Produkty Projektu
Aby zrealizować cele Projektu konieczne będzie:
- wytworzenie Platformy e-Usług, która będzie odpowiedzialna za dostarczenie e-usług jej odbiorcom,
- wytworzenie Systemu Raportowo-Analitycznego, który umożliwi funkcjonowanie e-usługi e-Analizy,
- dostosowanie Dziedzinowych Systemów Informatycznych 16 Szpitali Partnerów Projektu do możliwości współpracy z Platformą e-Usług oraz do wymiany informacji w ramach SIM w zgodnie z Ustawą o SIOZ.
Zatem w ramach Projektu zostanie przygotowanych (wytworzenie/dostosowanie) 18 systemów informatycznych - produktów Projektu.
Podstawowy system realizowany w ramach Projektu to Platforma e-Usług składająca się z następujących głównych elementów: e-EDM, e-Rejestracja i e-Analizy.
- e-EDM - na poziomie Platformy e-Usług to komponent, który gromadzi informacje o pacjentach i ich dokumentach EDM wchodzących w skład historii choroby (procesu leczenia) wytwarzanej przez Partnerów. Element ten będzie odpowiedzialny za udostępnianie tych informacji z wykorzystaniem ICT pacjentom i ich opiekunom prawnym oraz personelowi medycznemu uprawnionych podmiotów leczniczych w celu zapewnienia ciągłości leczenia lub prowadzonego postępowania diagnostycznego. Zakłada się oparcie tego komponentu o międzynarodowe standardy gromadzenia i wymiany dokumentacji medycznej IHE, w szczególności dostarczone rozwiązanie powinno być zgodne z następującymi profilami integracyjnymi IHE:
- IHE-PIX: odwzorowanie pacjentów pomiędzy różnymi domenami identyfikacji,
- IHE-XDS.b: rejestrowanie i współdzielenie dokumentacji medycznej dostępnej w różnych ośrodkach opieki zdrowotnej (szpitale, przychodnie, praktyki lekarskie) oraz systemach EHR,
- IHE-XDS-I: rozszerzenie profilu XDS dedykowane dla współdzielenia wyników obrazowych.
W ramach analizy przedwdrożeniowej zostanie podjęta decyzja o celowości wykorzystania profili ATNA i CT.
Platforma e-Usług (e-EDM) będzie w tym modelu pełniła funkcję elementu Document Registry, czyli rejestru dokumentów zarówno dla dokumentów medycznych jak i badań obrazowych w ramach profilu IHE-XDS-I. Funkcja rejestru będzie dotyczyć dokumentów, które nie będą indeksowane w Systemie P1, czyli nie określono dla nich formatu w PIK HL7 CDA. Dzięki takiemu podejściu pacjent, łącząc informacje z Systemu P1 i rejestru Platformy e-Usług będzie posiadał komplet informacji na temat dostępnej EDM.
- e-Rejestracja na poziomie Platformy e-Usług, to moduł odpowiedzialny za dostarczenie informacji pacjentom o udzielanych świadczeniach oraz możliwych terminach odbycia wizyt. Za pomocą modułu będzie udostępniona możliwość wyszukiwania określonych świadczeń oraz terminów wizyt, możliwości zapisania się na wizytę oraz wypełnienia formularza wywiadu podmiotowego. Moduł będzie odpowiedzialny również za synchronizację danych o planowanych wizytach z Dziedzinowymi Systemami Informatycznymi Partnerów, przekazywanie do nich danych z wywiadu podmiotowego i wysyłanie powiadomień do pacjentów (za pomocą serwera poczty i bramki SMS). Zakłada się, że integracja w zakresie danych zostanie wytworzona za pomocą usług sieciowych zgodny z WSDL np. REST.
