Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, obchodzi w tym roku jubileusz trzydziestolecia. Powołana na podstawie zapisów ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników instytucja zobowiązana została do m.in. obsługi rolników w sprawach dotyczących:

• obejmowania ubezpieczeniem społecznym rolników i opłacania składek na to ubezpieczenie,
• przyznawania i wypłaty świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń: emerytalno-rentowego oraz wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego, 
• prowadzenia działalności prewencyjnej na rzecz upowszechniania zasad bezpieczeństwa pracy w gospodarstwach rolnych, 
• eliminowania zagrożeń w miejscu pracy i życia rolników, 
• prowadzenia dobrowolnej, nieodpłatnej rehabilitacji leczniczej dla osób uprawnionych do świadczeń KRUS, uznanych okresowo za całkowicie niezdolne do pracy w gospodarstwie rolnym, które rokują odzyskanie zdolności do pracy w gospodarstwie rolnym w wyniku leczenia i rehabilitacji lub zagrożone całkowitą niezdolnością do pracy w nim.

Od rozpoczęcia swojej działalności Kasa prowadziła działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy mieszkańców wsi. Początki tej aktywności przypadały na lata dziewięćdziesiąte - okres, gdy skala wypadków przy pracy rolniczej była porażająca. Do jednostek Kasy zgłaszano nawet 66 tys. wypadków rocznie, w tym ok. 300 śmiertelnych. Rolnictwo w tamtym czasie było bardzo zaniedbane – duża liczba małych gospodarstw o mieszanym profilu produkcji. Znaczący udział prac ręcznych spowodowany brakiem maszyn i narzędzi powodował, że w okresie spiętrzenia pracy angażowano zarówno osoby starsze jak i dzieci. Użytkowany sprzęt był wyeksploatowany, niekompletny, bez wymaganych osłon i zabezpieczeń, m.in. z powodu braku możliwości ich zakupu. Podobne braki były również w infrastrukturze gospodarstw - stare, niedostosowane do rodzaju produkcji i jej wielkości budynki, nieuprzątnięte, błotniste ciągi komunikacyjne i place manewrowe. Wskutek tych braków
i nieprawidłowości w środowisku rolniczej pracy wielu rolników traciło życie i zdrowie. Odnotowywano liczne, tragiczne w skutkach zdarzenia w trakcie użytkowania rozrzutników obornika, pras do słomy i siana, starych ciągników rolniczych oraz przy obsłudze zwierząt i pozyskiwaniu drewna. 

Wysoka wypadkowość w rolnictwie wynika, m.in. ze specyfiki produkcji rolniczej. Rolnik podczas wielu czynności, które musi wykonywać w ciągu dnia pracy (różniących się między sobą charakterem, rodzajem wykonywanej funkcji, złożonością techniczną i wymagających od niego odpowiedniej wiedzy, siły i sprawności fizycznej) narażony jest na wiele niebezpieczeństw. Choć od akcesji Polski do Unii Europejskiej na wsi odnotowano znaczącą poprawę stanu technicznego infrastruktury wykorzystywanej do produkcji rolniczej, a także w związku z większą świadomością mieszkańców wsi na temat zagrożeń wypadkowych w ich miejscu pracy (wskutek popularyzowania przez KRUS zasad ochrony zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym) to trzeba wiedzieć i pamiętać, że nawet najnowocześniejsze rozwiązania technologiczne, maszyny, budynki itd. nie gwarantują bezwypadkowej pracy jeśli nie przestrzega się podstawowych zasad bezpieczeństwa w gospodarstwie rolnym. 

Analizy przyczyn i okoliczności wypadków zgłaszanych do KRUS dowodzą, że większości nieszczęśliwych zdarzeń można zapobiec, jeśli zostaną wcześniej podjęte odpowiednie działania prewencyjne. Warto pamiętać, że poprawa bezpieczeństwa pracy w gospodarstwie rolnym nie zawsze wiąże się z koniecznością angażowania dużych środków finansowych. Bardzo często wystarczy świadomość zagrożeń występujących w gospodarstwie oraz konsekwentne ich eliminowanie. Bezpieczeństwo jest bezcenną wartością i integralnym elementem dobrze prowadzonego gospodarstwa, a skutki nieszczęśliwych zdarzeń dotykają nie tylko poszkodowanego , ale całe rolnicze rodziny.
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego od 30 lat podejmuje różnorodne działania prewencyjne, które kierowane są do różnych grup odbiorców. Ich celem jest zwiększenie świadomości rolników nt. zagrożeń występujących podczas pracy w gospodarstwie rolnym, a w konsekwencji zmniejszenie liczby wypadków i rolniczych chorób zawodowych. Pracownicy KRUS wskazują mieszkańcom wsi przykłady prostych, bezkosztowych sposobów minimalizacji ryzyk wypadkowych oraz zachęcają rolników do eliminowania zagrożeń i stosowania rozwiązań poprawiających komfort i bezpieczeństwo pracy. 
Dla rolników i ich rodzin organizowane są: szkolenia, pogadanki, konkursy i olimpiady wiedzy o bhp, przeglądy gospodarstw i prac polowych, pokazy, a także przygotowywane są publikacje w środkach masowego przekazu i materiały popularyzatorskie (ulotki, broszury, plakaty, rollupy, gry itp.). 
KRUS w oparciu o wyniki wspominanych wyżej analiz przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy i rolniczych chorób zawodowych prowadzi kampanie społeczne na rzecz zmniejszenia liczby najczęściej występujących zdarzeń  i zachorowań. Patrz na dole strony. 

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zaprasza rolników w okresie zimowym, gdy mają mniej pracy w gospodarstwie, do udziału w szkoleniach i konkursach organizowanych przez jednostki terenowe w pobliżu miejsca ich zamieszkania. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie: https://wydarzenia-prewencyjne.krus.gov.pl/ 

Ponadto prosimy o zapoznanie się z bogatą ofertą publikacji dostępnych na stronie internetowej www.krus.gov.pl w zakładce Prewencja. Znajdują się tam m.in. Zasady ochrony zdrowia i życia w gospodarstwie - zalecenia dotyczące wyposażenia gospodarstwa, zabezpieczenia osób pracujących oraz sposobu wykonywania czynności związanych z działalnością rolniczą, materiały informujące o zagrożeniach wypadkowych, Wykaz czynności szczególnie niebezpiecznych, związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, których nie wolno powierzać dzieciom poniżej 16 lat, a także filmy i publikacje nt. bezpiecznej pracy w rolnictwie. Zapraszamy również rolników do wykonania w swoim obejściu tzw. list kontrolnych, przy pomocy których można zidentyfikować występujące zagrożenia.