Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie

Nawłoć kanadyjska występuje naturalnie we wschodniej części Ameryki Północnej. We florze Europy gatunek jest notowany od pierwszej połowy XVII w. Został sprowadzony celowo jako roślina ozdobna i jako roślina łatwa w uprawie i o oryginalnych walorach ozdobnych (pokrój i rozmiary roślin, efektowne kwiatostany) była rozpowszechniana i stosunkowo szybko rozszerzyła swój zasięg w Europie. W XIX wieku nawłoć kanadyjska występowała w większości krajów Europy Zachodniej. Gatunek trafił też do Polski, prawdopodobnie wraz z importem towarów rolnych. Pierwsze udokumentowane stanowiska nawłoci kanadyjskiej, spoza uprawy, pochodzą z 1872 roku z okolic Lublina i Krakowa.

Charakterystyka gatunku

• Nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis) to wieloletnia bylina dorastająca do 150 cm. Pędy są dołem nagie, a od połowy szorstko, odstająco owłosione. Na łodydze znajdują się skrętolegle ustawione, lancetowate liście, długo zaostrzone, ostro ząbkowane, rzadko całobrzegie, o 6–13 cm długości, spodem owłosione na nerwach.
• Kwiaty żółte, zewnętrzne języczkowate krótsze od okrywy. Zebrane w drobne, koszyczkowate kwiatostany, o okrywie do 2,8 mm długości, zestawione w piramidalne wiechowate grona 15–30 cm długie.
• Owocem jest niełupka opatrzona krótkim, do 2,5 mm długości puchem kielichowym.
• Rośliny zakwitają każdego roku począwszy od pierwszego roku życia, a są długowieczne i mogą osiągać wiek 100 lat.

Sposób rozmnażania się

Gatunek rozmnaża się generatywnie, produkując dużą liczbę lekkich nasion, a także wegetatywnie; charakteryzuje się szybkim wzrostem klonalnym za pomocą kłączy.

Drogi wprowadzania i rozprzestrzeniania się

• Drogi wprowadzania zamierzonego: gatunek wprowadzony został jako roślina ozdobna i miododajna.
• Drogi wprowadzania niezamierzonego: nasiona i kłącza mogły zostać przypadkowo zawleczone wraz z ozdobnymi gatunkami drzew, z materiałem szkółkarskim.
• Drogi rozprzestrzeniania naturalnego (po wcześniejszej introdukcji, bez udziału człowieka): roślina może rozprzestrzeniać się dzięki produkcji dużej ilości lekkich nasion lub za pomocą kłaczy.
• Drogi rozprzestrzeniania antropogenicznego (przy udziale człowieka): gatunek rozprzestrzenia się wzdłuż szlaków komunikacyjnych (drogi, linie kolejowe, a także cieki wodne); w miejscach poddawanych nieregularnym zaburzeniom (koszenie, wydeptywanie); podczas prac remontowych na przydrożach dróg nieutwardzonych i leśnych, wzdłuż których kłącza i nasiona nawłoci mogą być roznoszone wraz z zanieczyszczoną nimi ziemią, także na maszynach m.in. rolniczych; istnieje także możliwość rozprzestrzeniania roślin ze względu na walory dekoracyjne i użytkowe, w wyniku handlu ich nasionami i sadzonkami, które nadal są dostępne w sprzedaży za pośrednictwem katalogów i stron internetowych komercyjnych szkółek i ogrodów botanicznych.

Wpływ na środowisko przyrodnicze

• Nawłoć kanadyjska dzięki dużej dynamice wzrostu i zdolnościom do efektywnego wykorzystania istniejących zasobów siedliskowych, skutecznie konkuruje o światło, przestrzeń i składniki odżywcze z rodzimymi gatunkami roślin.
• Szczególne zagrożenie stwarza dla rzadkich i cennych gatunków siedlisk m.in. łąkowych.
• Nawłoć kanadyjska przyczynia się także do ograniczenia liczebności zapylaczy, szczególnie pszczół i bzygowatych, odwiedzających kwiaty roślin rodzimych.
• Gatunek cechuje się szybkim wzrostem klonalnym za pomocą kłączy, co ułatwia tworzenie zwartych i gęstych jednogatunkowych płatów utrudniających wzrost oraz regenerację innych roślin i w efekcie prowadzi do zmniejszenia bogactwa rodzimych gatunków roślin.
• Możliwość krzyżowania się inwazyjnej nawłoci z rodzimym gatunkiem nawłocią pospolitą może stanowić dla niego zagrożenie; mieszaniec przyciąga wiele owadów zapylających, a zatem może skutecznie konkurować z rodzimym gatunkiem.
• Obecność nawłoci kanadyjskiej powoduje zmiany właściwości fizycznych i chemicznych gleby.

Dotychczasowe działania służące eliminacji, kontroli lub izolacji nawłoci kanadyjskiej

• Dotychczas w Polsce nie były wykonywane żadne celowe działania służące kontroli czy eliminacji gatunku. Jedynym zabiegiem stosowanym w praktyce jest koszenie nieużytków oraz przydroży, gdzie występują nawłocie. Jednak celem tych zabiegów nie jest zwalczanie nawłoci. W Kodeksie dobrych praktyk „Ogrodnictwo wobec roślin inwazyjnych obcego pochodzenia”, gatunek został zamieszczony na liście roślin stosowanych w ogrodnictwie należących do inwazyjnych gatunków obcych, w przypadku których uzgodniono potrzebę niewprowadzania ich do sprzedaży i do uprawy.
• W Europie stosowanymi metodami kontroli gatunku, są metody mechaniczne. Skutecznym sposobem jest regularne koszenie (kilkakrotnie w ciągu roku lub gdy nie jest to możliwe, późnym latem), ponieważ ścinanie części nadziemnych roślin wyraźnie zmniejsza ich wigor. W początkowej fazie ekspansji dobre rezultaty daje punktowe niszczenie roślin (wyrywanie lub wykopywanie). W przypadku, kiedy celem ochrony na danym obszarze nie są zbiorowiska roślin zielnych, można podejmować działania przyspieszające sukcesję roślin drzewiastych, których zwarcie zwiększa ocienienie i pogarsza warunki siedliskowe nawłoci.

Nawłoć kanadyjska zaliczana jest do średnio inwazyjnych gatunków obcych (IGO). Gatunek jest już zadomowiony na terenie Polski. Należy do kategorii gatunków silnie ekspansywnych, których liczne populacje rozrastają się w szybkim tempie. Występuje zarówno na siedliskach półnaturalnych i naturalnych. Podczas wzrostu nawłoć tworzy zwarte i gęste jednogatunkowe płaty utrudniających wzrost oraz regenerację innych roślin i w efekcie prowadzi do zmniejszenia bogactwa rodzimych gatunków roślin.

Źródło: https://www.gov.pl/web/gdos/solidago-candensis---nawloc-kanadyjska

Źródło: Genaralna Dyrekcja Ochrony Środowiska