Portal Interoperacyjności
i Architektury

Architektura Informacyjna Państwa (AIP) to formalny opis sposobu zorganizowania systemów teleinformatycznych i zasobów informacyjnych państwa oraz metoda zarządzania ich rozwojem zgodnie z wytycznymi Programu Zintegrowanej Informatyzacji Państwa. Architektura Informacyjna Państwa zawiera pryncypia, standardy, modele i procesy zarządzania oraz elementy konieczne do zrealizowania wizji cyfrowego państwa występujące w warstwie prawnej, organizacyjnej, semantycznej i technicznej.

AIP to zarówno model architektoniczny systemów informacyjnych państwa, jak i metody zarządzania rozwojem systemów informacyjnych państwa takie, jak pryncypia, standardy i procesy architektoniczne.

Zobacz, jakie korzyści płyną z interoperacyjności i podejścia architektonicznego w podmiotach publicznych.

Sprawdź znaczenie pojęć architektonicznych i operacyjności w Słowniku pojęć.

Podejście architektoniczne jest wymagane do efektywnego zarządzania organizacją, gdy złożoność organizacji jest wysoka, a organizacja działa w szybko zmieniającym się środowisku. W przypadku podmiotów realizujących zadania publiczne, do których zaliczają się instytucje administracji publicznej, występują:

• wysoka złożoność: złożona struktura bardzo dużej liczby podmiotów,
• umiarkowana szybkość zmieniającego się środowiska: ze względu na kwestie dynamiki cyfryzacji otoczenie zmienia się szybko, natomiast podmioty publiczne działające na podstawie i w granicach prawa zmieniają się powoli.

Z powyższych względów od 2014 roku w dziale administracji rządowej Informatyzacja (tj. na początku w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji, następnie w Ministerstwie Cyfryzacji, a obecnie w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów) stosuje się podejście architektoniczne pod nazwą Architektura Informacyjna Państwa (poprzednia nazwa "Architektura Korporacyjna Państwa").

Architektura Informacyjna Państwa jest pomostem pomiędzy strategią organizacji państwowej a jej programami i projektami. AIP określa, w jaki sposób realizować przedsięwzięcia IT wspierające realizację usług tak, aby lepiej wpisywały się w cele i wskaźniki strategii państwa. W ten sposób podejście architektonicznie wspiera Cele transformacji cyfrowej.

AIP ułatwia podejmowanie racjonalnych decyzji dotyczących przedsięwzięć IT (tj. planowania, rozbudowy i utrzymania systemów teleinformatycznych i rejestrów publicznych) wspierających świadczenie usług elektronicznych – w zakresie:

1. Celów biznesowych przedsięwzięć IT: skłania właścicieli biznesowych oraz realizujących publiczne przedsięwzięcia IT do refleksji w zakresie relacji przyjmowanych założeń i zaspokajanych potrzeb do celów oraz wskaźników strategii państwa. Pozwala przyjąć perspektywę „System IT jest tworzony i utrzymywany wyłącznie w celu mierzalnego wpływu na wskaźniki przyporządkowane do celów podmiotu publicznego”.

2. Selekcji projektów IT do realizacji: ustala jasne kryteria brzegowe, którą muszą spełnić projekty np. o budżecie większym, niż ustalony w regulacjach.

3. Szeroko rozumianych kosztów realizacji usług (podstawowa wartość: ROI – return on investment i VOI – value on investment). Koszty należy rozpatrywać całościowo dla administracji publicznej: dla jednostek administracji i dla klientów usług administracji. Stosowanie AIP pozwala na lepszy zwrot z inwestycji z wydatkowanych środków na działania informatyzacyjne w administracji.

4. Optymalizacji prac: brak potrzeby duplikowania prac wykonanych przez inne podmioty, identyfikowanie potencjalnie reużywalnych rozwiązań (bloków budowlanych).

5. Oszczędności czasu: klientów usług (zmniejszenie lub usunięcie potrzeby kontaktu z urzędem), usługodawców publicznych (szybsza realizacja zadań).

6. Tworzenia i zmiany prawa: możliwość oceny wpływu proponowanych zmian prawnych na rozwiązania IT.

7. Integracji rozwiązań informatycznych: sukcesywne zwiększanie stopnia takiej integracji, zapewnienie efektu synergii pomiędzy produktami poszczególnych projektów.

8. Sposobu i zakresu komunikacji z wykonawcami rozwiązań IT: jasne wytyczne dla firm realizujących systemy informatyczne dla administracji – ułatwienie w budowaniu oferty dla administracji lepiej dostosowanej do jej potrzeb.

Warunkiem podejmowanie racjonalnych decyzji w zakresie cyfryzacji państwa jest:

• wiedza o stanie bieżącym (model architektury as-is),

• koncepcja stanu docelowego w ustalonej perspektywie czasowej (wizja architektoniczna) oraz

• plan iteracyjnego przejścia od stanu bieżącego do stanu docelowego (wykorzystujący m.in. architektoniczne modele projektowe).

Wymaga to w szczególności gromadzenie wiedzy o organizacjach, stanie prawnym, systemach teleinformatycznych i rejestrach publicznych, a także o ich wzajemnych powiązaniach.

Podejście architektoniczne bazuje na modelach, które są uproszczonym, graficzno-tekstowym widokiem cyfrowego państwa. Całość modeli architektonicznych wchodzi w ramy Modelu Architektury Informacyjnej Państwa (Modelu AIP).