- e-Analizy – komponent Platformy e-Usług odpowiedzialny za integrację, podnoszenie jakości, przetwarzanie i udostępnianie raportów i analiz z danych raportowych z Dziedzinowych Systemów Informatycznych Partnerów. Dane te będą udostępniane dla pacjentów poprzez Platformę e-Usług i będą skorelowane z informacjami o dostępnych świadczeniach zdrowotnych tak by możliwa była analiza ilościowa i jakościowa świadczeń przez pacjenta. Dodatkowo dane te będą udostępniane uprawnionym użytkownikom Partnerów i Lidera Projektu w celu umożliwienia generowania analiz i raportów. Moduł e-Analiz będzie współpracował z Systemem Raportowo-Analitycznym, czyli systemem klasy BI, w skład którego wejdą:
- komponent integracji danych – element systemu umożliwiający budowę procesów ETL pozwalających zaimportować dane elementarne do hurtowni danych Systemu Raportowo-Analitycznego, zapewnić odpowiednią jakość danych oraz umożliwić aktualizację struktur analitycznych,
- baza danych – element pozwalający przechowywać dane elementarne i struktury raportowe (data mart),
- warstwa dostępowa (komponent analityczny) - element systemu udostępniający raporty użytkownikom końcowym oraz udostępniający dane i umożliwiający tworzenie nowych raportów.
Aby zrealizować planowane funkcjonalności zakłada się wytworzenie przedstawionej poniżej Architektury logicznej Platformy e-Usług.
Architektura logiczna Platformy e-Usług.
Warstwa prezentacji danych będzie odpowiadała za udostępnienie usług użytkownikom końcowym. Zakłada się, że dla pacjentów interfejsem aplikacji będzie interfejs WWW. W celu zapewnienia wysokiej dostępności usług warstwa prezentacji w zakresie wytwarzanym w projekcie będzie zgodna ze standardami WCAG 2.0 z uwzględnieniem poziomu AA, zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych.
W zakresie nawigacji system będzie wykonany z uwzględnieniem następujących zasad:
- intuicyjne odnajdywanie menu i linków,
- łatwość powrotu do strony głównej i stron poprzednich,
- przejrzystość układu graficznego strony,
- stosowanie raz przyjętego układu struktury graficznej konsekwentnie na wszystkich stronach,
- grupowanie informacji na ten sam temat,
- stosowanie tytułów i śródtytułów,
- stosowanie kolorystyki w rozróżnianiu stałych elementów struktury strony,
- stosowanie dużych ikon służących do nawigacji i kolorów sugerujących obecność przycisków nawigacji,
- stosowanie punktacji.
W zakresie kolorów i kontrastów nawigacji system będzie wykonany z uwzględnieniem następujących zasad:
- dobieranie kolorów i odcieni łatwo rozróżnialnych,
- stosowanie kontrastów kolorystycznych między elementami graficznymi oraz pomiędzy nimi i tłem,
- unikanie tła w postaci obrazów i wzorów (ze względu na trudności w odczytaniu tekstu na takim tle).
Warstwa integracyjna zostanie oparta o komponent klasy Szyna Usług (ESB ang. Enterprise Serial Bus), pozwoli to na elastyczną orkiestrację usług w celu zapewnienia interoperacyjności systemu zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów ws. Krajowych Ram Interoperacyjności i Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) ws. identyfikacji elektronicznej. W ramach Projektu całość wymiany danych pomiędzy systemami zostanie oparta o otwarte formaty wymiany danych.
W zakresie wymiany EDM zostaną zastosowane formaty wymiany danych wymagane przez Ustawę o SIM, czyli HL7 CDA, DICOM. W zakresie profili integracyjnych zostaną użyte profile IHE w szczególności IHE-XDS.b, które są profilami obowiązującymi w ramach Systemu P1 zgodnie z wytycznymi CEZ i Rozporządzeniem Ministra Zdrowia dnia 28 marca 2013 r. sprawie wymagań dla Systemu Informacji Medycznej (Dz.U.13.463). W ramach Projektu zostaną dostarczone API zgodne z IHE-XDS.b, które pozwolą wymieniać EDM z innymi podmiotami leczniczymi w ramach Platformy P1 oraz platform regionalnych.
W zakresie wymiany danych raportowych pomiędzy Szpitalami Partnerami, a MSWiA - zostaną również zastosowane otwarte formaty danych oparte o XML, a wymiana danych zostanie oparta o usługi sieciowe zgodne ze standardem WSDL. Również dla tych elementów wymiany danych Wykonawca będzie zobowiązany dostarczyć API integracyjne tak, by kolejne szpitale nadzorowane przez MSWiA mogły podłączyć się do projektowanych usług.
