Narodowy Fundusz
Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej

W konferencji wzięli udział: Prezes Zarządu NFOŚiGW Kazimierz Kujda oraz jego Zastępcy: Anna Król, Dominik Bąk, Piotr Woźny. Zebrani dziennikarze najpierw wysłuchali wystąpień członków Zarządu NFOŚiGW.

Prezes Zarządu Kazimierz Kujda przedstawił zakres działalności Narodowego Funduszu oraz najważniejsze fakty i liczby obrazujące dokonania. Zalicza się do nich realizacja m.in.: ponad 4 tys. projektów w obszarze gospodarki wodno-ściekowej skutkujących budową lub modernizacją 1,6 tys. oczyszczalni ścieków komunalnych oraz 83 tys. km kanalizacji; ponad 3,9 tys. projektów w dziedzinie ochrony powietrza i klimatu, ponad 3,9 tys. inwestycji, dzięki którym zmniejszono roczną emisję do powietrza 260 tys. ton SO_2, 14,8 mln ton CO₂ oraz 800 tys. ton pyłu. Inwestycje w obszarze poprawy efektywności energetycznej zaowocowały oszczędnością energii na poziomie ok. 3,4 TWh/rok.

W okresie 1989-2017 NFOŚiGW zawarł 31,3 tys. umów na kwotę 87,9 mld zł, w tym 47,2 mld zł stanowiły umowy pożyczek i dotacji ze środków własnych. Przy wsparciu finansowym ze środków NFOŚiGW zrealizowano zadania i inwestycje o wartości 149,9 mld zł. Równocześnie wpływy NFOŚiGW z opłat i kar wyniosły 26,6 mld zł. Dotychczas zawarte 935 umów w działaniach i poddziałaniach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 owocuje 3550 kontraktami (o wartości 11,2 mld zł) zawartymi przez beneficjentów z wykonawcami robót budowlano-montażowych i usług oraz dostawcami. Będzie to skutkować rozwojem przedsiębiorstw wykonawczych, dodatkowymi miejscami pracy, a także zwiększonymi wpływami podatkowymi do budżetu państwa.

W omawianym podczas konferencji obszarze ochrony powietrza NFOŚiGW wspiera następujące realizacje: instalacje odpylania, odsiarczania i odazotowanie spalin w dużych elektrowniach systemowych i dużych elektrociepłowniach, termomodernizacja budynków użyteczności publicznej, zakup i instalacja fotowoltaiki i kolektorów słonecznych, przedsięwzięcia energetyki geotermalnej, budowa elektrowni wiatrowych, budowa domów energooszczędnych, instalacje energooszczędnego oświetlenia ulicznego oraz zakup bezemisyjnych środków transportu publicznego.

Bieżące zadania Narodowego Funduszu to przygotowanie i rozpoczęcie wdrażania nowych programów priorytetowych: samowystarczalności energetycznej, niskoemisyjnych i pasywnych budynków użyteczności publicznej, bezemisyjnego transportu publicznego na Śląsku oraz ograniczenia emisji zanieczyszczeń w parkach narodowych. Sztandarowym projektem na kolejne dwanaście lat jest wdrożenie programu priorytetowego NFOŚiGW Czyste Powietrze.

Zastępca Prezesa NFOŚiGW, Piotr Woźny, w swojej wypowiedzi skoncentrował się na zagadnieniach energetycznego wykorzystania zasobów geotermalnych jako czystego ekologicznego nośnika ciepła. Przykładowo: podłączenie do sieci ciepła geotermalnego 600 budynków jednorodzinnych w Zakopanem to uniknięcie emisji 3,6 tys. kg pyłów rocznie. Geotermia Podhalańska S.A., której większościowym akcjonariuszem jest NFOŚiGW, już obecnie skutecznie konkuruje z dostawcą ciepła z gazu, gdyż roczne koszty eksploatacyjne ogrzewania są na podobnym poziomie i w obu przypadkach wynoszą średnio ok. 4,8 tys. zł. Wraz ze wzrostem cen uprawnień do emisji dla paliw stałych nastąpi przewaga konkurencyjna ciepłownictwa geotermalnego.

Problematykę wspierania przez NFOŚiGW rozwoju geotermii i energetyki geotermalnej rozwinął Zastępca Prezesa NFOŚiGW, Dominik Bąk. W ramach programu priorytetowego NFOŚiGW Poznanie budowy geologicznej kraju oraz gospodarka zasobami złóż kopalin i wód podziemnych w latach 1995-2018 zawarto 27 umów (23 na odwierty badawcze), udzielając wsparcia dotacyjnego na kwotę 219 mln zł. W ostatnim okresie udzielono dofinasowania siedmiu gminom: Lądek Zdrój, Sieradz, Sochaczew, Koło, Szaflary, Tomaszów Mazowiecki, Turek. Szacunki wskazują możliwość uzyskania mocy ciepłowni geotermalnych w tych gminach na poziomie niemal 60 MW(t). Z kolei w wyniku dotychczas zakończonej procedury kwalifikacyjnej poddziałania 1.1.1 POIiŚ 2014-2020 Wspieranie inwestycji dotyczących wytwarzania energii z odnawialnych źródeł wraz z podłączeniem tych źródeł do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej zawarto 4 umowy dla geotermii na kwotę dotacji 73,9 mln zł. Oceny wniosków i nowe nabory w powyższych projektach oraz programie priorytetowym NFOŚiGW Ochrona powietrza Część 1) Energetyczne wykorzystanie zasobów geotermalnych będą kontynuowane. Środki na realizację wierceń geotermalnych pochodzą ze zobowiązań długoterminowych wobec NFOŚiGW. Według szacunków, w nieodległej przyszłości Narodowy Fundusz może dofinansować nawet kilkadziesiąt uzasadnionych techniczne przedsięwzięć w tym obszarze.

