Komitet Do Spraw
Pożytku Publicznego

Organizatorem seminarium był Pełnomocnik Rządu do Spraw Społeczeństwa Obywatelskiego we współpracy z Polską Siecią LGD – Federacją Regionalnych Sieci LGD w Polsce i Partnerstwem Tematycznym nr 22 Strategicznej Mapy Drogowej Strategii III Sektora.

W seminarium uczestniczyli: Sekretarz Stanu Wojciech Kaczmarczyk, Pełnomocnik Rządu do Spraw Społeczeństwa Obywatelskiego, Ryszard Zarudzki, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Czesław Siekierski, Przewodniczący Komisji Rolnictwa Parlamentu Europejskiego, przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwa Rozwoju, Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Samorządów Województw, Lokalnych Grup Działania, Partnerstwa Tematycznego nr 22 SMD Strategii III Sektora, organizacji pozarządowych oraz Związku Miast Polskich.

Celem seminarium było zainicjowanie dyskusji w zakresie kierunków rozwoju mechanizmu RLKS w Polsce w kontekście Rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 10 maja 2016 r. w sprawie nowych narzędzi rozwoju terytorialnego w polityce spójności na lata 2014–2020: zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT) oraz rozwój lokalny kierowany przez społeczność (CLLD) (2015/2224(INI)). W przedmiotowej rezolucji wskazano nie tylko na dużą rolę tego mechanizmu (jak i mechanizmu ZIT) dla rozwoju lokalnego, ale także na możliwość obowiązkowego zastosowania w nowym okresie programowania mechanizmu RLKS we wszystkich programach operacyjnych. W Polsce mechanizm RLKS jest zastosowany obecnie w formule bezpośredniej tylko w dwóch województwach na obszarach wiejskich i obszarach zależnych od rybołówstwa oraz w 7 miastach, tylko w jednym województwie. Uczestnicy seminarium dyskutowali nad tym czy, a jeśli tak – to jak rozszerzyć zastosowanie mechanizmu RLKS, aby zarówno instytucje wdrażające, jak i przede wszystkim społeczności lokalne mogły przygotować się do rosnącej roli mechanizmu RLKS w programowaniu i realizacji rozwoju lokalnego.

Zebranych powitał Minister Wojciech Kaczmarczyk wspólnie z Ministrem Ryszardem Zarudzkim. Obecny stan realizacji mechanizmu RLKS w Polsce przedstawiła Joanna Gierulska, Z-ca Dyrektora Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich MRiRW (prezentacja w załączeniu). Krzysztof Kwatera, Pełnomocnik Zarządu Polskiej Sieci LGD ds. współpracy i Koordynator Partnerstwa Tematycznego nr 22 SMD Strategii III Sektora przedstawił najważniejsze jego zdaniem fragmenty rezolucji PE z 10 maja 2016 r. w sprawie nowych narzędzi rozwoju terytorialnego w polityce spójności na lata 2014–2020 (prezentacja w załączeniu).

Odnosząc się do prezentacji Minister Kaczmarczyk podkreślił, że jako Pełnomocnik Rządu do Spraw Społeczeństwa Obywatelskiego jednoznacznie popiera założenia RLKS. Aktywność oddolna jest podstawowym warunkiem rozwoju lokalnego. Uwzględnia ona bowiem uwarunkowania lokalne a tym samym zapewnia odpowiednie, dostosowane środki działania oraz optymalny efekt. Nie może ona jednak zostać pozostawiona sama sobie. Należy zapewnić odpowiednie wsparcie z instytucji zarządzającej zarówno na poziomie prawnym, jak i organizacyjnym.

W kolejnej części seminarium odbyła się dyskusja zgromadzonych ekspertów.Najważniejsze tezy wystąpień to:

• Zastosowanie mechanizmu RLKS w szerszym zakresie niż obecnie pozwoliłoby przygotować się pracownikom wszystkich urzędów marszałkowskich oraz społecznościom lokalnym wszystkich województw do jak najlepszego skorzystania z mechanizmu RLKS w nowym okresie programowania. MRiRW przygotowuje kartę projektu do Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju pt. Wzmocnienie skuteczności zarządzania rozwojem regionalnym poprzez wykorzystanie instrumentu Rozwój Lokalny Kierowany Przez Społeczność.
• Partnerstwo międzysektorowe (trójsektorowe) jest ważne dla rozwoju lokalnego i dla prawidłowego funkcjonowania wymaga profesjonalnego animatora lokalnych partnerstw, który być może powinien być nowym zawodem w Polsce; w początkowych fazach wdrażania Programu LEADER w Polsce i Funduszu Rybackiego, szkolenia animatorów lokalnych były realizowane i była to dobra praktyka, która powinna być kontynuowana.
• W Polsce są już partnerstwa lokalne w miastach, przygotowane by skorzystać z mechanizmu RLKS.
• Planowane jest pilotażowe wdrożenie Zintegrowanych Strategii Rozwoju na obszarach funkcjonalnych miast średniej wielkości – mechanizm RLKS powinien być częścią tych strategii, gdyż, zgodnie z rezolucją PE, nie jest to mechanizm tylko dla rozwoju obszarów wiejskich, ale także dla obszarów miast różnych wielkości i może służyć dla rozwoju relacji miasto-wieś.
• Mechanizm RLKS jest nadmiernie zbiurokratyzowany i jego większe upowszechnienie wymaga dalszych prac w zakresie uproszczeń, chociaż Polska poprzez zastosowanie ryczałtów i premii już wiele robi w tym zakresie.
• Należy upowszechniać wiedzę nt. mechanizmu RLKS i doświadczeń Programu LEADER wśród polityków, instytucji, organizacji i przedsiębiorców
• Rozwój lokalny jest związany z poziomem kapitału społecznego, który buduje się między innymi poprzez kształtowanie wzajemnych relacji pomiędzy aktorami społeczeństwa lokalnego: instytucjami publicznymi (w tym władze samorządowe) organizacjami społecznymi oraz instytucjami gospodarczymi. Te relacje powinny mieć charakter partnerski. Trwałe partnerstwo trójsektorowe jest podstawą efektywnego rozwoju lokalnego.
• Partnerstwo należy traktować w kategoriach wartości, a jego budowanie i funkcjonowanie wymaga specyficznej wiedzy. Warto kształcić animatorów partnerstw (nierozumianych, jako animatorzy społeczności lokalnych). Partnerstwa warto też uczyć samorządowców, przedstawicieli organizacji pozarządowych i przedsiębiorców. Należy wykorzystać doświadczenia z poprzedniego okresu finasowania UE w obszarze rozwoju partycypacji.
• RLKS jest chyba najlepszym mechanizmem pozwalającym budować partnerstwa i powinien być jednym z głównych mechanizmów rozwojowych obejmujących nie tylko wykorzystanie środków unijnych. RLKS metodologicznie jest zbieżny z mechanizmem Zintegrowanych Programów Rozwoju, wymienianych w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.