Projektowane rozwiązanie będzie korzystało z istniejących systemów administracji publicznej, a w tym z istniejących systemów udostępniających usługi:
- "Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostępniania zasobów cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych" (P1) – poprzez gromadzenie i możliwość wymiany EDM i informacji o zdarzeniach medycznych zgodnie z HL7 CDA i IHE oraz poprzez pozyskiwanie informacji o prawach dostępu do EDM udzielonych przez pacjenta oraz wymianę danych w zakresie e-skierowań, e-recepty, informacji o zdarzeniach medycznych oraz rejestrów i słowników udostępnianych przez System P1.
- Projekt P4, „Dziedzinowe systemy teleinformatyczne systemu informacji w ochronie zdrowia” – w zakresie przekazywania danych o obrocie lekami i pozyskiwania słowników i rejestrów udostępnianych przez system.
- ePUAP (docelowo Krajowy Węzeł) – dostarczane systemy będą umożliwiały zakładanie kont, obsługę uwierzytelniania i podpisywania dokumentów z wykorzystaniem tego systemu.
- e-Zwolnienia – dostarczane systemy będą umożliwiały korzystanie z certyfikatów udostępnionych przez Kompleksowy System Informatyczny ZUS do podpisywania dokumentów elektronicznych oraz będą stanowiły źródło informacji o e-zwolnieniach.
Na etapie realizacji Projektu zgodnie z zaleceniami Rady Architektury IT planowana jest ścisła współpraca z CEZ w zakresie uzyskania optymalnego efektu synergii w wyniku interoperacyjności z Systemem P1 i Systemem P4. Dla całości wytwarzanego oprogramowania dedykowanego, zapewnione zostanie przekazanie kodu źródłowego i praw autorskich do oprogramowania.
Przewidziane jest dostosowanie (modernizacja lub zakup) Dziedzinowych Systemów Informatycznych Szpitali Partnerów do możliwości świadczenia wysokiej jakości e-usług. Kluczową barierą do świadczenia usług elektronicznych na wysokim poziomie dojrzałości przewidzianych w Projekcie jest brak dostosowania Dziedzinowych Systemów Informatycznych Partnerów do wymagań Ustawy o SIOZ, w zakresie gromadzenia i wymiany EDM. Rozwiązanie tego problemu, w perspektywie realizacji Projektu, jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów ze względu na możliwość obsługi procesu leczenia z wykorzystaniem wersji elektronicznych dokumentów e-recepty i e-skierowania, informacji o zdarzeniach medycznych oraz EDM. Brak takiego systemu ma wpływ na obecne funkcjonowanie Partnerów, gdyż jego posiadanie jest jednym z kryteriów punktowanych w konkursie ofert w NFZ, co zwiększałoby szanse na otrzymanie korzystniejszych warunków w ramach umowy. Brak dostosowania Dziedzinowych Systemów Informatycznych Szpitali Partnerów do tych wymogów ogranicza również możliwość oferowania nowoczesnych form realizacji świadczeń zdrowotnych dla interesariuszy Projektu szczególnie pacjentów. Dlatego konieczne jest ich dostosowanie do wytwarzania i wymiany EDM w standardach określonych dla SIM.
W kontekście dostosowania można wyróżnić dwie podstawowe klasy w ramach Dziedzinowych Systemów Informatycznych Szpitali Partnerów tj. które:
- wytwarzają dokumentację medyczną (HIS, LIS, RIS, PIS),
- przechowują i udostępniają dokumenty EDM (Lokalne Repozytorium EDM).
W obszarze tych systemów wytwarzających dokumentację medyczną modyfikacja polega na dostarczeniu modułów, które w pełni pokrywają zakres działalności szpitala oraz modułów, które zapewnią wytwarzanie i wymianę EDM w standardach zgodnych z Ustawą o SIOZ.
