Edukacja Ekologiczna

Każdego dnia woda jest wykorzystywana w niemal wszystkich obszarach naszego życia. Korzystamy z niej zarówno w domu – m.in. do przygotowywania żywności, prania, sprzątania, higieny osobistej, mycia samochodu, podlewania kwiatów, ale również w działalności przemysłowej (zarówno jako komponent wytwarzanych dóbr, jak i środowisko do ich powstawania) i rolnictwie.

W kontekście zużywania wody stosuje się pojęcie tzw. śladu wodnego, który powstaje po zsumowaniu dwóch czynników – bezpośredniego zużycia wody oraz tzw. wirtualnego zużycia, czyli wody, która jest konieczna do produkcji żywności i innych dóbr konsumpcyjnych. Chociaż bezpośrednie zużycie w przeliczeniu na jednego Polaka wynosi dziennie zaledwie 92 litry, to wirtualne zużycie to dodatkowo ponad 3800 l. Łącznie to ok. 3900 l dziennie.

W obliczu powyższych statystyk ochrona stanu wody pitnej należy do jednych z najpilniejszych elementów polityki klimatycznej. Bardzo ważne jest również podnoszenie świadomości ekologicznej na temat konieczności oszczędzania wody.

Retencja wody – czym jest i dlatego jest nam potrzebna?

Jednym z najważniejszych aspektów ochrony zasobów wody jest jej retencja. To gromadzenie zasobów wodnych i ich długotrwałe przechowywanie w celu jej odpowiedniego gospodarowania
i oszczędności. To jedno z najważniejszych działań związanych z ochroną wody pitnej. Retencja może przybierać różne formy, wśród których do najpopularniejszych zaliczamy:

• Retencję przydomową – polegającą przede wszystkim na magazynowaniu wody opadowej w specjalnych pojemnikach lub oczkach wodnych. W naszym kraju nie została odpowiednio rozwinięta tradycja zbierania tzw. deszczówki, w związku z czym większość opadów trafia np. do kanalizacji bytowo-gospodarczej czy rowów odwadniających. Tymczasem, wystarczy podjęcie prostych kroków, aby wydatnie przyczynić się do ochrony życiodajnej wody.

Do tej formy retencji wodnej zachęcał również program „Moja Woda”, który zakładał dofinansowanie wynoszące nawet 5 tys. zł na wybudowanie przydomowych instalacji, umożliwiających zatrzymanie tzw. deszczówki. Założeniem programu było m.in. zapobieganie skutkom suszy, poprzez zagospodarowanie wód opadowych oraz roztopowych np. do podlewania ogrodów.

• Retencję zbiornikową – czyli magazynowanie wody w naturalnych (np. jeziora) lub sztucznych zbiornikach. Stanowią one swoiste „zabezpieczenie” na okres suszy, minimalizują również ryzyko występowania powodzi na określonym terenie. Największe zbiorniki są odpowiednio projektowane, aby stanowić wsparcie zarówno dla rzek oraz dla rolnictwa w okresie mniejszych opadów.
• Retencję korytową – której zadaniem jest zatrzymywanie wody w rowach melioracyjnych, ciekach wodnych i kanałach. W przypadku zapotrzebowania okolicznego rolnictwa, np. w okresie suszy, dzięki specjalnym urządzeniom pozwala na nawodnienie pól, co w dużej mierze chroni plony przez zniszczeniem. Tym samym minimalizowane są m.in. koszty wynikające ze skutków suszy.

Oszczędzanie wody w przemyśle

Każdego dnia przemysł w codziennym funkcjonowaniu wykorzystuje tysiące litrów wody. Dla przykładu produkcja bochenka chleba odpowiada za zużycie 1600 litrów wody, 1 kg wołowiny – 15 tys. litrów, książki (500 stron) – 1,3 tys. litrów, a 1 kg czekolady – 17 tys. l. Dlatego tak ważne jest podejmowanie działań w zakładach produkcyjnych, aby minimalizować ślad wodny. Jakie elementy znajdują się w zakresie elementów, które mogą wprowadzić poszczególne firmy?

• Restrukturyzacja wyposażenia fabryki (m.in. maszyn) lub ich wymiana na bardziej efektywne modele, pozwalające na oszczędność wody.
• Modernizacja sieci kanalizacyjnej w zakładzie, które wyeliminuje niekontrolowany ubytek wody (np. poprzez przecieki).
• Budowa przyzakładowych zbiorników, pozwalających na gromadzenie, a następnie wykorzystanie wody pochodzącej z opadów atmosferycznych.
• Wybudowanie przyzakładowych stacji uzdatniania wody – dzięki czemu możliwe stanie się ponowne wykorzystanie jej zasobów i ograniczenie ogólnego zużycia.

To tylko nieliczne przykłady mogące służyć ochronie zasobów wody w zakładach przemysłowych. Ich wprowadzanie pozwala również na oszczędność środków finansowych.

Jak dbać o zasoby wody w domowym zaciszu?

Jednak, aby ochrona zasobów wody pitnej była pełna i skuteczna niezbędne jej zbudowanie społecznej świadomości nt. indywidualnych działań w tym zakresie, które każdego dnia może podjąć każdy z nas. Duży odsetek zużycia wody w gospodarstwach domowych wynika bowiem z niewłaściwych nawyków. Tymczasem oszczędność nie wymaga od nas intensywnej pracy – wystarczy wdrożenie kilku prostych zasad.

1. Zbieranie wody pochodzącej z opadów atmosferycznych i wykorzystywanie jej np. do podlewania ogrodu lub kwiatów doniczkowych.
2. Mycie zębów i golenie przy zakręconym kranie.
3. Rezygnacja z codziennych kąpieli, na rzecz prysznica, który zużywa zdecydowanie mniej wody.
4. Wymiana spłuczki w WC na taką, która ogranicza zużycie wody.
5. Regularna kontrola i, w razie potrzeby, wymiana elementów sieci kanalizacyjnej, które są nieszczelne i powodują ubytek wody.
6. Stosowanie zasad zrównoważonej konsumpcji – np. ograniczanie zakupów artykułów spożywczych, gdy ich nie potrzebujemy. Należy pamiętać, że produkcja żywności generuje zużycie wielu litrów wody.
7. Inwestycja w urządzenia gospodarstwa domowego, które wymagają użycia mniejszej ilości wody – np.:

1. zakup zmywarki zużywającej niewiele wody podczas jednego cyklu oraz włączanie jej przy pełnym wsadzie;
2. zakup pralki zużywającej niewiele wody podczas jednego cyklu oraz włączanie jej przy pełnym załadunku.

8. Zakup słuchawki prysznicowej z funkcją oszczędzania wody.
9. Montaż perlatorów w kranach w kuchni i łazience.

Codzienne oszczędzanie wody jest naprawdę proste! Każdy z nas może przyczynić się do mniejszego zużycia wody pitnej, a tym samym ochrony jej bezcennych zasobów