Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku

W wydarzeniu uczestniczyli m.in. przedstawiciele samorządów, kierownicy Ośrodków Pomocy Społecznej, reprezentanci organizacji pozarządowych, a także uczestnicy połączeni zdalnie.

Głos podczas konferencji zabrali m.in.: Beata Rutkiewicz, Wojewoda Pomorska, Adam Zawisny, doradca w ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Agnieszka Wirpszo, wiceprezes Fundacji Hospicyjnej, Anita Richert-Kaźmierska, pełnomocnik wojewody ds. rodziny, polityki społecznej i senioralnej oraz dr Anna Janowicz.

Podsumowanie:

Opieka wytchnieniowa to forma wsparcia skierowana do rodzin opiekujących się osobami niesamodzielnymi z powodu choroby lub niepełnosprawności. Jej celem jest czasowe odciążenie opiekunów rodzinnych, którzy pełnią tę rolę długoterminowo, dając im możliwość odpoczynku. Odbiorcami tej usługi są zarówno opiekunowie, jak i osoby wymagające stałej opieki.

Formy opieki wytchnieniowej obejmują:

• opiekę dzienną lub całodobową w miejscu zamieszkania,
• stacjonarną opiekę dzienną w placówkach,
• stacjonarną całodobową opiekę specjalistyczną,
• doraźną lub kryzysową opiekę całodobową,
• turnusy i turystykę wytchnieniową.

Program finansowany jest m.in. z Funduszu Solidarnościowego, który wspiera jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe. Mimo rożnych działań, dostęp do opieki wytchnieniowej bywa nierówny – niektóre gminy województwa pomorskiego nie wnioskowały o środki na realizację programu.

Wojewoda Pomorska Beata Rutkiewicz w maju br. powołała zespół ds. Standaryzacji usługi opieki wytchnieniowej, który pracuję nad opracowaniem standardów m.in. ułatwiających lepszy dostęp do programu.

Doraźne rekomendacje do BON

• Finansowanie i wysokość środków z Funduszu Solidarnościowego przeznaczonych na realizację zadania
• Maksymalna wysokość dofinansowania dla danego wnioskodawcy
• Terminy składania wniosków, rozstrzygnięć i podpisywania umów
• Adresaci Programu
• Zakres przedmiotowy i kwalifikowalność kosztów w Programie
• Infrastrukturalne i kadrowe uwarunkowania realizacji usługi opieki wytchnieniowej
• Rejestr podmiotów realizujących opiekę wytchnieniową(w szczególności całodobową)

Opieka wytchnieniowa nie zastępuje innych usług społecznych: usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze, opieka 75+, asystent osoby z niepełnosprawnością itp. Jest wobec nich komplementarna –uzupełnia katalog usług społecznych (poza systemem pomocy społecznej).

Wyzwania, z jakimi mierzą się opiekunowie rodzinni, to między innymi:

• zmniejszający się potencjał opiekuńczy rodzin (mniej dzieci, starzejące się społeczeństwo),
• obciążenie psychiczne i fizyczne,
• zmniejszenie czasu wolnego oraz relacji społecznych,
• syndrom wypalenia opiekuna, prowadzący do problemów zdrowotnych.

Zaledwie 21,5% opiekunów korzysta z formalnej pomocy, co podkreśla potrzebę większego wsparcia, w tym edukacji oraz pomocy psychologicznej. Opieka wytchnieniowa odgrywa tu kluczową rolę, oferując „urlop” od codziennych obowiązków.

W ramach Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030 zaplanowano systemowe wdrażanie opieki wytchnieniowej. Opieka wytchnieniowa powinna być realizowana zgodnie z zasadami deinstytucjonalizacji i przeciwdziałać uzyskiwaniu w praktyce cech instytucjonalnych. 

W kontekście Konwencji ONZ podkreślono, że osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do godnych warunków życia i dostępu do opieki wytchnieniowej. Poszerzone wsparcie wytchnieniowe obejmuje również wsparcie psychologiczno-terapeutyczne i prawne dla rodzin.

Na poziomie prawnym, rekomenduje się rozszerzenie zakresu ustawy „Za życiem”, wprowadzając nowe formy wsparcia wytchnieniowego do systemu prawnego.

W załączeniu dostępne są prezentacje towarzyszące wystąpieniom prelegentów.