W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.

Antoni Szczerbowski

Zdjęcie Antoniego SzczerbowskiegoBył postacią znaną wszystkim działaczom pożarnictwa okresu zaborów. Jego praca wywarła znaczący wpływ na rozwój pożarnictwa w Polsce, mimo że był działaczem strażackim w Małopolsce. Region ten pod rządami monarchii austriackiej był do 1863 r. zaniedbywany pod względem ochrony przeciwpożarowej. Nie istniała tu ani jedna straż ogniowa, w miastach często wybuchały pożary, paliły się całe wsie. Próbowano ratować się przepisami.

Od listopada 1860 r. działało w Krakowie "Towarzystwo Ubezpieczeń od Ognia", zwane potocznie "FloriankA", które łagodziło skutki pożarów. Kiedy okazało się, że na pomoc władz nie bardzo można liczyć, podjęto próby organizowania ochotniczych straży ogniowych. Pierwsza taka straż powstała w 1865 r. w Krakowie. Wstąpiło do niej wiele osób spośród krakowskiej inteligencji. W 1875 r. odbył się zjazd, na którym powołano Krajowy Związek Ochotniczych Straży Pożarnych w Królestwie Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim. Od maja 1887 r. Związek wydawał własne pismo - miesięcznik "Przewodnik Pożarniczy". Popierał też zakładanie nowych straży, propagował jednolitą organizację, umundurowanie, organizował szkolenie straży, zjazdy i zawody pożarnicze, upowszechniał profilaktykę pożarową i tworzenie funduszu zapomogowego dla strażaków.

W takim klimacie rozpoczął swoją strażacką służbę Antoni Szczerbowski - młody nauczyciel w szkole ludowej w Kętach. W roku 1882 wstąpił do miejscowej Ochotniczej Straży Pożarnej i wkrótce został dowódcą jednego z jej oddziałów. Fachowe przeszkolenie odbył w 1886 r. w krakowskiej zawodowej straży pożarnej, uzyskując stopień inspektora straży pożarnych. W latach 1885-1893 pracował w magistracie w Oświęcimiu i tamtejszej OSP. Następnie został naczelnikiem Miejskiej Straży Pożarnej (zawodowej) w Jarosławiu (1893-1896). Od lipca do grudnia 1894 r. wydawał w tym mieście miesięcznik "Przyjaciel Straży Pożarnej".

W ostatnim kwartale 1895 r., równocześnie ze stanowiskiem naczelnika straży zawodowej, pełnił funkcję zastępcy sekretarza Krajowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych (KZ OSP) we Lwowie, rozwijając swoje talenty organizacyjne. Po śmierci, w grudniu 1895 r., inż. Aleksandra Piotrowskiego został sekretarzem Związku, a - po zmianie nazwy funkcji sekretarza - od roku 1907 jego dyrektorem. Przyczynił się do reorganizacji biura Związku, budowy jego prestiżu oraz do utworzenia kasy zapomogowej dla strażaków i ich rodzin. Kierował całokształtem spraw organizacyjnych Związku, zajmował się organizacją kursów pożarniczych na dużą skalę, przysparzając pożarnictwu setek dobrze przygotowanych instruktorów dla ochotniczych straży pożarnych.

Zajmował się z dużą pasją techniką pożarniczą. Skonstruował, składającą się z dwóch przęseł, uniwersalną drabinę pożarniczą, nazwaną później drabiną Szczerbowskiego, przy której niejedno pokolenie strażaków spędziło wiele godzin ćwiczeń. Była ona użytkowana w stanie zestawionym jako drabina przystawna, drabina dachowa i drabina wolno stojąca sprawiona w piramidkę. Wykorzystywały ją przez długie lata podczas akcji gaśniczych i ratowniczych ochotnicze i zawodowe straże pożarne.

Działał z powodzeniem na niwie literatury pożarniczej. Od 1895 r. wydawał Bibliotekę Strażacką KZ OSP. W jej obrębie, w okresie zaboru austriackiego i pierwszych latach niepodległej Polski, ukazało się 78 popularnych broszur (liczących od 7 do 44 stron) oraz 5 książek z zakresu pożarnictwa. Poświęcone one były sprawom organizacji pożarnictwa, taktyce i technice pożarniczej, akcjom gaśniczym, przeciwpowodziowym i innym działaniom ratowniczym, chemii w pożarnictwie, budownictwu ogniotrwałemu, zapobieganiu pożarom, szkoleniu pożarniczemu, zjazdom straży pożarnych, lustracjom (kontrolom) ich działalności, ćwiczeniom gimnastycznym strażaków, zagadnieniom sanitarnym w OSP, ćwiczeniom strażackim, zawodom pożarniczym, służbie samarytańskiej kobiet w strażach. Zawierały też utwory sceniczne o tematyce strażackiej, napisane przez działaczy ochotniczego strażactwa.

Na ziemiach polskich w monarchii austro-węgierskiej był jednym z głównych twórców fundamentów polskiego pożarnictwa. Stworzył podstawy teoretyczne i rozwijał praktykę polskiej ochrony przeciwpożarowej w tej dzielnicy. Jego dorobek piśmienniczy i myśl pożarnicza miały również inspirujący wpływ na działaczy strażackich w zaborach rosyjskim i pruskim.

W latach 1896-1912 pełnił funkcję redaktora naczelnego "Przewodnika Pożarniczego", który w tym czasie osiągnął wysoki poziom merytoryczny i dużą popularność, dzięki podejmowaniu wielu tematów związanych z budownictwem, zapobieganiem pożarom, taktyką i techniką pożarniczą oraz szkoleniem pożarniczym. Na jego łamach, oprócz publikowania wielu własnych artykułów o problematyce ściśle fachowej, często wypowiadał się na temat etyki służby pożarniczej. Uczył cenić honor strażacki i godność osobistą. Propagował dziesięcioro przykazań prawego strażaka: szacunek dla munduru pożarniczego, trześwość, gotowość do poświęceń dla ogółu, rozwagę i odwagę, karność, porządek i dyscyplinę, dumę z przynależności do organizacji, koleżeństwo, poczucie potrzeby społecznego działania, troskę o rodzinę. Aktywnie współpracował z Towarzystwem Kółek Rolniczych.

Zmarł 24 września 1912 r., pozostawiając po sobie bogaty dorobek w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej, wdzięczną pamięć współpracowników i wielu pokoleń strażackich. Jego nazwisko weszło na trwałe do annałów polskiego pożarnictwa.

{"register":{"columns":[]}}