Powołano siedem nowych rezerwatów przyrody
09.04.2025
W województwie lubuskim utworzono siedem kolejnych rezerwatów przyrody. Obiekty te powołano w ramach inicjatywy 100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych. Uroczyste podpisanie zarządzeń odbyło się 9 kwietnia 2025 roku w siedzibie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim.
W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych z Zielonej Góry oraz Szczecina: Paweł Gzyl - Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie, Jerzy Łokietko - Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze, Dariusz Miernik - Zastępca Dyrektora ds. Gospodarki Leśnej, RDLP w Zielonej Górze oraz Marek Maciantowicz - Główny Specjalista ds. Ochrony Przyrody, RDLP w Zielonej Górze. Uroczystego podpisania zarządzeń dokonała Agnieszka Nowak – p.o. Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim w obecności zaproszonych gości oraz Michała Bielewicza - Zastępcy Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim- Regionalnego Konserwatora Przyrody oraz Darii Jachimowskiej i Anity Kruszewskiej z Wydziału Ochrony Przyrody i Obszarów Natura 2000.
Od grudnia 2024 roku na terenie województwa lubuskiego funkcjonują już dwa rezerwaty utworzone w ramach inicjatywy Lasów Państwowych, to Torfowisko Ustronie oraz Brekinie koło Broniszowa. W najbliższym czasie powołane zostaną jeszcze dwa, rezerwat Torfowiska Andromedy oraz ostatni i największy rezerwat Zielonogórski Las Nadodrzański.
Podpisanie zarządzeń to zwieńczenie prac zespołu ds. wyznaczania nowych rezerwatów przyrody, trwających od maja 2024 roku. Obejmowały one m.in. wybór obiektów spełniających kryteria formalne i merytoryczne, a także wizje terenowe prowadzone przez przedstawicieli Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gorzowie Wlkp., Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie i Zielonej Górze oraz właściwych miejscowo nadleśnictw.
Owocem prac jest dziewięć już powołanych, a docelowo jedenaście nowych rezerwatów przyrody. Łącznie w ramach inicjatywy 100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych w województwie lubuskim powierzchnia nowopowstałych rezerwatów przekroczy 800 hektarów i stanowić będzie już liczbę 80 rezerwatów przyrody w całym województwie.
Poniżej przedstawiamy listę oraz informacje o rezerwatach przyrody powołanych zarządzeniami podpisanymi 9 kwietnia 2025 roku:
- Pamięcińskie Lasy Zboczowe (powierzchnia: 45,46 ha , gmina Górzyca)
Rezerwat przyrody obejmuje największy i najlepiej wykształcony kompleks lasów zboczowych w obrębie Lubuskiego Przełomu Odry z cennymi zbiorowiskami łęgu zboczowego, porastającego gliniaste wapienne zbocza oraz dobrze wykształconymi łęgami źródliskowymi. Obiekt istotny z punktu widzenia wzmocnienia ochrony reprezentacji różnorodności siedlisk przyrodniczych obszaru Natura 2000 Ujście Warty, a także z uwagi na objęcie ochroną tworów i składników przyrody w tym procesów przyrodniczych, które w obecnej sieci rezerwatów przyrody województwa lubuskiego są niedostatecznie reprezentowane.
- Lasy Źródliskowe nad Obrą koło Zemska (powierzchnia: 6,40 ha, gmina Bledzew)
W granicach rezerwatu znajduje się niewielki, ale bardzo cenny obiekt obejmujący porośniętą naturalnym lasem skarpę dolnego, przełomowego odcinka doliny rzeki Obry w okolicy miejscowości Zemsko. Strome zbocze z głębokimi wcięciami erozyjnymi, porasta mozaika fitocenoz lasów liściastych od leżących najniżej, bezpośrednio przy korycie rzeki, łęgów wierzbowych, przez porastające kopuły źródlisk łęgi olszowo-jesionowe, aż po grądy porastające skarpę wznoszącą się ponad 40 metrów nad poziomem rzeki Obry. Obiekt istotny z punktu widzenia wzmocnienia ochrony siedlisk lasów łęgowych oraz występujących tu martwic trawertynowych w źródliskach, wskazujących na dużą zawartość węglanu wapnia w wypływających wodach podziemnych. Przedmiotowe składniki przyrody tego obiektu w tym zachodzące tu naturalne procesy przyrodnicze i geologiczne, w obecnej sieci rezerwatów przyrody województwa lubuskiego są niedostatecznie reprezentowane.
