Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Kołobrzegu

Na dzień 18 listopada, w krajach Unii Europejskiej, przypada Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach (EAAD). Został on ustanowiony w 2008 roku przez Komisję Europejską na wniosek Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób.

Natomiast w dniach 18-24 listopada 2022 roku obchodzimy Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach (WAAW), który Światowa Organizacja Zdrowia ustanowiła w 2015 r. Inicjatywy te odpowiadają na narastające zagrożenie związane ze zjawiskiem oporności drobnoustrojów na antybiotyki. Kampaniom informacyjnym organizowanym w ramach EAAD i WAAW przyświeca jeden główny cel -  zwiększenie świadomości ogółu społeczeństwa, również pracowników ochrony zdrowia na temat tego, czym jest oporność na antybiotyki oraz przekazywanie informacji o jej konsekwencjach.

Co to są antybiotyki?

Antybiotyki, znane również jako leki przeciwdrobnoustrojowe, to leki, które mogą zabijać lub hamować wzrost bakterii w celu leczenia infekcji u ludzi, zwierząt, a czasem roślin. Antybiotyki to leki stosowane w zakażeniach bakteryjnych (takich jak pneumokokowe zapalenie płuc lub gronkowcowe zakażenia krwi). Leki przeciwdrobnoustrojowe, które są skuteczne przeciwko wirusom, są zwykle nazywane lekami przeciwwirusowymi (takimi jak leki na grypę, HIV i opryszczkę). Nie wszystkie antybiotyki działają na wszystkie bakterie. Istnieje ponad 15 różnych klas antybiotyków, które różnią się budową chemiczną i działaniem przeciwko bakteriom. Antybiotyk może być skuteczny przeciwko jednemu lub wielu rodzajom bakterii.

Co to jest odporność na antybiotyki?

Bakterie uzyskują oporność na antybiotyki, gdy określone antybiotyki utraciły zdolność zabijania lub zatrzymywania wzrostu bakterii. Niektóre bakterie są naturalnie oporne na niektóre antybiotyki. Niepokojącym problemem jest sytuacja, w której niektóre bakterie, które normalnie są wrażliwe na antybiotyki, stają się oporne w wyniku zmian genetycznych. Oporne bakterie przeżywają w obecności antybiotyku i dalej się namnażają, powodując dłuższą chorobę, a nawet śmierć. Infekcje wywołane przez oporne bakterie mogą wymagać większej ostrożności, a także alternatywnych i droższych antybiotyków, które mogą mieć poważniejsze skutki uboczne.

Każdego roku 33 000 osób umiera bezpośrednio w wyniku zakażenia bakteriami opornymi na antybiotyki. Jest to porównywalne z całkowitą liczbą pasażerów ponad 100 samolotów średniej wielkości.  Obciążenie związane z zakażeniami bakteriami opornymi na antybiotyki w populacji europejskiej jest porównywalne z obciążeniem związanym z grypą, gruźlicą i HIV/AIDS łącznie.   

Antybiotyki może przepisać wyłącznie lekarz, który Cię zbadał

Wiele chorób okresu jesienno-zimowego może powodować te same objawy, ale mogą nie wymagać takiego samego leczenia. Jeśli przepisano ci antybiotyk na poprzednią chorobę i po nim wyzdrowiałeś, kuszące jest zastosowanie tego samego antybiotyku, jeśli występują podobne objawy. Jednak tylko lekarz, który Cię zbadał, może stwierdzić, czy choroba wymaga leczenia antybiotykami.

• Nigdy nie próbuj kupować antybiotyków bez recepty.
• Nigdy nie oszczędzaj antybiotyków na później.
• Nigdy nie używaj antybiotyków pozostałych po poprzednich kuracjach.
• Nigdy nie dziel się resztkami antybiotyków z innymi ludźmi.

Antybiotyki nie są środkami przeciwbólowymi i nie mogą wyleczyć każdej choroby

Antybiotyki nie działają jak środki przeciwbólowe i nie mogą złagodzić bólów głowy ani gorączki. Antybiotyki są skuteczne tylko przeciwko infekcjom bakteryjnym i nie mogą pomóc w wyzdrowieniu z infekcji wywołanych przez wirusy, takich jak przeziębienie lub grypa. Aż 80% sezonowych dolegliwości dotyczących nosa, uszu, gardła i płuc ma podłoże wirusowe, więc przyjmowanie antybiotyków nie poprawi samopoczucia.

Przyjmowanie antybiotyków z niewłaściwych powodów, takich jak przeziębienie i grypa, nie sprawi, że poczujemy się lepiej, a nawet może powodować działania niepożądane

Przyjmowanie antybiotyków na przeziębienie lub grypę nie przynosi żadnych korzyści: antybiotyki po prostu nie działają na infekcje wirusowe. Ponadto antybiotyki mogą powodować szereg nieprzyjemnych skutków ubocznych, takich jak biegunki, nudności czy wysypki skórne.

Przyjmowanie antybiotyków w celu zwalczania łagodnych infekcji bakteryjnych, takich jak zapalenie błony śluzowej nosa i zatok, ból gardła, zapalenie oskrzeli lub ból ucha, często nie jest konieczne, ponieważ w większości przypadków własny układ odpornościowy jest w stanie poradzić sobie z takimi łagodnymi infekcjami.

Większość objawów można złagodzić za pomocą leków dostępnych bez recepty.

Źródła:

https://antibiotic.ecdc.europa.eu/en/get-informed/key-messages/health-burden-antibiotic-resistance
https://antibiotic.ecdc.europa.eu/en/get-informed/key-messages/general-public-self-medication-antibiotics
http://antybiotyki.edu.pl/edwa/info.php