Komitet Do Spraw
Pożytku Publicznego

Rada Ministrów w dniu 7 sierpnia 2018 r. przyjęła Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich PROO. Jego celem strategicznym jest budowa silnego, sprawnego, różnorodnego i niezależnego sektora organizacji obywatelskich. Program jest odpowiedzią na znane bolączki III sektora, jak np.: brak stabilności finansowej i trudności w pozyskiwaniu środków, uzależnienie od środków publicznych czy braki kadrowe, rozwarstwienie zasobów w sektorze (10% największych organizacji gromadzi 86% dochodów całego sektora i dysponuje 95% zasobów ludzkich).

PROO będzie finansowany z Funduszu Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, który stanowi 4% wpływów z dopłat w grach objętych monopolem państwa (na podstawie art. 88a ustawy o grach hazardowych). W latach 2018-2030 rząd przeznaczy na PROO ok. 585 mln zł. Program zakłada wsparcie w tym okresie ponad 11.000 organizacji. Granty będzie można otrzymać w formule otwartych konkursów dotacyjnych w pięciu priorytetach PROO, czyli:

Priorytet 1. Zrównoważony rozwój organizacyjny
Priorytet 2. Kapitały żelazne
Priorytet 3. Rozwój instytucjonalny lokalnych organizacji strażniczych i mediów obywatelskich
Priorytet 4. Rozwój instytucjonalny think-tanków obywatelskich
Priorytet 5. Wsparcie doraźne

Na posiedzeniu w dniu 2 października br. Rada Ministrów przyjęła projekty uchwał w sprawie programów wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego pn. „Korpus Solidarności − Program Wspierania i Rozwoju Wolontariatu Długoterminowego na lata 2018-2030” oraz pn. „Rządowy Program Wsparcia Rozwoju Organizacji Harcerskich i Skautowych na lata 2018-2030”.

Obydwa Programy zostały opracowane z udziałem zespołów ekspertów działających przy Pełnomocniku Rządu ds. Społeczeństwa Obywatelskiego oraz Przewodniczącym Komitetu do Spraw Pożytku Publicznego. Zespoły te składały się z praktyków w dziedzinie wolontariatu oraz harcerstwa, reprezentujących organizacje pozarządowe i instytucje publiczne funkcjonujące w różnych obszarach życia społecznego. Prace w pierwszej fazie prowadzone były pod przewodnictwem Pełnomocnika Rządu do Spraw Społeczeństwa Obywatelskiego, a następnie pod kierownictwem Przewodniczącego Komitetu do Spraw Pożytku Publicznego przy współudziale i obsłudze zapewnianej przez Departament Społeczeństwa Obywatelskiego Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Celem programu Korpus Solidarności − Program Wspierania i Rozwoju Wolontariatu Długoterminowego na lata 2018-2030 jest stworzenie solidnych ram pod budowę społeczeństwa obywatelskiego − postaw prospołecznych, wzmacniania więzi międzyludzkich,  pomocy wzajemnej i solidaryzmu społecznego, poprzez włączanie się obywateli w działania wolontariackie.

Potrzeba podjęcia działań w tym obszarze wynika z faktu, że Polska plasuje się na ostatnim spośród krajów UE miejscu, jeśli chodzi o zaangażowanie obywateli w działania wolontariackie (z badań przeprowadzonych przez Eurostat wynika, że w wolontariat  włącza się jedynie 9% Polaków, z czego 2% w długoterminowy − przy średnim zaangażowaniu obywateli UE kształtującym się na poziomie 24%). Wyniki badań wskazują również, ze postawy Polaków charakteryzuje znaczny stopień wzajemnej nieufności i niechęci do działań wspólnych, szczególnie w obszarze solidarności międzypokoleniowej.

Przez usystematyzowane, długofalowe i całościowe  podejście do tematu, Korpus Solidarności tworzy warunki do wzmocnienia zakresu i roli wolontariatu w Polsce. Program koncentruje się na wspieraniu wolontariatu długoterminowego, prowadzonego w perspektywie minimum rocznej (w wymiarze nie mniej niż 16 godzin miesięcznie dla wolontariuszy powyżej 15. roku życia), co oczywiście nie oznacza deprecjonowania roli inicjatyw akcyjnych czy okazjonalnych. Oczekiwanym efektem  Programu, obejmującego perspektywę do 2030 roku, ma być zwiększenie liczby wolontariuszy, którzy w sposób systematyczny i długoterminowy angażują się w działania obywatelskie, rozwój różnorodnych form wolontariatu charakteryzujących się wysoką jakością prowadzonych działań, oferowanych obywatelom przez organizacje pozarządowe i instytucje publiczne, poprawa skuteczności działań koordynatorów wolontariatu w organizacjach współpracujących z wolontariuszami oraz budowanie pozytywnego obrazu wolontariatu w społeczeństwie.