- Dolina Czerwonego Potoku (powierzchnia: 116,73 ha , gminy Lubniewice i Sulęcin)
Na terenie rezerwatu znajduje się kompleks lasów liściastych z dominacją kwaśnych i żyznych buczyn oraz łęgów źródliskowych, w bardzo zróżnicowanym krajobrazie morenowym, pociętym licznymi wąwozami, ze strumieniami spływającymi do jeziora Lubniewsko. Funkcjonowanie bardzo licznych źródlisk z charakterystyczną roślinnością, licznych zastoisk wodnych i cieków o naturalnym charakterze koryta oraz głęboko wciętych wąwozów o stromych zboczach, a także starych lasów, stawiają ten obszar wśród jednych z najcenniejszych kompleksów leśnych województwa lubuskiego. Obiekt szczególnie istotny z punktu widzenia wzmocnienia ochrony starych lasów liściastych na terenach tworów geologicznych jakimi są wąwozy, które w obecnej sieci rezerwatów przyrody województwa lubuskiego są niedostatecznie reprezentowane.
- Bobrowisko (powierzchnia: 36,74 ha, otulina: 44,45 ha, gmina Torzym)
Teren rezerwatu obejmuje zalewiska bobrowe wraz z otaczającym je szuwarami, trzcinowiskami, łozami. Całość obiektu otoczona jest przez różnowiekowe lasy mieszane, w których miejsca do lęgu znajduje wiele gatunków ptaków. Stworzone przez bobry tamy sprawiły, iż powstał system kilku tarasów zalewowych. W konsekwencji podniesiony poziom wody utrudnia drapieżnikom dostęp do tego obszaru, co przekłada się na wysoki sukces lęgowy awifauny typowej dla siedlisk wodno-błotnych. Obszar projektowanego rezerwatu pomimo niewielkiej powierzchni stanowi ważną ostoję fauny, szczególnie ptaków wyróżniającą się w skali lokalnej i regionalnej. Utworzenie rezerwatu zapewni optymalne warunki dla ich rozrodu i wychowania potomstwa gatunkom powszechnie uznawanym za rzadkie i zagrożone wyginięciem. Na obszarze projektowanego rezerwatu stwierdzono 90 gatunków ptaków z czego 71 to gatunki lęgowe lub prawdopodobnie lęgowe. Gatunki wymienione w załączniku I Dyrektywy Ptasiej to: bąk, łabędź krzykliwy, czapla biała, błotniak stawowy, kania ruda, bielik, sóweczka, dzięcioł czarny, zimorodek.
- Bukowe Uroczysko (powierzchnia: 31,85 ha, gmina Czerwieńsk)
Obszar rezerwatu to zwarty kompleks źródlisk, kwaśnych buczyn, grądów i lasów łęgowych, zajmujących krawędziowy fragment doliny Odry. Występują one na obszarze o urozmaiconym ukształtowaniu terenu, składającym się ze skarp i wąwozów oraz mis źródliskowych.
- Torfowisko Pliszka (powierzchnia: 159,66 ha , otulina: 124,03 ha , gminy Torzym, Bytnica
i Łagów)
W granicach rezerwatu znajduje się zwarty kompleks torfowisk i lasów łęgowych, zajmujących fragment doliny Pliszki. Stwierdzono tutaj występowanie czterech typów ekologicznych torfowisk: fluwiogenicznych, soligenicznych, źródliskowych i pojeziornych. Torfowiska różnych typów powiązane są w kompleksy przestrzenne, wykazujące strefowość pasową, związaną z reżimem hydrologicznym rzeki oraz oddziaływaniem wód źródliskowych. Najcenniejszym i najbogatszym pod względem biocenotycznym ekosystemem projektowanego rezerwatu są torfowiska soligeniczne, w tym mechowiskowe, zasilane zasobnymi w wapń wodami podziemnymi. W ich obrębie skupia się wiele roślin naczyniowych i mszaków, w tym gatunki o wysokim stopniu zagrożenia, relikty glacjalne i inne osobliwości flory, między innymi: kruszczyk błotny, kukułka krwista, listera jajowata, nasięźrzał pospolity oraz mchy - błotniszek wełnisty, błyszcze włoskowate i inne. W faunie zwracają uwagę dwa gatunki poczwarówek - jajowata i zwężona.
- Ruskie Stawy (powierzchnia: 28,84 ha , otulina: 48,59 ha , gmina Brody)
Na obszarze rezerwatu stwierdzono występowanie rzadkich w skali kraju gatunków roślin oraz zbiorowisk roślinnych, zachowanych w stanie naturalnym lub mało zmienionym. Występują tu m.in. siedliska przyrodnicze: 3130 Brzegi lub osuszane dna zbiorników wodnych ze zbiorowiskami Littorelletea, Isoëto-Nanojuncetea, 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea nigrae), 7210 Torfowiska nakredowe czy też 7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk. Rezerwat to również ostoja i miejsce żerowania rzadkich i chronionych ptaków, m.in.: kszyka, żurawia, czajki i bielika oraz stanowiska rzadkich płazów: kumaka nizinnego i traszki grzebieniastej. Potwierdzono tu także jedyne w tej części Polski stanowisko brzeżycy jednokwiatowej Litorella uniflora, a tworzone przez nią fitocenozy należą do wzorcowo wykształconych płatów siedliska.