Jak uzyskać informację?
Zasadą przewidzianą zarówno przez prawo polskie, jak też europejskie i międzynarodowe jest jawność informacji publicznej, w tym informacji o środowisku i jego ochronie.
Prawo do informacji o środowisku i jego ochronie przysługuje „każdemu", osobie fizycznej lub prawnej, a także jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej. Dostęp do informacji przysługuje niezależnie od obywatelstwa, miejsca zamieszkania, wieku i zdolności do czynności prawnych, a także niezależnie od tego, czy żądający informacji ma jakikolwiek interes prawny lub faktyczny związany z informacją lub sprawą, której informacja dotyczy.
Jak uzyskać informację?
Podstawową regulacją prawną odnoszącą się do udostępniania informacji o środowisku jest art. 74 ust. 3 i 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Analogiczny zapis jest zawarty w art. 4 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Przez informacje o środowisku i jego ochronie należy rozumieć wiadomości o danym środowisku (jego części lub elemencie), dotyczące jego stanu, ocen, zamierzeń, co do przeznaczenia lub wykorzystania, przewidywanego oddziaływania na otoczenie i środków przeciwdziałających temu oddziaływaniu.
Formy udostępniania informacji
Informacja o środowisku może być udostępniana poprzez:
- przekazanie informacji ustnie;
- wgląd do danego dokumentu w siedzibie urzędu;
- umożliwienie sporządzenia kopii w siedzibie urzędu;
- przesłanie kopii dokumentów lub informacji przez odpowiedni organ - dopuszczalna jest wersja papierowa (za pośrednictwem poczty) a także wersja elektroniczna z wykorzystaniem wskazanych nośników danych lub za pośrednictwem poczty elektronicznej.
Wniosek o udostępnienie informacji o środowisku
Informacja o środowisku jest udostępniana na pisemny wniosek, który powinien zawierać następujące elementy:
- dane wnioskodawcy,
- adres wnioskodawcy,
- zakres wniosku - należy wskazać, o jakie informacje występuje wnioskodawca.
Wniosek nie jest konieczny, jeśli informacji nie trzeba wyszukiwać.
Opłaty
Udostępnienie informacji o środowisku i jego ochronie jest bezpłatne, gdy:
- przekazanie informacji nastąpiło ustnie,
- informacje o dokumentach znajdują się w publicznie dostępnym wykazie danych, a dokumenty zostały wyszukane i przejrzane w siedzibie organu administracji.
Udostępnienie informacji o środowisku i jego ochronie jest płatne, gdy:
- informacje należało wyszukać,
- sporządzone zostały kopie dokumentów lub danych,
- organ przesłał wnioskodawcy sporządzone kopie dokumentów lub danych.
Wysokość opłat za wyszukiwanie i przekształcanie informacji o środowisku i jego ochronie została określona w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2010 r. w sprawie opłat za udostępnianie informacji o środowisku (Dz. U. z 2022 r. poz. 120 t.j.).
Termin realizacji wniosków
Informacja o środowisku powinna zostać udostępniona bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu miesiąca od dnia złożenia wniosku, a w przypadku spraw skomplikowanych nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku. W takim przypadku wnioskodawca zostaje poinformowany o konieczności przedłużenia załatwienia sprawy.
Akty prawne:
- ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2022 r. poz. 1029 t.j.);
- ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2022 r. poz. 902 t.j.);
- ustawa z 11 sierpnia 2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1641);
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 września 2010 r. w sprawie wzoru oraz zawartości i układu publicznie dostępnego wykazu danych o dokumentach zawierających informacje o środowisku i jego ochronie (Dz. U. z 2010 r. Nr 186, poz. 1249);
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2010 r. w sprawie opłat za udostępnianie informacji o środowisku (Dz. U. z 2022 r. poz. 120 t.j.);
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie sposobu i częstotliwości aktualizacji informacji o środowisku (Dz. U. z 2010 r. Nr 227, poz. 1485).
Odmowa udostępnienia informacji
Organ administracji może, w drodze decyzji, odmówić dostępu do informacji, gdy:
- wymagałoby to dostarczenia dokumentów lub danych będących w trakcie opracowywania lub przeznaczonych do wewnętrznego komunikowania się,
- wniosek o udostępnienie informacji jest w sposób oczywisty niemożliwy do zrealizowania lub sformułowany w sposób zbyt ogólny.
Ponadto art. 16 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko określa katalog informacji, które nie podlegają udostępnieniu. Organ administracji nie udostępnia informacji, jeżeli, m.in.:
- udostępnienie informacji mogłoby naruszyć przepisy o ochronie danych jednostkowych uzyskiwanych w badaniach statystycznych statystyki publicznej,
- informacje dotyczą:
- spraw objętych toczącym się postępowaniem sądowym, dyscyplinarnym lub karnym, jeżeli ujawnienie informacji mogłoby zakłócić przebieg postępowania;
- spraw będących przedmiotem praw autorskich oraz patentowych, jeżeli udostępnienie mogłoby naruszyć te prawa;
- danych osobowych dotyczących osób trzecich jeśli udostępnienie informacji mogłoby naruszać przepisy o ochronie danych osobowych;
- dokumentów lub danych dostarczonych przez osoby trzecie, jeżeli nie miały one obowiązku ich dostarczenia i złożyły zastrzeżenie o ich nieudostępnianiu;
- dokumentów lub danych, których ujawnienie mogłoby spowodować zagrożenie dla środowiska;
- Informacji o wartości handlowej, w tym danych technologicznych, jeśli udostępnienie tych informacji mogłoby naruszyć pozycję konkurencyjną i został złożony wniosek o wyłączenie tych informacji z udostępnienia.
Jeżeli jednak wniosek dotyczy udostępnienia różnych informacji, z których część, z wyżej wymienionych przyczyn, nie podlega udostępnieniu lub kwalifikuje się do wydania decyzji odmownej, pozostała część danych podlega udostępnieniu.