Dialog obywatelski w Polsce i innych krajach EU – seminarium w Europejskim Komitecie Ekonomiczno-Społecznym
19.12.2019
W dniu 17 grudnia 2019 roku w siedzibie Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w Brukseli odbyło się seminarium poświęcone doświadczeniom Polski i innych krajów członkowskich w procesie instytucjonalizacji dialogu obywatelskiego.
W wydarzeniu tym delegacji reprezentującej stronę Polską przewodzili: Wojciech Kaczmarczyk − sekretarz Komitetu ds. Pożytku Publicznego i Radosław Podogrocki – dyrektor Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Przedstawicielom Grupy III EKES „Różnorodność Europy” przewodzili Arno Metzler – prezydent Grupy III EKES i Krzysztof Balon wiceprezydent Grupy III EKES. Dyrektoriat do spraw współpracy międzyinstytucjonalnej i relacji z komitetami narodowymi EKES reprezentował Siegfried Jantscher. Ponadto w seminarium wzięli udział zaproszeni reprezentanci instytucji dialogu obywatelskiego z krajów, w których struktura organizacyjna instytucji dialogu obywatelskiego odpowiada strukturze i zakresowi działalności EKES, a szczególnie jego Grupy III: z Francji − Christiane Basset i Antoine Renard, z Bułgarii − Dilyana Slavova i z Portugalii – Jose Leiriao.
Zasadniczym celem dla strony polskiej było zaprezentowanie doświadczeń związanych z procesem tworzenia i funkcjonowania Rady Działalności Pożytku Publicznego, w tym trwających obecnie prac nad planowaną transformacją tego organu w bardziej reprezentatywną dla sektora i posiadającą większe kompetencje Radę Dialogu Obywatelskiego. Zaproszone do udziału w seminarium delegacje przedstawiły swoje krajowe rady prezentując genezę ich powstania, podstawę prawną działalności, skład i strukturę organizacyjną, tryb powoływania członków, kompetencje i zadania, relacje i współpracę poszczególnych grup interesariuszy oraz sposób finansowania działalności. Tak przyjęta struktura prezentacji pozwoliła na porównanie polskich doświadczeń i planów z rozwiązaniami i praktykami przyjętymi w innych krajach.
W Polsce funkcjonują obecnie dwa organy instytucjonalizujące szeroko rozumianą ideę dialogu obywatelskiego na poziomie krajowym. Są to Rada Dialogu Społecznego oraz Rada Działalności Pożytku Publicznego. Pierwsza jest organem samodzielnym utworzonym na mocy ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego i stanowi forum dialogu trójstronnego pracodawców, pracowników i strony rządowej. Druga jest powoływana na mocy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i stanowi od roku 2017 organ opiniodawczo-doradczy Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego składający się z przedstawicieli administracji rządowej, administracji samorządowej oraz organizacji społeczeństwa obywatelskiego.
Jednym z przejawów rozwoju Rady Działalności Pożytku Publicznego po roku 2017, obok poszerzenia jej składu i zwiększenia liczby zespołów problemowych, są prowadzone prace koncepcyjne nad przekształceniem Rady i powołaniem w jej miejsce Rady Dialogu Obywatelskiego o kompetencjach podobnych do kompetencji Rady Dialogu Społecznego. Docelowym efektem tych zmian ma być uzyskanie takiego poziomu zinstytucjonalizowania dialogu obywatelskiego by odpowiadał osiągniętym i sprawdzonym standardom w analogicznych radach społeczno-ekonomicznych innych krajów europejskich.
W prezentacji polskich planów tworzenia Rady Dialogu Obywatelskiego podkreślono takie elementy jak: potrzeba usystematyzowania kształtowanego przez wiele lat pojęcia dialogu obywatelskiego, nadanie Radzie statusu organu autonomicznego posiadającego inicjatywę ustawodawczą, zapewnienie reprezentatywności geograficznej i branżowej (co wymaga zwiększenia liczebności Rady), zapewnienie odpowiedniego finansowania i obsługi administracyjnej, kontynuacja doświadczeń i osiągnięć Rady Działalności Pożytku Publicznego, podjęcie zadań monitorowania i wspierania rozwoju dialogu obywatelskiego m. in. przez tworzenie strategii i programów rozwoju.