Zastępca Prezesa NFOŚiGW, Anna Król, omówiła program priorytetowy Czyste Powietrze, przedstawiając podstawowe definicje dotyczące tematyki programu, przyczyny i skutki niskiej emisji i smogu, formy wsparcia finansowego do wykorzystania w programie oraz osiem kroków realizacyjnych. Program Czyste Powietrze jest skierowany do właścicieli/współwłaścicieli domków jednorodzinnych; wymaga kompleksowego podejścia do inwestycji wraz gruntowną termomodernizacją (wymiana źródła ciepła, termoizolacja przegród zewnętrznych, instalacja OZE) o podwyższonych standardach, co w znacznym stopniu wpływa na obniżenie kosztów eksploatacyjnych w budynku mieszkalnym jednorodzinnym. Podstawowym elementem realizacyjnym jest wymiana źródeł ogrzewania (nie dotyczy to nowo budowanych obiektów, które są już zaopatrzone w źródła ciepła o wymaganym standardzie). Dofinansowane będą ponadto zadania w zakresie: stolarki okiennej i drzwiowej, dachów, stropodachów, stropów nad piwnicami, montażu OZE, wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła oraz centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej.

Budżet projektu wynosi 103 mld zł, w tym dotacje 63,3 mld zł. Maksymalne koszty kwalifikowane stanowiące podstawę dla udzielenia dotacji to 53 tys. zł. Minimalny koszt przedsięwzięcia winien wynieść 7 tys. zł. W programie określono również maksymalne koszty jednostkowe dostaw i usług, które będzie można zaliczyć do kosztów kwalifikowanych inwestycji. Dofinasowanie zostało zróżnicowane w 7 grupach w podziale dochodów (liczonych na osobę jak w programie 500+) w granicach 90-30 proc. dotacji. Najniższa dotacja dla dochodu powyżej 1600 zł na osobę po wejściu w życie znowelizowanej ustawy podatkowej zostanie zmieniona na ulgę podatkową (23 proc.) a pozostałą część (7 proc.) stanowić będzie dotacja. Przyjmowanie wniosków przez WFOŚiGW rozpocznie się jeszcze we wrześniu br. Po ogłoszeniu rozpoczęcia programu na stronach internetowych NFOŚiGW, funduszy wojewódzkich oraz BOŚ S.A. ukażą się odpowiednie dokumenty, w tym formularze wniosków, które będzie można składać zarówno w formie elektronicznej, jak i konwencjonalnej. Okres, w którym mogą być ponoszone koszty kwalifikowane obejmie czas od 1 stycznia 2018 r. do 30 czerwca 2029 r. Program posiada zabezpieczenie finansowe na najbliższe lata – z opłaty emisyjnej, środków NFOŚiGW oraz funduszy wojewódzkich. W kolejnej unijnej perspektywie finansowej spodziewane są również środki POIiŚ 2021-2028 w obszarze niskoemisyjnej gospodarki. Komisja Europejska pozytywnie ocenia plany polskiego rządu i wysiłki dla poprawy jakości powietrza i równocześnie dla minimalizacji ubóstwa energetycznego.

Zastępca Prezesa NFOŚiGW, Anna Król, określiła w podsumowaniu następujące kroki dla przygotowania wniosku, realizacji robót oraz otrzymania rozliczenia dofinansowania:

• Zdobycie wiedzy (zapoznanie się ze szczegółami naboru: programem priorytetowym, formularzem wniosku, załącznikami oraz instrukcjami do nich, a także regulaminem naboru);
• Zbadanie potrzeb budynku, które powinny zostać określone w audycie energetycznym lub przedstawione w uproszczonej analizie energetycznej zweryfikowanej przez przedstawiciela WFOŚiGW przed realizacją przedsięwzięcia;
• Wypełnienie i złożenie wniosku o dofinansowanie;
• Wizytacja przedstawiciela WFOŚiGW;
• Podpisanie umowy z WFOŚiGW;
• Złożenie wniosku o płatność;
• Wizyta przedstawiciela WFOŚiGW potwierdzająca realizację robót;
• Rozliczenie przedsięwzięcia.

W drugiej części konferencji, którą prowadził rzecznik prasowy NFOŚiGW Sławomir Kmiecik, członkowie Zarządu NFOŚiGW odpowiadali na pytania dziennikarzy, a po spotkaniu – już w ramach dyskusji kuluarowych – udzielali wywiadów prasie, radiu, telewizji i portalom internetowym.