Program Wspierania Rozwoju Uniwersytetów Ludowych przyjęty przez Radę Ministrów
19.06.2020
Rada Ministrów przyjęła 18 czerwca 2020 r. Program Wspierania Rozwoju Uniwersytetów Ludowych na lata 2020-2030. Jest to już kolejny projekt autorstwa rządu, mający na celu wsparcie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, realizowany dzięki staraniom Przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego prof. Piotra Glińskiego.
Pomysłodawcą pierwszej formy kształcenia dorosłych był XIX-wieczny duński poeta i pisarz Mikołaj Fryderyk Seweryn Grundtvig. Jego idea rozprzestrzeniła się w krajach skandynawskich oraz w Niemczech. Do dzisiaj prężnie działa ponad 550 tego typu placówek na wspomnianym obszarze.
Uniwersytety ludowe są inicjatywą, mającą na celu zaangażowanie osób w wieku 26 – 65 do podjęcia kształcenia i edukacji. W Polsce bardzo prężnie działają placówki edukacyjne dla dzieci i młodzieży oraz szkoły wyższe. Jednakże, jak wskazują badania, wskaźnik osób po 26. roku życia podejmujących naukę, to 4,5 % w 2012 r., natomiast w 2019 r. współczynnik ten wyniósł 4,9 %. Docelowo w całej Unii Europejskiej wskaźnik ten ma wynosić 15 %.
Uniwersytety Ludowe są sprawdzoną historycznie i merytorycznie metodą podjęcia pozaformalnej edukacji przez osoby dorosłe. Sięgając do tradycji uniwersytetów ludowych w Danii oraz dziedzictwa uniwersytetów ludowych w Polsce, zachowują neutralność polityczną i autonomię programową. Mają być one miejscem swobodnej wymiany myśli i poglądów, rozwijania uzdolnień, pasji oraz duchowego rozwoju człowieka. Efektem kształcenia mają być absolwenci – gospodarze, menedżerzy, społecznicy, działacze samorządowi i lokalni, animatorzy oświaty i kultury.
W 2017 r. Przewodniczący Komitetu do spraw Pożytku Publicznego prof. Piotr Gliński podjął decyzję o rozpoczęciu prac nad rozwojem uniwersytetów ludowych w Polsce. Osobiste zaangażowanie Wicepremiera Glińskiego było efektem dogłębnej znajomości środowiska akademickiego, wieloletniej pracy w zakresie socjologii, ale przede wszystkim wynikało z konieczności niwelowania barier i wykluczenia społecznego. Nowa inicjatywa, będąca kolejnym etapem wsparcia rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, będzie służyła mieszkańcom mniejszych miejscowości i wsi, a także jest potrzebna osobom dorosłym w celu wzmocnienia osobistych i wspólnotowych kompetencji.
Projekt programu został opracowany przy współpracy z grupą ekspertów reprezentujących funkcjonujące uniwersytety ludowe oraz środowiska akademickie, badające uniwersytety ludowe. Prace w pierwszej fazie prowadzone były pod przewodnictwem Pełnomocnika Rządu do Spraw Społeczeństwa Obywatelskiego, a następnie pod kierownictwem Przewodniczącego Komitetu do Spraw Pożytku Publicznego. Konsultacje publiczne trwały od 25 marca do 8 kwietnia 2020 r.
