Edukacja Ekologiczna

1. Klimat się zmienia – to fakt, a nie opinia

To fakt! Klimat ulega nieustannym zmianom od wielu lat, co nie pozostaje bez wpływu na stan naszej planety. Według definicji zaproponowanej przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu, zmiany klimatu oznaczają długotrwałe przekształcanie elementów klimatu, które mogą utrzymywać się następnie przez wiele lat. Niektóre z nich są zjawiskiem naturalnym i wynikają z procesów odbywających się w przyrodzie lub w następstwie ekstremalnych zjawisk pogodowych. W ostatnim czasie obserwujemy jednak przyspieszenie tego procesu głównie w wyniku działalności człowieka (przemysł, transport). Główne pytanie w tym aspekcie nie brzmi: czy, a w jaki sposób zmienia się nasz klimat? Oto kilka przykładów:

1. Rośnie poziom gazów cieplarnianych w atmosferze – dotyczy to przede wszystkim dwutlenku węgla, metanu oraz podtlenku azotu. Ich obecność (w porównaniu do czasu sprzed epoki przemysłowej) zwiększyła się kolejno o 149, 262 oraz 123 proc[1]. Biorąc pod uwagę tylko dwutlenek węgla, każdego roku do atmosfery trafia nawet 40 mld ton tego gazu.
2. Wzrasta średnia temperatura powietrza – ostania dekada (2011-2020) została uznana za najcieplejszą w historii. Obecnie temperatura powietrza jest statystycznie o 1,1[2] stopnia wyższa niż przed epoką przemysłową. Obserwujemy też mniejszą liczbę dni mroźnych oraz rośnie liczba dni upalnych.
3. Pokrywa lodowa nieustannie topnieje – biorąc pod uwagę wyłącznie Antarktykę i Grenlandię, od lat 90. ubyło z nich aż 28 bilionów ton lodu[3]. W przypadku Grenlandii, która naturalnie każdego roku traci w okresie letnim część pokrywy lodowej, proces ten uległ aż dwukrotnemu przyspieszeniu.
4. Rośnie poziom wód w morzach i oceanach – według statystyk przytaczanych przez NASA poziom wód rośnie średnio 3,4 mm rocznie[4], podczas gdy jeszcze w latach 90. Było to 2,2 mm.

2. Stan środowiska naturalnego zależy również od nas

Przytoczone zmiany czynników klimatycznych wyraźnie wskazują na konieczność podejmowania działań w zakresie ochrony środowiska naturalnego. Dotyczy to jednak nie tylko instytucjonalnych inicjatyw w przemyśle, transporcie czy innych sektorach gospodarki. Każdy z nas może przyczynić się do ochrony klimatu, wprowadzając w swoim życiu odpowiednie nawyki i zmiany. Pozwolą one nie tylko dbać o kondycję naszej planety, ale mogą oznaczać m.in. oszczędności dla domowego budżetu. O czym m.in. warto pamiętać?

1. Przede wszystkim nie wyrzucajmy jedzenia. Stosujmy zasady zrównoważonej konsumpcji – np. ograniczanie zakupów artykułów spożywczych, gdy ich nie potrzebujemy. Pozwoli to na zaoszczędzenie wielu litrów wody i przyczyni się do realnej redukcji CO_2.    
2. W sytuacjach, gdy jest to możliwe ograniczmy korzystanie z samochodów spalinowych oraz lotów samolotowych. Do pracy możemy często dostać się m.in. komunikacją miejską lub rowerem, które nie emitują zanieczyszczeń, a jednocześnie zapewnia nam niezbędną dawkę ruchu[5].
3. Wyłączajmy urządzenia pobierające prąd (telewizor, komputer, ładowarka, przedłużacz, radio), jeżeli w danym momencie z nich nie korzystamy. Zasada dotyczy również włączonego oświetlenia w pomieszczeniu, w którym aktualnie nie przebywamy.
4. Przed zakupem urządzeń domowych (np. pralka, zmywarka, lodówka) wybierajmy te, które mają najwyższą klasę energetyczną. Korzystajmy z programów eko.
5. Nie korzystajmy z dodatkowego oświetlenia sztucznego, jeżeli oświetlenie dzienne jest wystarczające. Używajmy punktowego oświetlenia, zamiast ogólnego (np. lampa przy biurku zamiast całościowego oświetlenia pokoju). Wymieńmy żarówki na energooszczędne.
6. Zbierajmy wodę pochodzącą z opadów atmosferycznych i wykorzystujmy ją np. do podlewania ogrodu lub kwiatów doniczkowych.
7. Myjmy zęby przy zakręconym kranie. Zrezygnujmy z codziennych kąpieli, na rzecz prysznica, który zużywa zdecydowanie mniej wody.
8. Zainwestujmy w urządzenia gospodarstwa domowego, które wymagają użycia mniejszej ilości wody – np.: zmywarkę, pralki. Korzystajmy ze słuchawki prysznicowej z funkcją oszczędzania wody. Wymieńmy spłuczkę w WC na taką, która ogranicza zużycie wody.

Ochrona klimatu to działanie proste i każdy z nas bez większego wysiłku może podejmować proekologiczne inicjatywy we własnym domu. Wystarczy tylko odrobina dobrej i silnej woli.

3. Wiedzę nt. klimatu należy czerpać ze sprawdzonych źródeł

Zmiany klimatu to poważny temat, który komentowany jest przez wiele środowisk, również takich, które na co dzień nie mają styczności z tematem ochrony środowiska. Poszukując informacji z tego zakresu, bardzo często możemy natknąć się (zwłaszcza w Internecie) na wiele stron, które przekazują niesprawdzone, a często błędne dane, których zadaniem jest niejednokrotnie wyłącznie wzbudzenie sensacji. Takie publikacje oraz artykuły, często zawierają niesprawdzone informacje i pojawiają się niemal codziennie, wprowadzając odbiorców w błąd. Dlatego dla dobra planety i nas samych warto sięgać po informacje, co do których mamy pewność, że zostały przygotowane i opracowane na podstawie rzetelnych danych. Tylko wówczas nasze działania proekologiczne będą mogły przynieść korzyści, których oczekujemy. To ważne zadanie również w trakcie obchodów Międzynarodowego Dnia Ziemi – ochrona klimatu musi bazować na informacjach, dostarczanych ze sprawdzonych źródeł. Wśród nich wymienić możemy m.in.:

1. https://inspire-geoportal.ec.europa.eu/ - inicjatywa na poziomie Unii Europejskiej, która polega na zebraniu w jednym miejscu rzetelnych danych klimatycznych, pochodzących m.in. z danych instytucji publicznych. Informacje dotyczące naszego kraju zostały umieszczone na stronie geoportal.gov.pl;
2. Europejski System Informacji o Środowisku;
3. Europejski Program Monitorowania Ziemi GMES;
4. Europejską Agencję Środowiska;
5. Materiały Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA), dostępne m.in. na stronie internetowej – www.nasa.gov;
6. Europejską Sieć Informacji i Obserwacji Środowiska;
7. Raporty Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu;
8. Dokumenty Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Informacje znajdujące się w powyższych źródłach są weryfikowane i sprawdzane pod kątem merytorycznych przez naukowców, posiadających wieloletnie doświadczenie i wiedzę z zakresu ochrony klimatu.