Szpitale Partnerzy Projektu użytkują przedstawione poniżej klasy Dziedzinowych Systemów Informatycznych:
- HIS – jest to podstawowy element systemu obsługi szpitala. Służy do bieżącego ewidencjonowania zdarzeń zachodzących w procesie leczenia oraz do dostarczenia informacji o historii choroby pacjenta. W skład takiego systemu obsługi szpitala wchodzą w szczególności następujące zakresy funkcjonalności (moduły) obszary: ruch chorych (Izba przyjęć, oddziały szpitalne, poradnie AOS lub POZ, rehabilitacja, zlecenia farmakoterapii, zlecenia i odczyt wyników badań, statystyka medyczna, rozliczenia, blok operacyjny, terminarz, apteka szpitalna. System powinien umożliwiać generowanie dokumentów zgodnych z PIK HL7 CDA.
- RIS – system służy do przechowywania i dystrybucji wyników badań radiologicznych, umożliwia dostęp do zdjęć z wynikami badań najczęściej w formacie DICOM oraz opisów tych badań. System powinien udostępniać wyniki badań obrazowych w formacie DICOM; z reguły integruje się z PACS – systemem archiwizacji i transmisji obrazów.
- LIS – system służy do odbioru zleceń na wykonanie badania oraz dostarczenie wyniku badania do zlecającego. Odpowiada również za komunikację z systemami urządzeń do badań laboratoryjnych. Komunikacja z systemem powinna odbywać się za pomocą międzynarodowych standardów np. protokołu HL7.
- PIS – system do zarządzania polityką lekową w szpitalu, w szczególności obejmuje zarządzanie dostawami leków oraz dystrybucję leków dla poszczególnych oddziałów/pacjentów.
- ERP – system wspierający podmiot leczniczy w analizie i zarządzaniu procesami biznesowymi, związanymi z następującymi obszarami działań, tj.: zarządzaniem finansami i księgowością, środkami trwałymi, marketingiem, sprzedażą i zakupami, magazynem i zapasami; systemy Partnerów w tym obszarze muszą być dostosowane do generacji i wymiany danych o kosztach świadczeń opieki zdrowotnej niezbędnych do optymalizacji kosztowej.
Partnerzy nie posiadają Lokalnych Repozytoriów EDM, które pozwalają na gromadzenie i wymianę EDM zgodnie z Ustawą o SIOZ, a jest to element kluczowy dla osiągnięcia założonych celów Projektu. Dlatego niezbędna jest modernizacja ich Dziedzinowych Systemów Informatycznych by spełniały wymagania określone Ustawą o SIOZ. Lokalne Repozytorium EDM zwiększy dostępność do EDM zarówno wewnątrz podmiotu jak i w ramach wymiany z innymi jednostkami, co przyczyni się do poprawy ciągłości leczenia poprzez dostęp do historii choroby. Wdrożenie tego systemu wprost realizuje cel dostosowania Partnerów do wymogów Ustawy o SIOZ oraz aktami wykonawczymi do tej ustawy. Lokalne Repozytorium EDM przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa przetwarzania danych medycznych pacjenta poprzez podpisywanie ich za pomocą podpisu elektronicznego i przechowywanie w takiej formie.
