także związujących beneficjentów terminami wykorzystania dotacji i jej rozliczenia wskazanymi w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach  publicznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1270 t.j.). Wspomniane projekty umów, po akceptacji w trybie art. 54 ust. 3 pkt 3 ustawy o finansach  publicznych, niezwłocznie zostaną przekazane wnioskodawcom celem ich podpisania. Umowę z wnioskodawcą podpisywać będzie Dyrektor bądź Zastępca Dyrektora DWRMNiE, na podstawie odpowiednich pełnomocnictw udzielonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. 
15. Sprawozdanie z wykonania zadania będzie przyjmowane w DWRMNiE. W przypadku stwierdzenia uchybień formalnych, DWRMNiE niezwłocznie wystąpi o ich usunięcie  do beneficjenta dotacji. DWRMNiE po otrzymaniu poprawnego pod względem formalnym sprawozdania z wykonania zadania niezwłocznie przekaże je do Departamentu Budżetu.
    W szczególnie uzasadnionych przypadkach sprawozdanie może zostać przekazane również do  Departamentu Kontroli.
16. DWRMNiE będzie oceniał pod względem merytorycznym wykonanie zadania i sporządzał na piśmie opinię w sprawie realizacji zadania. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości
    w sprawozdaniu z wykonania zadania DWRMNiE niezwłocznie podejmie działania zmierzające do ich wyjaśnienia.
17. Departament Budżetu oceniać będzie wykonanie zadania pod względem finansowym i przekazywać będzie opinię w sprawie sprawozdania z wykonania zadania DWRMNiE.
18. Departament Kontroli będzie przeprowadzał kontrolę wykonania zadania:

• na uzasadniony wniosek DWRMNiE,
• z własnej inicjatywy.

20. DWRMNiE będzie przedkładał Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji Informację dotyczącą realizacji zadania w celu zatwierdzenia rozliczenia dotacji. DWRMNiE po zatwierdzeniu przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji rozliczenia dotacji, przekazywać będzie jej kopię do Departamentu Budżetu.
21. W przypadkach stwierdzenia konieczności zwrotu części lub całości dotacji wraz
    z ewentualnymi odsetkami przez beneficjentów, postępowanie prowadzi Departament Budżetu.

Adres do korespondencji:

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji

Departament Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych

z dopiskiem „Fundusz Kościelny”

ul. Batorego 5

02-591 Warszawa

 

Szczegółowe informacje można uzyskać pod nr telefonów: 47 728-13-06; 47 728-27-93; 47 728-39-58.

W związku z treścią obowiązującego od dnia 25.05.2018 r. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego
i Rady (Ue) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku
z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), MSWiA zwraca się z prośbą do Państwa o zapoznanie się z niżej zamieszczoną klauzulą informacyjną dotyczącą przetwarzania danych osobowych.

Złożenie wniosku o przyznanie dotacji z Funduszu Kościelnego jest równoznaczne z oświadczeniem
o zapoznaniu się klauzulą informacyjną  dotyczącą  przetwarzania danych osobowych w związku z ubieganiem się o dotacje z Funduszu Kościelnego oraz z jednoczesnym wyrażeniem zgody na przetwarzanie danych osobowych w zakresie wynikającym z treści poniższej informacji.