Portal Interoperacyjności
i Architektury

Model Architektury Informacyjnej Państwa (Model AIP) to model architektoniczny systemów informacyjnych państwa (obiekty, atrybuty, relacje) ujęty w szczególności w warstwach prawnej, organizacyjnej, semantycznej i technicznej.

Model AIP powstał zgodnie z Metamodelem AIP i - tak, jak metamodel - składa się z następujących warstw:

• Warstwa legislacyjna.
• Warstwa organizacyjna.
• Warstwa semantyczna.
• Warstwa techniczna.

Warstwa legislacyjna AIP to warstwa opisująca stan prawny w zakresie, w którym ma on wpływ na Architekturę Informacyjną Państwa. Uwarunkowania legislacyjne są głównym źródłem aktywności administracji publicznej. Dotyczy to zmian wprowadzanych we wszystkich warstwach architektury, w szczególności w:

• Warstwie semantycznej – poprzez oddziaływanie na zakresy i sposoby prowadzenia rejestrów publicznych, zakresy świadczenia usług;
• Warstwie technicznej - w zakresie przyjętych rozwiązań teleinformatycznych, współpracy, standardów wymiany informacji i sposobu świadczenia usług.

Rolą Warstwy legislacyjnej jest definiowanie zadań, usług, ale też sposobów ich realizacji często wraz z odpowiednimi - wynikającymi z ustaw i aktów wykonawczych - narzędziami i normami dla poszczególnych aktorów biznesowych.

Każda aktywność podmiotu publicznego musi mieć swoje odzwierciedlenie w przepisach prawa - stąd kluczowa rola tej warstwy, jej obiektów i relacji w AIP.

W zakresie Warstwy legislacyjnej zbierane są informacje o aktach prawnych uzasadniających prowadzenie w szczególności systemu teleinformatycznego lub rejestru publicznego.

Głównym diagramem warstwy legislacyjnej jest „Diagram ustaw”, który wizualizuje powiązania pomiędzy aktami prawa a systemami teleinformatycznymi. Pierwotnym założeniem przyjętym w Repozytorium AIP jest bezpośrednie lub pośrednie zdefiniowanie relacji łączącej każdy obiekt biznesowy reprezentujący akt prawa o danej implementacji z obiektem warstwy technicznej. W Repozytorium AIP powiązano relacją ustawy oraz rozporządzenia krajowe lub unijne z poszczególnymi obiektami (typ systemu aplikacji) reprezentującymi systemy informatyczne realizujące zdefiniowane w nich zadania.

Zapewnienie aktualności katalogu ustaw (i innych aktów prawa) przekłada się nie tylko na warstwę legislacyjną, ale pozwala na pokazanie zależności w ramach każdej z warstw architektury. Utrzymanie aktualnego stanu relacji w poszczególnych warstwach pozwala przewidywać w skali administracji rządowej skutki ewentualnych zmian prawno-organizacyjnych i czas niezbędny do wprowadzenia modyfikacji dla powiązanych z nimi systemów.

Warstwa organizacyjna to zgodnie z EIRA warstwa „zawierająca opis struktury  organizacyjnej, procesów biznesowych, funkcji oraz usług biznesowych”. Są to najistotniejsze elementy architektury wspierające interoperacyjność organizacyjną państwa.

Zgodnie z prawnie usankcjonowanym systemem władzy wykonawczej w Polsce nadrzędne znaczenie w Modelu AIP ma struktura organizacyjna administracji rządowej (warstwa organizacyjna) określona na podstawie ustawy o działach administracji rządowej i zadaniach (wg. nomenklatury z ustawy „sprawach”) wynikających z tej ustawy. Realizowane procesy, funkcje, usługi doprecyzowane są w formie ustaw dziedzinowych oraz aktów wykonawczych, gdzie wskazane są konkretne zadania, sposób ich realizacji, narzędzia, standardy.

W zakresie Warstwy organizacyjnej utrzymywane są głównie informacje o działach administracji rządowej, sprawach realizowanych w ramach poszczególnych działów, organach administracji oraz jednostkach organizacyjnych wraz z relacjami: obsługuje, podlega, nadzoruje - występującymi pomiędzy poszczególnymi podmiotami. Kompletność Warstwy organizacyjnej pozwala na utrzymanie aktualności modeli prezentujących powiązania systemów administracji publicznej z właściwymi jednostkami odpowiedzialnymi za ich rozwój. Pozwala również powiązać rejestry publiczne i systemy teleinformatyczne z ich właścicielami (podmiotami odpowiedzialnymi za ich prowadzenie – gromadzenie i udostępnianie danych, realizację usług).

Na podstawie aktualnych przepisów prawa wizualizowane są diagramy prezentujące katalog ministrów, ministerstw, działów administracji rządowej oraz poszczególnych zadań administracji rządowej i jednostek odpowiedzialnych za ich realizację.

Dzięki tak rozbudowanej strukturze informacyjnej możliwe jest przełączanie diagramów z poziomu wyświetlanego obiektu dla wybranego ministra. Dzięki powiązanym modelom, możliwe jest przejście do diagramu prezentującego jego relacje z właściwym działem i zadaniami, nad którymi sprawuje kontrolę, wraz z podległymi mu jednostkami. Częstotliwość aktualizacji warstwy organizacyjnej AIP uzależniona jest od zdarzeń związanych ze zmianą prawa, głównie w zakresie ustawy o działach administracji rządowej.

Utrzymanie Warstwy semantycznej skupia się na aktualizacji informacji dotyczącej zbiorów danych oraz ich struktur w postaci obiektów danych (encji). W ramach diagramów prezentowane są również poszczególne atrybuty obiektów, które są przetwarzane w systemach obsługujących działanie rejestrów publicznych (zawartość informacyjna opisywana jest za pomocą powiązanych ze sobą obiektów danych oraz ich atrybutów).

Wszystkie zasoby informacyjne administracji publicznej objęte są Modelem Informacyjnym Państwa (MIP). MIP dostosowuje szczegółowość opisu zasobu do jego ważności dla działań centralnych. Za zarządzanie MIP odpowiada minister właściwy ds. informatyzacji.

Warstwa techniczna odnosi się do głównie do obiektów o charakterze aplikacji (warstwa aplikacyjna) i zawiera:

• Katalog aplikacji - folder zawierający listę zidentyfikowanych systemów informatycznych funkcjonujących w Państwie. Zostały one podzielone na foldery zgodne z ustalonym statusem: Planowane, Użytkowane, Wycofane, Zewnętrzne.
• Modele przygotowane dla sekcji:
  • Właściciele systemów informatycznych - tworzone dla każdego ministra i pokazujące powiązania warstwy organizacyjnej z warstwą techniczną;
  • Diagramy kooperacji dla systemów - tworzone dla każdego systemu indywidualnie, prezentujące przepływ danych pomiędzy systemami współpracującymi;
  • Diagramy modułów - tworzone dla danego systemu, obrazujące moduły wchodzące w skład systemu informatycznego;
  • Diagramy działów administracji - tworzone dla danego działu administracji diagramy kooperacji aplikacji (zawierające systemy w nim wykorzystywane).