Zgodnie z projektem, dotychczasowe ośrodki szkolenia i egzaminowania staną się ośrodkami szkolenia.

Projekt zakłada przeprowadzanie przez Prezesa UTK w formie testów egzaminów dla kandydatów na maszynistów ubiegających się o licencję maszynisty. Prezes UTK będzie przeprowadzał również egzaminy na świadectwo maszynisty, które składać się będą z części teoretycznej oraz z części praktycznej. Część teoretyczna egzaminu obejmująca sprawdzanie wiedzy i umiejętności dotyczących taboru kolejowego i infrastruktury kolejowej będzie przeprowadzana w formie testu komputerowego oraz zadań do wykonania na symulatorze pojazdu kolejowego. W skład zadań na symulatorze pojazdu kolejowego będzie wchodziło sprawdzenie umiejętności zachowania się w typowych i nietypowych sytuacjach związanych z ruchem pociągów, postępowania kandydata na maszynistę podczas prowadzenia pociągu w trudnych warunkach atmosferycznych (np. mgła, śnieżyca, ulewa, silny wiatr), zastosowania właściwych procedur w sytuacjach awaryjnych.

Część praktyczna egzaminu, zgodnie z projektem polegać będzie na sprawdzeniu za pomocą jazdy praktycznej na sieci kolejowej umiejętności prowadzenia pojazdu kolejowego oraz wykonywania innych czynności związanych z obsługą pojazdu kolejowego. W części praktycznej dotyczącej jazd praktycznych po sieci kolejowej egzamin prowadzić będzie dwóch egzaminatorów, jeden egzaminator wyznaczony przez ośrodek szkolenia, w którym kandydat na maszynistę ubiegający się o uzyskanie świadectwa maszynisty odbywał szkolenia i zdał sprawdzian wiedzy i umiejętności z typu pojazdu kolejowego i znajomości infrastruktury, drugi wyznaczony przez Prezesa UTK. Zgodnie z projektem pracodawca kandydata na maszynistę będzie zapewniać pojazd kolejowy oraz trasę niezbędne do przeprowadzenia części praktycznej egzaminu w zakresie jazd praktycznych po sieci kolejowej. Prowadzenie przez Prezesa UTK egzaminów pozwoli w obiektywny sposób ocenić zarówno umiejętności jak i jakość szkolenia kandydatów na maszynistów. Wprowadzenie powyższych rozwiązań wpłynie na poprawę bezpieczeństwa transportu kolejowego.

Projekt zakłada również utworzenie i prowadzenie przez Prezesa UTK Krajowego rejestru elektronicznego maszynistów  i prowadzących pojazdy kolejowe. W rejestrze będą prowadzone dwie ewidencje, jedna dotycząca kwalifikacji m.in. maszynistów, druga związana z monitorowaniem czasu pracy maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe. Wskazano, że w ewidencji będą gromadzone za pomocą aplikacji teleinformatycznej wszelkie dane związane z osobami pracującymi na stanowiskach kolejowych związanych z prowadzeniem pojazdów kolejowych, kandydatami na te stanowiska, a także osobami, którym cofnięto uprawnienia do prowadzenia pojazdu kolejowego. W ewidencji będą gromadzone dane pochodzące od ośrodków szkolenia, przewoźników kolejowych i zarządców, pracodawców maszynistów i osób prowadzących pojazdy kolejowe oraz od podmiotów przeprowadzających badania lekarskie i psychologiczne maszynistów i kandydatów na maszynistów. Projekt zakłada się, ze rejestr będzie połączony z ogólnopolskimi systemami informatycznymi PESEL, REGON i TERYT, aby zapewnić jednolity słownik danych o osobach, przedsiębiorstwach i adresach zawartych w rejestrze. Dodatkowo zapewniono dostęp do Krajowego Rejestru Karnego w zakresie danych mających wpływ na ograniczenie uprawnień maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe.

Projektowana ustawa związana jest ściśle z projektem „Poprawy bezpieczeństwa kolejowego poprzez budowę Systemu Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów”, realizowanego już przez Prezesa UTK w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, w ramach którego zapewniono finansowanie na stworzenie centrum egzaminowania i monitorowania maszynistów i uruchomienie nowego zadania objętego projektem ustawy (w tym systemów informatycznych).