Podpis elektroniczny zapewni EDM jej integralność, dostępność, rozliczalność, autentyczność i niezaprzeczalność. Integralność – by dane nie zostały zmienione w sposób nieautoryzowany, zostanie zapewnione poprzez podpis elektroniczny i cyfry kontrolne w nim zastosowane. Jakakolwiek modyfikacja danych po podpisie będzie wykryta. Dostępność – EDM jest osiągalna i możliwa do wykorzystania na żądanie, w założonym czasie, przez autoryzowany podmiot. Cecha ta zostanie zapewniona poprzez zastosowanie rozwiązań technicznych polegających na redundancji zasobów i replikacji danych pomiędzy macierzami, które gwarantują i podnoszą bezpieczeństwo w zakresie ciągłości działania systemu repozytorium EDM. Dzięki zastosowaniu formy dokumentu tekstowego dokumentacja stanie się niezależna technologicznie, to jest do jej odczytu, nie będzie wymagana aplikacja w określonej wersji czy też silnik bazy danych, co przyczyni się do możliwości prowadzenia i wymiany EDM w długim okresie. Rozliczalność – działania podmiotu mogą być przypisane w sposób jednoznaczny tylko temu podmiotowi. Cecha ta zostanie uzyskana poprzez zastosowanie systemów logów w zakresie działalności repozytoriów. Logi będą jednoznacznie wskazywać, komu została udostępniona dokumentacja medyczna, jak również, kto kiedy przekazał dane do repozytorium. Dodatkowo na rozliczalność wpłynie zastosowania rozwiązań w zakresie synchronizacji czasu pomiędzy systemami tak, by każdy wpis w repozytorium był również jednoznacznie identyfikowany pod kątem momentu jego wykonania. Autentyczność i niezaprzeczalność – tożsamość podmiotu lub zasobu jest taka, jak deklarowana (autentyczność dotyczy użytkowników, procesów, systemów i informacji) i istnieje brak możliwości wyparcia się swego uczestnictwa w całości lub w części wymiany danych przez jeden z podmiotów uczestniczących w tej wymianie. Cecha ta zostanie uzyskana poprzez odpowiednie procedury w zakresie przyznawania certyfikatów zarówno osobom uczestniczącym w procesie tworzenia dokumentacji medycznej w formie elektronicznej jak i systemom, które uczestniczą w jej wymianie.
W ramach Projektu zostaną zastosowane rozwiązania techniczne zwiększające bezpieczeństwo przetwarzania danych medycznych takie jak redundantne urządzenia, replikacja danych, wirtualizacja zasobów.
Jednym z głównych założeń budowy i funkcjonowania Lokalnego Repozytorium EDM jest maksymalny stopień integracji z pozostałymi Dziedzinowymi Systemami Informatycznymi Szpitala w zakresie wymiany dokumentów medycznych. Taka integracja zapewni maksymalną użyteczności tego repozytorium dla personelu medycznego, gdyż pozwali na udostępnianie dokumentów medycznych bezpośrednio w środowisku jego pracy, czyli w HIS. Dlatego Lokalne Repozytorium EDM udostępni usługi SOA zgodne ze standardem IHE-XDS, czyli wystawi API zarówno dla:
- pozostałych Dziedzinowych Systemów Informatycznych Szpitali w zakresie zapisu i odczytania dokumentów medycznych,
- do wymiany danych z Systemami Centralnymi takimi jak System P1 (w ramach Projektu zostaną dostarczone API w zakresie wymiany dokumentacji medycznej).
Model usługowy jest podstawowym modelem integracyjnym zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych: „model usługowy – model architektury, w którym dla użytkowników zdefiniowano stanowiące odrębną całość funkcje systemu teleinformatycznego (usługi sieciowe) oraz opisano sposób korzystania z tych funkcji, inaczej system zorientowany na usługi (Service Oriented Architecture – SOA)”.
Podejście do budowy Lokalnego Repozytorium EDM w oparciu o międzynarodowe standardy gromadzenia, przechowywania i wymiany EDM (HL7 CDA i IHE XDS) gwarantuje możliwość długoterminowego przechowywania EDM oraz jej wymiany w ramach systemów krajowych i regionalnych takich jak System P1 i Platforma e-Usług. Dziedzinowe Systemy Informatyczne Szpitali. które są zewnętrzne w stosunku do Platformy e-Usług korzystające z udostępnionych usług WSDL uwierzytelniane będą na podstawie certyfikatów wydanych przez CEZ w ramach Systemu P1.
Lokalne Repozytorium EDM pozwoli na pełną integrację wykorzystywanych dotychczas systemów do wytwarzania i przechowywania EDM. Jednocześnie zastosowane w nim rozwiązania integracyjne oparte nie tylko na międzynarodowych standardach gromadzenia i wymiany EDM takich jak IHE-XDS, DICOM czy też HL7, ale przede wszystkim na otwartej architekturze SOA pozwoli na swobodną integrację innych systemów w przyszłości za równo lokalnych w ramach podmiotu leczniczego jak i integrację z systemami o zasięgu regionalnym i krajowym.