Bąblowica - Echinokokoza
Bąblowica jest to choroba odzwierzęca (zoonoza) wywoływana przez larwalne postacie tasiemców z rodzaju Echinococcus. Larwy tych tasiemców, rozwijając się, tworzą formy pęcherzy – stąd polska nazwa bąblowiec. Najczęściej bąblowicę u ludzi wywołują dwa gatunki tasiemców:
- Echinococcus granulosus - wywołujący bąblowicę jednojamową (jednokomorową),
- Echinococcus multilocularis – wywołujący bąblowicę wielojamową (wielokomorową).
Przebieg choroby uzależniony jest od lokalizacji pasożyta. Tasiemce mogą ulokować się w każdym organie lub tkance, lecz w 80-95% przypadków bąblowicy znajdowane są w wątrobie i płucach. Z uwagi na powolny wzrost torbiele E. granulosus nie wywołują początkowo objawów chorobowych i są wykrywane przypadkowo, przy wykonywaniu badań obrazowych. W wyniku kilkuletniego rozwoju bąblowce mogą osiągać do kilkunastu centymetrów średnicy – wówczas uciskając na drogi żółciowe, powodują zastój żółci i rozwój żółtaczki, a w przypadku ucisku na naczynia wnęki wątrobowej wywołują nadciśnienie.
Przy lokalizacji płucnej duże torbiele objawiają się kaszlem, skróceniem oddechu i/lub bólem w klatce piersiowej. Szczególnie niebezpieczne są larwy rozwijające się w ośrodkowym układzie nerwowym i gałce ocznej, gdzie efektem ucisku może być poważne uszkodzenie narządu. Postać E. multilocularis rozwija się głównie w wątrobie, wytwarzając wypustki przenikające do miąższu wzdłuż naczyń krwionośnych. W trakcie dalszego wzrostu larwy, powstają pęcherzyki o średnicy od 0,5 do 6 mm, które mogą odrywać się od torbieli i tworzyć przerzuty, przemieszczając się drogą naczyń krwionośnych i chłonnych najczęściej do płuc i mózgu.
Do zarażenia dochodzi drogą pokarmową, poprzez spożycie jaj tasiemca z zanieczyszczonym pokarmem/wodą, przeniesienie jaj do ust za pomocą brudnych rąk. Jaja mogą znajdować się na sierści, pysku i języku zakażonych zwierząt oraz na skażonych przedmiotach.
W Polsce najczęstszym źródłem zakażenia jest pies, lis oraz zanieczyszczony pokarm.
Nieprzestrzeganie zasad higieny, bliski kontakt z zakażonymi zwierzętami i spożywanie niedogotowanej, niemytej, skażonej jajami tasiemca żywności (np. warzyw, owoców leśnych) stanowią czynniki ryzyka zakażenia.
Osoby, które mają bezpośredni kontakt z lisami i ich kałem powinny używać środków ochrony osobistej (przede wszystkim rękawic ochronnych) oraz przestrzegać podstawowych zasad higieny, w tym nie jeść owoców i warzyw bez ich uprzedniego dokładnego umycia, a także pamiętać o każdorazowym myciu rąk przed przygotowaniem lub spożywaniem posiłków.
Leczenie bąblowicy polega na chirurgicznym usunięciu cyst i zastosowaniu odpowiednich leków.
|
ROK |
WIELKOPOLSKA |
POLSKA |
||
|
l. zachorowań |
zapadalność |
l. zachorowań |
zapadalność |
|
|
2010 |
0 |
- |
36 |
0,09 |
|
2011 |
1 |
0,03 |
20 |
0,05 |
|
2012 |
0 |
- |
28 |
0,07 |
|
2013 |
0 |
- |
39 |
0,10 |
|
2014 |
1 |
0,03 |
48 |
0,12 |
|
2015 |
1 |
0,03 |
48 |
0,12 |
|
2016 |
1 |
0,03 |
64 |
0,17 |
|
2017 |
2 |
0,06 |
75 |
0,20 |
|
2018 |
1 |
0,03 |
52 |
0,14 |
|
2019 |
0 |
- |
70 |
0,18 |
|
2020 |
0 |
- |
18 |
0,05 |
|
2021 |
1 |
0,03 |
26 |
0,07 |
|
2022 |
1 |
0,03 |
46 |
0,12 |
|
2023 |
0 |
- |
65 |
0,17 |