Projektowana ustawa przedłuża obowiązywanie szczególnych rozwiązań prawnych, przewidzianych w ustawie z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, do 30 września 2025 r. Jest tym samym realizacją dostosowania prawa krajowego do dyrektywy o tymczasowej ochronie oraz wydanej na jej podstawie decyzji Rady UE, obejmującą obywateli Ukrainy, którzy musieli opuścić swój kraj w związku z rosyjską inwazją.

Najważniejsze rozwiązania

Legalność pobytu obywateli Ukrainy będzie przedłużona do 30 września 2025 roku. Jednocześnie, od przyszłego roku, możliwa będzie zmiana statusu pobytu z obecnej ochrony tymczasowej na pobyt czasowy na okres 3 lat.  Celem nowelizacji jest także dostosowanie praw osób objętych ochroną tymczasową do obecnych wyzwań związanych z ich pobytem w Polsce, a więc także eliminacja zidentyfikowanych nadużyć i patologii.  

Od 1 lipca 2024 roku zmieni się system wsparcia dla obywateli Ukrainy. Finansowanie pomocy związanej z zakwaterowaniem i wyżywieniem uchodźców z Ukrainy (będących w szczególnie trudnej sytuacji), będzie możliwe jedynie na podstawie podpisanej umowy z właściwym wojewodą lub samorządem, działającym na polecenie wojewody. 

Zmienią się zasady udziału w kosztach pobytu i wyżywienia w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania, tak aby pobieranie należnych dopłat było bardziej efektywne niż obecnie.
Nie zostanie przedłużone świadczenie pieniężne, związane z rekompensatą kosztów pobytu i wyżywienia uchodźców wojennych, ponoszonych przez właścicieli lokali prywatnych.
Wygaszone zostanie wsparcie dotyczące finansowania wykonywania fotografii do dokumentów oraz jednorazowego świadczenia pieniężnego 300 zł.

Ponadto, wprowadzony zostanie obowiązek szkolny dla dzieci obywateli Ukrainy. Z realizacją tego obowiązku powiązana zostanie wypłata świadczenia „800+”, począwszy od okresu 2025/26.

Ochroną tymczasową objęte zostaną dwie dodatkowe kategorie cudzoziemców:

• małoletnie dzieci obywateli Ukrainy, 
• małoletnie dzieci małżonków obywateli Ukrainy, które nie posiadają obywatelstwa ukraińskiego.

Umożliwione zostanie świadczenie usług psychologicznych na rzecz ukraińskich obywateli przez przebywających Polsce obywateli Ukrainy, którzy posiadają odpowiednie wykształcenie uzyskane w swoim kraju.

Przyjmuje się, że nowe rozwiązania wejdą w życie od 1 lipca 2024 roku.