Europejski Dzień Sieci Natura 2000
20.05.2022
Obszary Natura 2000 to najmłodsza forma ochrony przyrody w Polsce. W województwie lubuskim jest blisko 80 takich terenów, a w całej Polsce już około tysiąca. 21 maja obchodzimy Dzień Sieci Natura 2000, ustanowiony m.in. z okazji 25. rocznicy zatwierdzenia dyrektywy siedliskowej.
Głównym celem funkcjonowania Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Drugim jej celem jest ochrona różnorodności biologicznej.
Obszary Natura 2000 obejmują gatunki i ich siedliska oraz siedliska przyrodnicze, ukształtowane zarówno w wyniku procesów naturalnych, jak również na skutek ludzkiej działalności. Do tych pierwszych zaliczają się m.in. rzeki wraz z otaczającymi je dolinami, lasy i jeziora. Działalność człowieka również może przyczynić się do stworzenia korzystnych warunków do występowania chronionych prawem gatunków roślin i zwierząt oraz ich siedlisk. Przykładem tego jest ekstensywne użytkowanie łąk, wyrobiska pożwirowe czy fortyfikacje.
Podstawą wyznaczania terenów o takim statusie ochrony są zapisy dwóch Dyrektyw Unii Europejskiej- „dyrektywy ptasiej” o ochronie dziko żyjących ptaków i „dyrektywy siedliskowej” w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Na ich podstawie tworzone są obszary specjalnej ochrony ptaków i specjalne obszary ochrony siedlisk.
W województwie lubuskim jest 10 obszarów „ptasich”, oznaczonych kodem PLB oraz 64 „siedliskowe” z oznaczeniem PLH. Dwa mają podwójny status ochronnych i jest im przypisany kod PLC, są to Ujście Warty oraz Łęgi Odrzańskie. Na początku roku w Lubuskiem przybyły dwa nowe obszary to: Bledzew PLH080074 o powierzchni 26,01 ha oraz Różanki PLH080075, obejmujące teren zajmujący 4,97 ha.
Siedliska przyrodnicze, będące przedmiotem ochrony na tych dwóch nowopowstałych obszarach, to suche wrzosowiska. Ten rodzaj roślinności wykształca się na ubogich i kwaśnych glebach o charakterze bielicowym, zwykle na luźnych piaskach. W naszym regionie mają wyłącznie pochodzenie antropogeniczne, wykształcają się wskutek odlesienia powierzchni porośniętych dawniej przez bory sosnowe. Wrzosowiska spotyka się też na terenie poligonów wojskowych, skrajach borów lub na bezdrzewnych powierzchniach pod liniami energetycznymi oraz na pasach przeciwpożarowych. Siedlisko to jest bardzo wrażliwe na ograniczenie dostępu światła i wzrost trofii. Nie należy dopuszczać do ich zarośnięcia i zacienienia.
Obszary Natura 2000 w województwie lubuskim są zróżnicowane pod względem powierzchni. Niektóre liczą dziesiątki lub nawet setki tysięcy hektarów, jak np. Dolina Dolnej Noteci czy Puszcza Notecka. Inne takie jak Skwierzyna, Sulechów czy Otyń zamykają się w granicach kościołów, które stały się miejscem występowania chronionych nietoperzy. Obszary Natura 2000 w znakomitej większości z powodzeniem służą jako tereny rekreacji. Doskonale spinają potrzeby przyrody i potrzeby kontaktu człowieka z przyrodą.
Więcej informacji o poszczególnych obszarach zaliczanych do tej właśnie formy ochrony przyrody, leżących w naszym województwie oraz w całym kraju, można znaleźć w serwisie Natura 2000. Pomocny w planowaniu wycieczek po obszarach Natura 2000 może być również Geoserwis Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, w którym sprawdzimy lokalizację określonych terenów, które nas interesują.