Korpus Solidarności ma służyć wolontariuszom − zarówno tym już aktywnym, jak i osobom skłaniającym się do podjęcia pracy przy projektach skupionych na celach ważnych społecznie, wspierających osoby i środowiska zagrożone wykluczeniem, rozwijających społeczności lokalne oraz na innych inicjatywach cennych ze względu na interes społeczny.

Wolontariuszom przystępującym do Korpusu Solidarności Program zapewni szeroko pojęty rozwój osobisty, możliwość zdobycia nowych (czasem niestandardowych) kompetencji i umiejętności, wyjście poza codzienne strefy funkcjonowania i poznanie miejsc, które normalnie (przez działanie w pracy czy rodzinie) nie są dostępne. Wolontariat dla uczestników Korpusu Solidarności to także przestrzeń sprzyjająca rozwojowi postaw społecznych, wzajemnej komunikacji oraz możliwość poznania osób spoza swojego kręgu towarzyskiego. Przynosi więc korzyści nie tylko tym, na rzecz których udzielana jest pomoc, ale − i to w niemniejszym stopniu − osobom, które tej pomocy udzielają.

Program jest dostępny dla wszystkich zainteresowanych − niezależnie od wieku i wcześniejszych doświadczeń, przy czym obciążenie działaniami jest dostosowane do wieku uczestników (dla osób niepełnoletnich oraz seniorów przewidziano mniejszą ilość godzin pracy).

Aby zapewnić możliwość samodzielnego wyszukiwania ofert prac dla wolontariuszy zbudowany zostanie ogólnopolski serwis, gdzie swoje oferty zamieszczać będą zarówno organizatorzy wolontariatu (organizacje i placówki oferujące wolontariat), jak i wolontariusze poszukujący miejsca do aktywności. Dzięki zaawansowanym rozwiązaniom informatycznym serwis  będzie umożliwiał zarówno samodzielne wyszukiwanie ofert, jak i oferował będzie automatyczne dopasowywanie ofert do preferencji użytkowników. Wystarczy zarejestrować się na tym portalu, wybrać projekt, w którym chce się uczestniczyć, a następnie przejść cykl szkoleń. Przez cały okres pracy wolontariusze mają zapewnione wsparcie doradcze, mogą uczestniczyć w szkoleniowych wyjazdach wakacyjnych czy wizytach studyjnych w celu wymiany doświadczeń i zapoznania się z dobrymi praktykami.

Dodatkowym bonusem dla uczestników będzie Karta wolontariusza, uprawniająca do wielu ulg i zniżek na usługi świadczone przez partnerów programu (np. imprezy kulturalne, sportowe, obiekty gastronomiczne itp.).

Rządowy Program Wsparcia Rozwoju Organizacji Harcerskich i Skautowych na lata 2018–2030 zakłada  wsparcie w wysokości 197 mln zł (w perspektywie do 2030 r.) dla ruchu harcerskiego jako strategicznego partnera państwa w wychowywaniu młodzieży. W Programie mogą uczestniczyć wszystkie organizacje harcerskie i skautowe, które kształcą młodych ludzi metodą harcerską nastawioną na kształtowanie postaw obywatelskich: patriotyzmu, aktywności na rzecz innych, umiejętności współpracy w grupie, poczucia sprawiedliwości, wcielania w życie takich wartości jak miłość, prawda, sprawiedliwość, dobro, piękno, wolność i przyjaźń, praca nad sobą, służba ojczyźnie i bliźniemu. Program bazuje na powszechnym przekonaniu, że od tego, jak będzie wychowywana młodzież, zależy przyszłość społeczeństwa. Celem wychowawczym Programu jest kształtowanie obywateli aktywnych, chętnych do  angażowania się w pracę na rzecz kraju i dobra wspólnego.

Zakładane w Programie długofalowe i systemowe wsparcie harcerstwa to wielka szansa na wzmocnienie potencjału instytucjonalnego i jakości działalności programowej. Organizacje harcerskie uczestniczące w Programie otrzymają m.in. środki na kształcenie metodyczne wychowawców, a także kształcenie osób niepełnoletnich i kształcenie specjalistyczne, na rozbudowę zaplecza technicznego (lokale na zbiórki, obozy wakacyjne, sprzęt obozowy itp.) oraz budowanie kapitału żelaznego.

Efektem Programu będzie wzrost liczby młodych osób, które podejmą dobrowolną pracę w organizacjach harcerskich, zwiększenie umiejętności, kompetencji i kwalifikacji wychowawców dzieci i młodzieży zaangażowanych w działalność harcerską, jak również wzrost skuteczności i jakości działalności programowej. Ponadto Program przyczyni się do wzmocnienia potencjału organizacji harcerskich i współpracy organizacji harcerskich z podmiotami sektora publicznego.

Instytucją wdrażającą oba Programy będzie Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Szczegółowe informacje na temat Programów dostępne są na stronie Narodowego Instytutu Wolności.