Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie

W Polsce najwięcej bocianów białych zasiedla obszary Warmii i Mazur. Na powierzchni około 150 tys. hektarów rozciąga się specjalny obszar ochrony ptaków Natura 2000 Ostoja Warmińska. Populacja bociana na tym terenie osiąga największe zagęszczenie w kraju. Jedną z najliczniej zasiedlonych miejscowości jest Żywkowo, nazywane „stolicą bocianów”. Do zamieszkanej przez zaledwie 19 osób wsi, co roku przylatuje nawet 40 bocianów, a gdy doczekają się  potomstwa, ich liczba sięga nawet 100!

Bocian biały jest objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową, ponadto został  wyróżniony jako gatunek wymagający ochrony czynnej. Niestety, działania człowieka mogą wpływać niekorzystnie na bocianią populację. Jednym z głównych zagrożeń dla bocianów jest rozwój rolnictwa przemysłowego. Wiele ptaków zatruwa się także środkami owadobójczymi lub umiera w wyniku sianokosów pod urządzeniami tnącymi. Problemem jest również zanikanie łąk będących podstawowym miejscem żerowania tego gatunku. Na zanikanie miejsc bytowania bocianów ma również wpływ regulacja rzek i drobnych cieków wodnych.

Z uwagi na fakt, że bociany białe corocznie pokonują wiele tysięcy kilometrów w celu odbycia zimowisk są one również narażone na wiele niebezpieczeństw podczas migracji. Jako główne należy wymienić kolizje z liniami elektroenergetycznymi oraz polowania organizowane na ten gatunek w rejonach basenu Morza Śródziemnego.

By populacja bocianów mogła bezpiecznie funkcjonować w naszym środowisku, potrzebne jest utrzymanie i odtworzenie terenów, które stanowią atrakcyjne dla nich żerowiska, w szczególności mowa tu o łąkach czy obszarach wodnych, jak stawy i tereny zalewowe rzek. Do działań podejmowanych przez człowieka dla polepszenia sytuacji bytowej bocianów należą m.in. wykonywanie platform gniazdowych na dachach budynków oraz słupach wolnostojących, wykonywanie podstaw pod gniazda, ułatwiających ptakom budowę i ich zasiedlenie.

Oto kilka ciekawostek:

• Pierwsze powracające do Polski osobniki z ciepłych krajów mogą pojawiać się już pod koniec lutego, ale ich wczesnowiosenny przylot przypada najczęściej na przełom marca i kwietnia.
• Głównym pożywieniem bocianów białych są owady, ryby, płazy, gady, małe ssaki oraz ptaki.
• Ciekawostką jest również fakt, że bociany porozumiewają się za pomocą charakterystycznego klekotania. Samce w ten sposób zawiadamiają samice o zajęciu gniazda. Natomiast ich wspólne klekotanie jest częścią godowego rytuału, który ma także funkcę odstraszania innych osobników.
• Bociany przystępują do pierwszych lęgów zazwyczaj w wieku 4-5 lat i składają najczęściej od 3 do 5 jaj.
• Bociany białe gniazdują niemal wyłącznie w obrębie osiedli ludzkich, na obiektach górujących nad najbliższą okolicą (budynki, drzewa, kominy i slupy elektryczne). Tylko nieliczne pary zakładają gniazda w odległości większej niż 500 m od zamieszkiwanych osad.

Dzień bociana białego obchodzimy w Polsce 31 maja od 2003 roku.

Źródło: Genaralna Dyrekcja Ochrony Środowiska